Investigation of the Effect of Breastfeeding Education on Mothers' Breastfeeding Self-Efficacy Levels in Turkey

Yıl 2022, Cilt: 16 Sayı: 1, 140 - 150, 20.03.2022

Fatma Nur Duman Zehra Gölbaşı

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.977380

Öz

Objective: This study was conducted to examine postgraduate studies assessing the effect of breastfeeding mothers breastfeeding education in Turkey. Method: To access postgraduate theses, “breastfeeding education” and “breastfeeding self-efficacy” keywords were used while scanning at the Database of National Thesis Center of Turkey. Twelve theses evaluating the effect of breastfeeding training on breastfeeding self-efficacy of mothers were reached. The theses were examined using document analysis method. Results: The theses were written between 2009 and 2021, eight of them are master’s thesis, three of them are doctoral thesis and one of them is medical speciality thesis. The theses were mostly performed in the field of nursing in the counseling of doctor lecturer. Although the time of breastfeeding training varies according to theses, it has been determined that the training is applied in the third trimester of pregnancy in most of them. When the methods used in education were examined, it was seen that the techniques of verbal expression, practical expression, slide, demonstration were generally used. While in nine of the theses examined, breastfeeding education was given only to mothers and expectant mothers, in three of them, fathers were also given additionally. According to the results of the examined theses; It was observed that the increase in breastfeeding self-efficacy scores of mothers and fathers of all age groups who received breastfeeding training was statistically significant. Conclusion: 12 postgraduate theses evaluating the effect of breastfeeding education on breastfeeding self-efficacy levels of mothers were reached and in the studies reached; It has been determined that breastfeeding education given regardless of the timing increases the breastfeeding self-efficacy of mothers, all the education methods used in the theses are effective in increasing breastfeeding self-efficacy, and the inclusion of fathers and father candidates in breastfeeding education positively affects mothers' breastfeeding self-efficacy.

Anahtar Kelimeler

Breastfeeding, breastfeeding self-efficacy, breastfeeding education, mother

Türkiye’de Emzirme Eğitiminin Annelerin Emzirme Öz-Yeterlilik Düzeyine Etkisinin İncelenmesi

Öz

Amaç: Bu çalışma, Türkiye’de emzirme eğitiminin annelerin emzirme öz yeterlilik düzeyine etkisini değerlendirmek üzere yapılmış lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Yapılan çalışmalara ulaşmak için “emzirme eğitimi”, “emzirme öz yeterlilik”, “emzirme öz yeterliliği” anahtar kelimeleri kullanılarak Türkiye Ulusal Tez Veri Tabanı’nda tarama yapılmıştır. Emzirme eğitiminin annelerin emzirme öz yeterlilik düzeyine etkisini değerlendiren 12 tezin tam metnine ulaşılmıştır. Ulaşılan tezler doküman analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Bulgular: Tezler 2009-2021 yılları arasında yapılmış olup, sekizi yüksek lisans, üçü doktora ve biri tıpta uzmanlık tezidir. Tezler çoğunlukla hemşirelik anabilim dalında, doktor öğretim üyesi danışmanlığında yapılmıştır. Emzirme eğitiminin verildiği zaman, tezlere göre farklılık göstermekle birlikte, çoğunda eğitimin gebeliğin üçüncü trimesterinde uygulandığı belirlenmiştir. Eğitimde kullanılan yöntemler incelendiğinde genellikle sözlü anlatım, uygulamalı anlatım, slayt, demonstrasyon, soru-cevap, görsel sunum, maket ve video gösterimi teknikleri kullanıldığı görülmüştür. İncelenen tezlerin dokuzunda emzirme eğitimi yalnızca anne ve anne adaylarına verilirken, üçünde bunlara ek olarak babalara da verilmiştir. İncelenen tezlerin sonuçlarına göre; emzirme eğitimi alan tüm yaş grubundaki annelerin emzirme öz yeterlilik puanları artışlarının istatistiksel olarak anlamlı olduğu, her iki ebeveyne verilen emzirme eğitimi sonrasındaki annelerin emzirme öz yeterlilik düzeyinin, sadece anneye verilen emzirme eğitimi sonrasındaki emzirme öz yeterlilik düzeyine göre daha yüksek bulunduğu, simülasyon temelli emzirme eğitiminin video eğitimine göre postnatal emzirme öz yeterlilik algısını artırdığı görülmüştür. Sonuç: Emzirme eğitiminin annelerin emzirme öz yeterlilik düzeyine etkisini değerlendiren 12 lisansüstü teze ulaşılmış ve ulaşılan çalışmalarda; zamanına bakılmaksızın verilen emzirme eğitiminin annelerin emzirme öz yeterliliğini artırdığı, tezlerde kullanılan eğitim yöntemlerinin tamamının emzirme öz yeterliliğini artırmada etkili olduğu, emzirme eğitimlerine baba ve baba adaylarının da dahil edilmesinin annelerin emzirme öz yeterliliklerini olumlu yönde etkilediği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Emzirme, emzirme öz yeterliliği, emzirme eğitimi, anne

Kaynakça

• 1. Alb CH, Theall K, Jacobs MB, Bales, A. Awareness of united states’ law for nursing mothers among employers in New Orleans, Louisiana. Women's Health Issues 2017;27(1), 14-20.
• 2. Darwent KL, Mcınnes RJ, Swanson V. The ınfant feeding genogram: a tool for exploring family infant feeding history and identifying support needs. Bmc Pregnancy And Childbirth 2016; 16(1), 1-10.
• 3. Anatolıtou F. Human milk benefits and breastfeeding. Journal Of Pediatric And Neonatal Individualized Medicine (Jpnım) 2012; 1(1), 11-18.
• 4. Chaput KH, Adair CE, Nettel-Aguirre A, Musto R, Tough SC. The experience of nursing women with breastfeeding support: a qualitative inquiry. Cmaj Open 2015; 3(3), E305.
• 5. Kramer MS, Kakuma R. Optimal duration of exclusive breastfeeding. Cochrane Database Of Systematic Reviews 2012; (8).
• 6. Park MJ, Adams SH, Irwin Jr CE. Health care services and the transition to young adulthood: challenges and opportunities. Academic Pediatrics 2011; 11(2), 115-122.
• 7. Yiğitbaş Ç, Kahriman İ, Bulut KYÇHK. Trabzon il merkezindeki hastanelerde doğum yapan annelerin emzirme tutumlarının değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 1(2), 49-59.
• 8. Conk Z, Başbakkal Z, Bal Yılmaz H, Bolışık B. Pediatri Hemşireliği. Ankara: Akademisyen Tıp Kitapevi; 2002;57-59.
• 9. Erkal Aksoy Y, Ünal F, İnçke G, Çil G, Oruç K, Yılmaz T, Yıldırım Ş, Dereli Yılmaz S. Postpartum depresyonun emzirme üzerine etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2016; 5(3), 90-96.
• 10. Selimoğlu MA, Celkan T, Tüysüz G, Dane B, Arslan N, Batmaz G, Varken T. et. al. Anne ve bebek sağlığı açısından emziren anne beslenmesinin önemi. Türk Pediatri Arşivi 2013; 48(3), 183-187.
• 11. Türkiye Nüfus Ve Sağlık Araştırması (TNSA). (2018). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye; 143-146. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/ Son Erişim Tarihi: 02.04.2021.
• 12. Şentürk Erenel A, Eroğlu K. Doğum sonrası ilk altı ayda ev ziyareti yoluyla desteklenen emzirme eğitimi modelinin etkili emzirme davranışı üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2005; 12(2), 43-54.
• 13. Tokat MA, Okumuş H. Emzirme öz-yeterlilik algısını güçlendirmeye temelli antenatal eğitimin emzirme öz-yeterlilik algısına ve emzirme başarısına etkisi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2013; 10(1), 21-9.
• 14. Connelly RA, Speer ME. Health literacy and health communication. In Health Literacy And Child Health Outcomes 2017; (Pp. 1-13). Springer, Cham.
• 15. Yenal K, Tokat MA, Ozan YD, Çeçe Ö, Abalın FB. Annelerin emzirme öz-yeterlilik algıları ile emzirme başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2013; 10(2), 14-19.
• 16. Dennis CL. The breastfeeding self‐efficacy scale: psychometric assessment of the short form. Journal Of Obstetric, Gynecologic, & Neonatal Nursing 2003; 32(6), 734-744.
• 17. Blyth R, Creedy DK, Dennis CL, Moyle W, Pratt J, De Vries SM. Effect of maternal confidence on breastfeeding duration: an application of breastfeeding self‐efficacy theory. Birth 2002; 29(4), 278-284.
• 18. Dennis CL. Theoretical underpinnings of breastfeeding confidence: a self-efficacy framework. Journal Of Human Lactation 1999; 15(3), 195-201.
• 19. Bandura A. Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review 1977; 84(2), 191.
• 20. Dennis CL. Breastfeeding initiation and duration: a 1990‐2000 literature review. Journal Of Obstetric, Gynecologic, & Neonatal Nursing 2002; 31(1), 12-32.
• 21. Kutlu R, Kara F, Durduran Y, Marakoglu K, Çivi S. Assessment of effects of pre-and post-training programme for healthcare professionals about breastfeeding. Journal of health, population, and nutrition 2007; 25(3), 382.
• 22. Aluş Tokat M. Antenatal dönemde verilen eğitimin annelerin emzirme öz-yeterlilik algısına ve emzirme başarısına etkisi [Doktora Tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2009;94-95.
• 23. Karagöz A. Antenatal eğitimin emzirme öz- yeterlilik algısı ve emzirme sürecine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2018;55-56.
• 24. Mızrak B. Eskişehir’deki bir grup aile sağlığı merkezine kayıtlı primiparlara verilen antenatal eğitimin emzirme özyeterlilik algısına etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2013;86-87.
• 25. Güldür A. Gebe okulunda emzirme eğitimi alan ve almayan annelerin emzirmeye ilişkin davranışları ve emzirme öz yeterliliğinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2018;66-68.
• 26. Yeşil Y. Bireysel ve grup emzirme eğitiminin anne ve baba adaylarında doğum sonu dönemde emzirme öz-yeterliğe ve tutumuna etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2015;131-132.
• 27. Selvi Y. Antenatal dönemde verilen emzirme eğitiminin emzirme bilgi düzeyine ve emzirme öz yeterlilik ölçeğine etkisinin değerlendirilmesi [Uzmanlık Tezi]. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi; 2019;12-21.
• 28. Öztürk R. Antenatal dönemde verilen anne sütü ve emzirme eğitiminin emzirme başarısına ve emzirme özyeterliliğine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2018;76-77.
• 29. Yeşil Y. Erken postpartum dönemde ebeveynlere verilen emzirme eğitiminin paternal emzirme özyeterlik ve doğum sonu sonuçlara etkisi [Doktora Tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2020;109-110.
• 30. Ayran G. Ebeveynlere verilen emzirme eğitiminin emzirme öz-yeterlilik düzeyi sadece anne sütü ile beslenme süresi ve ebeveyn bebek bağlanmasına etkisi [Doktora Tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2018;61-63.
• 31. Bayrak Başdağ G. Emzirme eğitimi alan annelerin emzirme öz yeterlilik ve emzirme başarılarının sağlık inanç modeli temelinde değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Karabük: Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü; 2021;70-72.
• 32. Durmuş E. Emzirme eğitiminin annelerin bebeklerini besleme tutumuna, emzirme motivasyonu ve yeterliliğine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Haliç Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü; 2019;68-70.
• 33. Arslan H. Simülasyon temelli emzirme eğitiminin kadınların emzirme başarısına, emzirme özyeterliliğine, emzirmeye ilişkin tutum ve bilgi düzeyine etkisinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2020;94-96.
• 34. Willumsen J. Breastfeeding education for increased breastfeeding duration. World Health Organization; 2013. https://www.who.int/elena/bbc/breastfeedin g_education/en/ Son Erişim Tarihi: 23.04.2021.
• 35. Gölbaşı Z, Tuğut N, Karataş M, Çetin A. Kısa mesaj ve telefon aramaları ile desteklenen postpartum emzirme danışmanlığının ilk altı aydaki emzirme davranışına etkisi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2019; 1(1), 33-41.
• 36. Şenol DK, Pekyiğit AÇ. Primipar Gebelere Doğuma Hazırlık Sınıflarında Verilen Emzirme Eğitiminin Prenatal Emzirme Öz-Yeterlilik Algısına Etkisi. Effects of Breastfeeding Education Given in Childbirth Preparation Classes for Primipara Women on Their Perceived Prenatal Breastfeeding Self-Efficacy. Bozok Tıp Dergisi 2021; 11(2), 15-21.
• 37. Tripp N, Hainey K, Liu A, Poulton A, Peek M, Kim J, Nanan R. An emerging model of maternity care: smartphone, midwife, doctor?. Women And Birth 2014; 27(1), 64-67.
• 38. Lau Y, Htun TP, Tam WS, Klainin‐Yobas P. Efficacy of e‐technologies in improving breastfeeding outcomes among perinatal women: a meta‐analysis. Maternal & Child Nutrition 2016; 12(3), 381-401.
• 39. Onbaşı Ş, Duran R, Çiftdemir NA, Vatansever Ü, Acunas B, Süt N. Doğum öncesi anne adaylarına verilen emzirme ve anne sütü eğitiminin emzirme davranışları üzerine etkisi. Türk Pediatri Arşivi 2011; 46:75-80.
• 40. Hunter T, Cattelona G. Breastfeeding ınitiation and duration in first-time mothers: exploring the ımpact of father ınvolvement in the early post-partum period. Health Promotion Perspectives 2014; 4(2):132-136.
• 41. Maycock B, Binns CW, Dhaliwal S, Tohotoa J, Hauck Y, Burns S, Howat P. Education and support for fathers ımproves breastfeeding rates: a randomized controlled trial. Journal Of Human Lactation 2013; 29(4):484–490.
• 42. Gözükara F. Emzirmenin başarılmasında anahtar faktör: baba desteğinin sağlanması ve hemşirenin rolleri. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2014; 11(3):289-296.
• 43. Küçükosmanoğlu E, Acar Y, Altınel N, Kaçar A. Doğacak bebeğin emzirilmesi konusunda baba adaylarının yaklaşımı. Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Dergisi 2001; 44(4).
• 44. Taşpınar A, Çoban A, Küçük M, Şirin a. Fathers' knowledge about and attitudes towards breastfeeding in Manisa. Midwifery 2013; 29(6):653-660.
• 45. Susin LR, Giugliani ER. Inclusion of fathers in an ıntervention to promote breastfeeding: ımpact on breastfeeding rates. Journal Of Human Lactation 2008; 24(4): 386-392.