4-6 Aylık Bebeği olan Annelerin Emzirme Davranışları ile Bebek Beslenme Tutumlarının Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 14 Sayı: 4, 554 - 563, 20.12.2020

İlknur Yıldız Zehra Gölbaşı

Öz

Amaç: Bu çalışma 4-6 aylık bebeği olan annelerin emzirme davranışları ile bebek beslenme tutumlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı kesitsel tipteki çalışmaya Sivas il merkezinde bulunan üç Aile Sağlığı Merkezine herhangi bir nedenle başvuran ve 4-6 aylık bebeği olan 130 anne katılmıştır. Veriler; Bireysel Özellikler Formu, Emzirme Davranışları Formu ve Iowa Bebek Beslenmesi Tutum Ölçeği (BBTÖ) ile toplanmıştır. Bulgular: Annelerin yaş ortalaması 27.57±5.54 olup %30.8’i lise mezunu, %83.1’i çalışmamaktadır. Emzirme davranışları incelendiğinde; annelerin %76.9’u doğum sonrasında emzirmeye yönelik bilgi almış, %53.1’i doğumdan sonra ilk yarım saat içinde bebeğini emzirmiş, %90’ı halen emzirmeye devam etmektedir. Annelerin bebek beslenmesi tutum ölçeği toplam puan ortalaması 48.20 olup, çekirdek ailede yaşayan, çalışan ve son gebeliğinde emzirmeye yönelik bilgi alan annelerin ölçek toplam puan ortalamaları istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksek bulunmuştur. Sonuç: Annelerde ilk 4-6 ay emzirme davranışı yaygındır ancak emziren annelerin yarıdan fazlası ek besin de vermektedir. Annelerin bebeklerin anne sütü ile beslenmesine yönelik tutumları nispeten olumlu iken, bu tutumun davranışa yansımadığı görülmektedir. Bu nedenle emzirme ve bebek beslenme davranışlarını etkileyen diğer faktörler dikkate alınarak sağlık profesyonelleri tarafından gerekli destek ve danışmanlığın sağlanması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Emzirme, bebek, beslenme davranışı

Determination of Breastfeeding Behaviors and Infant Feeding Attitudes of Mothers with 4-6 Months Old Baby

Öz

Objective: This study was conducted to determine the mothers’, have 4-6 months old infants, breastfeeding behaviors and infant feeding attitudes. Method: This descriptive cross-sectional study was carried out with 130 mothers who had 4-6 months old infants and applied to three Family Health Centers in Sivas city center for any reason. Data were collected by Individual Characteristics Form, Breastfeeding Behavior Form and Iowa Infant Feeding Attitude Scale. Descriptive statistics, Mann Whitney U test and Kruskal-Wallis test were used in statistical analysis. Results: The mean age of the mothers was 27.57±5,54 and 30.8% of them are high school graduates and 83.1% of them do not work. When their breastfeeding behaviors was examined, 76.9% of them informed after birth. 53.1% of mothers breastfed their infants within the first half hour after birth, 90% of them still breastfed their infants. Mothers’ mean total scores of the infant feeding attitudes were found as 48.20, the mean total score of the mothers living in the nuclear family, working and receiving information about breastfeeding in their last pregnancy was found to be significantly higher. Conclusion: Breastfeeding behavior is common in mothers for the first 4-6 months, but more than half of breastfeeding mothers provide additional nutrients. While mothers' attitudes towards breastfeeding of babies were relatively positive, it was observed that this attitude was not reflected in behavior. Therefore, considering the other factors affecting breastfeeding and infant feeding behaviors, it may be suggested to provide the necessary support and counseling by health professionals.

Anahtar Kelimeler

Breastfeeding, infant, feeding behavior

Kaynakça

• 1.Kramer MS, Kakuma R. Optimal duration of exclusive breastfeeding. Cochrane Database Syst Rev.2012 (8):1-131.
• 2.Yalçın SS, Ergin A. Anne Sütü ile Beslenme. Gökçay G, Beyazova U. (Ed), İlk Beş Yaşta Çocuk Sağlığı İzlemi. 1. Baskı, Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul, 2017: 241-272.
• 3. Yılmaz Bal H, Bolışık B. Çocuklarda Beslenme. Conk Z, Başbakkal Z, Yılmaz Bal H, Bolışık B (Ed), Pediatri Hemşireliği. 1. Baskı, Güneş Tıp Kitabevleri, İstanbul, 2013: 543-58.
• 4.UNICEF Türkiye Basın Bülteni. https://www.unicef.org/turkey/bas%C4%B1n-b%C3%BCltenleri/t%C3%BCm-d%C3%BCnyada-bebekler-ve-anneler-emzirmeye-yat%C4%B1r%C4%B1m-yap%C4%B1lmamas%C4%B1n%C4%B1n-olumsuz Erişim Tarihi:09.06.2020.
• 5.World Health Organization Global Nutrition Targets 2025 https://www.who.int/nutrition/publications/globaltargets2025_policybrief_breastfeeding/en/ Erişim Tarihi:09.06.2020
• 6.Bülbül S, Kılınçkaya MF. 0-2 yaş grubu bebeklerin anne sütü ile beslenme durumları ve etkileyen faktörler. KÜ Tıp Fak Dergisi 2013; 15(1): 15-20.
• 7.Yılmazbaş P, Kural B, Uslu A. Sezer GM, Gökçay G. Annelerin gözünden ek besinlere başlama nedenleri ve annelerin mamalar hakkındaki düşünceleri. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi 2015;78(3): 76-82.
• 8.Yeşilçiçek Çalık K, Coşar Çetin F, Erkaya R. Annelerin emzirme konusunda uygulamaları ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2017; 6(3): 80-91.
• 9. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara, 2019:143-146. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf Erişim Tarihi:09.06.2020.
• 10.Balogun OO, Dagvadorj A, Anigo KM, Ota E, Sasaki S. Factors influencing breastfeeding exclusivity during the first 6 months of life in developing countries: a quantitative and qualitative systematic review. Matern Child Nutr. 2015;11(4):433-51.
• 11. Bilgen Sivri B. 0-6 aylık bebeği olan annelerin katı gıdaya geçiş süreci ve emzirmeye ilişkin bilgi ve uygulamaları. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bil Dergisi 2014;5(1):59-65.
• 12. Kurtuluş Yiğit E, Tezcan S. Beslenme Alışkanlıkları ve Beslenme Durumu. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2003. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara, 2004:141-155. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/pdf/TNSA2003-AnaRapor.pdf Erişim Tarihi:09.06.2020.
• 13.Wojcicki JM, Gugig R, Tran C, Kathiravan S, Holbrook K, Heyman MB. Early exclusive breastfeeding and maternal attitudes towards infant feeding in a population of new mothers in San Francisco, California. Breastfeed Med. 2010; 5(1):9-15.
• 14. Karande S, Perkar S. Factors associated with maternal infant feeding attitudes in Mumbai, India. Breastfeed Med. 2014; 9(1): 42-44.
• 15. Cox KN, Ciglia R, Binns CW. The influence of infant feeding attitudes on breastfeeding duration: evidence from a cohort study in rural Western Australia. International Breastfeeding Journal 2015; 10(25):1-9.
• 16.Dungy CI, Losch M, Russell D. Maternal attitudes as predictors of infant feeding decisions. J Assoc Acad Minor Phys. 1994;5(4):159-64.
• 17.Scott JA, Shaker I, Reid M. Parental attitudes toward breastfeeding: their association with feeding outcome at hospital discharge. Birth 2004;31(2):125–31.
• 18.De la Mora A, Russell DW. The Iowa Infant Feeding Attitude Scale: Analysis of reliability and validity. Journal of Applied Social Psychology 1999; 29(11):2362-80.
• 19.Topal S, Yuvaci HU, Erkorkmaz U, Cinar N, Altinkaynak S. The determination of infant feeding attitudes among Turkish mothers using the Iowa Infant Feeding Attitude Scale. J Pak Med Assoc. 2017; 67(10):1567-1573.
• 20.Tomás-Almarcha R, Oliver-Roig A, Richart-Martínez M. Reability and validity of the reduced Spanish version of the Iowa infant feeding attitude scale. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2016;45(5):e26–40.
• 21.Nanishi K, Jimba M. Reliability and validity of the Japanese version of the Iowa Infant Feeding Attitude Scale: a longitudinal study. J Hum Lact. 2014; 30(3):346–52.
• 22.Hong-Xia Dai, Xiang-Dong Guan, Xiao-Mao Li, Li-Ming You, Ying Lau. Psychometric properties of a mainland Chinese version of the Iowa Infant Feeding Attitude Scale among postpartum women in China. Contemporary Nurse 2013;44:(1):11-20.
• 23.Ghasemi V, Ebadi A, Kariman N, Ozgoli G, Saei Gharenaz M, Rashidi Fakari F, et.al. Translation and psychometric evaluation of the Iranian Version of Iowa Infant Feeding Attitude Scale (IIFAS). International Journal of Pediatrics 2018;6(11):8549-8559.
• 24.Charafeddine L, Tamim H, Soubra M, de la Mora A, Nabulsi M. Validation of the Arabic version of the Iowa Infant Feeding Attitude Scale among Lebanese Women. Journal of Human Lactation 2015; 32(2):309-14.
• 25.Gölbaşı Z, Koç G. Kadınların postpartum ilk 6 aylık süredeki emzirme davranışları ve prenatal dönemdeki emzirme tutumunun emzirme davranışları üzerindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2008; 15(1):16-31.
• 26. Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cocukergen-bp-liste/anne-s%C3%BCt%C3%BCn%C3%BCn-te%C5%9Fviki-ve-bebek-dostu-sa%C4%9Fl%C4%B1k-kurulu%C5%9Flar%C4%B1-program%C4%B1.html. Erişim Tarihi:09.06.2020.
• 27. Kaynar Tunçel E, Dündar C, Canbaz S, PekşenY. Bir üniversite hastanesine başvuran 0-24 aylık çocukların anne sütüyle beslenme durumlarının saptanması. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006;10(1):1-6.
• 28. Gün İ, Yılmaz M, Şahin H, İnanç N, Aykut M, Günay O ve ark. Kayseri Melikgazi Eğitim ve Araştırma Bölgesi’nde 0-36 aylık çocuklarda anne sütü alma durumu. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2009;52:176-182.
• 29. Bostancı G, Sevil İ. Bebek Dostu Özel Bir Hastanede Doğum Yapan Annelerin, Emzirmeye İlişkin Bilgi Düzeylerinin ve Bebeklerini Emzirme Durumlarının Değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi 2015;2(3): 260-270.
• 30. Çakmak S, Demirel Dengi AS. Postpartum dönemdeki annelerin emzirme ve anne sütünün önemi hakkındaki bilgilerinin değerlendirilmesi. Türk Aile Hekimliği Dergisi 2019; 23(1):9-19.
• 31.Balcı E. Anne sütünün çocuk büyüme ve gelişmesine etkisi. Türk Aile Hekimliği Dergisi 2011;15(3):135-138.
• 32. Lou Z, Zeng G. Maternal reported indicators and causes of insufficient milk supply. J Hum Lact. 2014: 30(4):466-73.
• 33. Arslan N, Akbaş Y, Kameri Mirsada, Korkmaz Ö, Polat B, Aydın A. Sağlıklı süt çocuklarında beslenme tipleri ve annelerin bebek beslenmesi uygulamaları: Anket çalışması. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2007; 21(1): 1-5.
• 34. Devecioğlu E, Gökçay G. Tamamlayıcı Beslenme. Çocuk Dergisi 2012; 12(4):159-163.
• 35. Battaloğlu İnanç B. 15-49 yaş arası annelerin anne sütü ile ilgili uygulamaları ve etki eden faktörler. Türk Aile Hekimliği Dergisi 2013;17(2):51-55.
• 36. Kaya D, Pirinçci E. 0-24 aylık çocuğu olan annelerin anne sütü ve emzirme ile ilgili bilgi ve uygulamaları. TAF Preventive Medicine Bulletin 2009; 8(6):479-484.
• 37.Shaker I, Scott J, Reid M. Infant feeding attitudes of expectant parents: Breastfeeding and formula feeding. J Adv Nurs. 2004; 45:260-268.
• 38.Twells LK, Midodzi WK, Ludlow V, Murphy-Goodridge J, Burrage L, Gill N, et al. Assessing infant feeding attitudes of expectant women in a provincial population in Canada: validation of the Iowa Infant Feeding Attitude Scale. J Hum Lact. 2016;32(3):9–18.
• 39.González-Pascual JL, Aguilar-Ortega JM, Esteban-Gonzalo L, Mesa-Leiva C, Pérez-García S, Cardenete-Reyes C. Comparison of attitudes to breastfeeding among Spanish-born and Chinese-born postpartum women in Madrid. International Breastfeeding Journal 2018; 13:45.
• 40.Ho YJ, McGrath JM. A Chinese version of Iowa infant feeding attitude scale: Reliability and validity assessment. International Journal of Nursing Studies 2011;48(4):475–478.
• 41.İşbay B, Gerçek E. Anne sütünün önemi ve emzirme davranışı üzerinde büyükanneler ve babaların etkisi. Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi 2019;28(2):87-96
• 42.Pilkauskas N. Breastfeeding initiation and duration in coresident grandparent, mother and infant households. Matern Child Health J. 2014;18(8): 1955–63.
• 43.Cotelo MDCS, Movilla-Fernández MJ, Pita-García P, Novío S.Infant feeding attitudes and practices of Spanish low-risk expectant women using the IIFAS (Iowa Infant Feeding Attitude Scale). Nutrients 2018;22;10(4):1-15.
• 44. Gökdemirel S, Bozkurt G, Gökçay G, Bulut A. Çalışan annelerin emzirme sürecinde yaşadıkları: Niteliksel bir çalışma. Çocuk Dergisi 2008;8(4):221-234.
• 45.Aytekin A, Sarıkaya P, Küçükoğlu S. Çalışan ve çalışmayan annelerin bebek beslenmesine yönelik davranışlarının incelenmesi. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni 2015; 49(1):68-75.
• 46.Onbaşı Ş, Duran R, Çiftdemir NA, Vatansever Ü, Acunaş B, Süt N. Doğum öncesi anne adaylarına verilen emzirme ve anne sütü eğitiminin emzirme davranışları üzerine etkisi. Türk Pediatri Arşivi 2011;46(1): 75-80.