Aile Hekimlerinin Akılcı Antibiyotik Kullanımı ile İlgili Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi: Anket Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 16 Sayı: 1, 86 - 93, 20.03.2022

Buket Güngör Sezen Koparan Hülya Karakılınç Ebru Büyükkaraman

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.990595

Öz

Amaç: Antibiyotikler tüm dünyada yaygın kullanılmakta olup, uygun antibiyotiğin uygun doz ve sürede kullanılması enfeksiyonlara bağlı başta mortalite olmak üzere direnç gelişimi, istenmeyen etkilerin ve tedavi maliyetlerinin azaltılmasında çok önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada Birinci Basamakta hizmet veren aile hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı hakkında bilgi ve tutumlarını araştırmak, bu konuda farkındalık yaratmak amaçlandı.Materyal ve Metot: Antalya ilinde 2019 yılında Birinci Basamakta hizmet veren aile hekimlerine yönelik düzenlenen ‘Akılcı Antibiyotik Kullanımı Eğitim’ toplantılarında hekimlere eğitim öncesinde anket uygulandı. Anket; hekimlerin demografik bilgilerini içeren ve akılcı antibiyotik kullanımları ile ilgili genel tutumlarını belirlemeye yönelik çoktan seçmeli 27 sorudan oluşmaktadır. Anketin 10 sorudan oluşan son bölümünde; aile hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı hakkında bilgilerinin değerlendirildiği toplam 100 puan üzerinden hesaplanan testte, doğru yanıtlanan her soru için 10 puan verilmiş hekimlerin başarı puan ortalamaları ve standart sapmaları hesaplanmıştır. Bulgular: Çalışmaya 143 aile hekimi katıldı. Eğitim öncesi hekimlerin bilgi düzeyini ölçen testin başarı puanı ortalaması 66.5 ±18,51 (ortalama puan±standart sapma) puan tespit edildi. 55 yaş ve üstü hekimlerin başarı puanları (55.6 ±21.2 puan) diğer yaş gruplarındaki hekimlerin puanlarından istatistiksel olarak anlamlı düşük olduğu tespit edildi. Çalışma kapsamında incelenen diğer değişkenlerin hekimlerin başarı puanlarını etkilemediği saptandı. Modifiye Centor klinik skorlama sisteminin kullanımı ile ilgili soruların hekimler tarafından sıklıkla yanlış cevaplandığı görüldü. İl Sağlık Müdürlüğü tarafından aile hekimlerine dağıtılan 28 712 adet Hızlı Antijen testlerinden (HAT) sadece 7867 adetinin %27.4’ünün kullanıldığı kayıtlardan tespit edildi. Sonuç: Aile hekimlerinin çoğunluğu antibiyotik reçetelerken tanı ve tedavi rehberlerinden yararlandığını belirtse de Modifiye Centor klinik skorlama sistemi ve HAT kullanımının yaygın olmadığı, akılcı antibiyotik kullanımı konusunda eksikliklerinin bulunduğu tespit edildi.

Anahtar Kelimeler

Akılcı antibiyotik kullanımı, Eğitim, aile hekimliği

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu 31.10.2018 tarih ve Karar No: 765

Teşekkür

Bu çalışmanın yapılmasına izin veren İl Sağlık Müdürlüğüne çok teşekkür ederiz.

Evaluation of Family Physicians’ Knowledge and Attitudes Regarding the Rational Use of Antibiotics: A Survey Based Study

Öz

Background and Objectives: Antibiotics are widely used all over the world, but the use of appropriate antibiotics in the appropriate dose and duration plays a critical role in reducing the development of resistance, and mortality in particular, as well as undesirable effects and treatment costs associated with infections. The purpose of this study was to investigate the knowledge and attitudes of primary care family physicians regarding the rational use of antibiotics (RUA) and to raise awareness about this issue. Methods: Before the "Training for the Rational Use of Antibiotics" for family physicians of primary healthcare in Antalya in 2019, a questionnaire was distributed to the physicians. The questionnaire contained 37 questions, including 27 multiple-choice questions designed to assess physicians' general attitudes toward antibiotic rationalization. The questionnaire, which consists of ten questions, also includes a test at the end, which is calculated over a total of 100 points. The purpose of the test is to assess family physicians' knowledge of rational antibiotic use. Each correct answer was worth 10 points, and the average success and standard deviations of the physicians were computed. Results: This study included 143 family physicians in total. The mean success score standard deviation (SD) was found to be 66.5 18.51 out of 100 in the test, which measures the knowledge level of physicians prior to training. The success scores of physicians aged 55 and older were found to be statistically significantly lower than the scores of those in other age groups (55.6 21.2 points (mean SD). Other variables examined within the scope of the study were found to have no effect on the physicians' success scores. It was also discovered that physicians frequently answered incorrectly questions about the use of the Modified Centor Clinical Scoring system.The relevant records showed that only 7867 (27.4%) of 28 712 Rapid Antigen tests (RATs) distributed to family physicians by the Provincial Health Directorate were used. Conclusions: Although the majority of the participants stated that they used diagnosis and treatment guidelines when prescribing antibiotics, it was discovered that the use of the Modified Centor clinical scoring system and the RADTs was not common among them, and that there were some deficiencies in the RUA.

Anahtar Kelimeler

rational antibiotic use, training, family physician

Proje Numarası

Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu 31.10.2018 tarih ve Karar No: 765

Kaynakça

• 1. Akıcı A, Uğurlu MU, Gönüllü N, Oktay Ş, Kalaça S. Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Sted 2002; 11(7), 253-257.
• 2. Mendelson M, Matsoso MP. The World Health Organization global action plan for antimicrobial resistance. SAMJ 2015; 105.5: 325-325.
• 3. Dolk FC, Pouwels KB, Smith DR, Robotham J V, eds. Antibiotics in primary care in England: which antibiotics are prescribed and for which conditions? Journal of Antimicrobial Chemotherapy 2018; 73(suppl_2), 2-10.
• 4. Bisno AL. Acute pharyngitis: etiology and diagnosis. Pediatrics 1996;97: 949-954. 70
• 5. File TM, Hadley JA. Rational use of antibiotics to treat respiratory tract infections. Am J Manag Care 2002; 8: 713-27.
• 6. Bisno AL. Practice guidelines for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis. Clinical infectious diseases 2002;113-25.
• 7. McIsaac WJ, Kellner JD, Aufricht P, Vanjaka A, Low DE. Empirical validation of guidelines for the management of pharyngitis in children and adults. Jama 2004;291(13) s. 1587-1595.
• 8. Shulman ST, Bisno AL, Clegg HW, Gerber MA, Kaplan EL, Lee G, Martin JM, Beneden CV. Clinical Practice Guideline for the Diagnosis and Management of Group A Streptococcal Pharyngitis: 2012 Update by the Infectious Diseases Society of America, Clin Infect Dis. 2012; 15;55(10):1279-82.
• 9. Şencan İ. Antibiyotik kullanımına kamu bakışı. ANKEM Derg. 2011;25(Ek 2):123-125.
• 10. Erişkin Hastada Antibiyotik Kullanımına Akılcı Yaklaşım, T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç Ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Ankara, 2020 (s:10-11).
• 11. Stopping antimicrobial resistance would cost just USD 2 per person a year https://www.oecd.org/newsroom/stopping-antimicrobial-resistance-would-cost-just-usd-2-per-person-a-year.htm Accessed January 15, 2021.
• 12. O’Neill J; On behalf of the Review on Antimicrobial Resistance. Tackling Drug-Resistant Infections Globally: Final Report and Recommendations. London: Review on Antimicrobial Resistance, 2016. https://www.cabdirect.org/globalhealth/abstract/20163354200 Accessed January 15, 2021.
• 13. Sürmelioğlu N, Kıroğlu O, Erdoğdu T, Karataş Y. Akılcı olmayan ilaç kullanımını önlemeye yönelik tedbirler. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi . Archives Medical Review Journal 2015;24(4):452-462.
• 14. Kıroğlu O, Berktaş F, Şahan E, Karataş Y. Knowledge and behavior of the pediatricians on rational use of antibiotics. African Journal of Pharmacy and Pharmacology. 4(11):783 – 792.
• 15. Karataş Y, Khan Z. Antibiotic Usage in the Pediatric Population: The Need for Effective Role of Parents and Prescribers". Güncel Pediatri 19 (2021 ): 135-140.
• 16. Promoting rational use of medicines: Corecomponents. WHO Policy Perspectives on Medicines, No.5. Geneva, World Health Organization, 2002. Accessed January 15, 2021.
• 17. Saygılı M, Özer Ö. Hekimlerin akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 2015; 18(1):35-46.
• 18. Kubat H. Hekimlerin akılcı ilaç kullanımı ve farmakovijilansa yönelik bilgi ve tutumları. Cukurova Medical Journal 2018;43 (2):286-294.
• 19. Çakıröz Dede G. Akılcı Antibiyotik Kullanımı Konusunda Adnan Menderes Üniversitesi Uygulama Ve Araştırma Hastanesi Hekimlerinin Bilgi Ve Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi, Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2019.
• 20. İşli F, Aksoy M, Aydıngöz ES, Kadı E. Antibiotic Prescription Pattern of Family Physicians Across Turkey: A Cross-Sectional Analysis Through The Prescription Information System Abstract . Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care , 2020; 14 (1) , 87-95 .
• 21. Worku F. Tewahıdo D. Retrospective assessment of antibiotics prescribing at public primary healthcare facilities in Addis Ababa, Ethiopia. Interdisciplinary perspectives on infectious diseases, 2018; 9.
• 22. Öztürk, R. Akılcı antibiyotik kullanımı ve ülkemizde antimikrobik maddelere direnç sorunu. Toplumdan Edinilmiş Enfeksiyonlara Pratik Yaklaşımlar. İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Sempozyum Dizisi 2008;(61), 1-16.
• 23. McIsaac WJ, Goel V, To T, Low DE. The validity of a sore throat score in family practice. Canadian Medical Association Journal. 2000;163(7):811-5.
• 24. Worrall G, Hutchinson J, Sherman G, Griffiths J. Diagnosing streptococcal sore throat in adults: randomized controlled trial of in-office aids. Canadian Family Physician. 2007;53(4):666-71.
• 25. Demoré B, Tebano G, Gravoulet J, Wilcke C, Ruspini E, Birgé J, et al. Rapid antigen test use for the management of group A streptococcal pharyngitis in community pharmacies. European Journal of Clinical Microbiology & Infectious Diseases. 2018:1-9.
• 26. Kotwani A, Wattal C, Katewa S, Joshi PC, Holloway K. Factors influencing primary care physicians to prescribe antibiotics in Delhi India. Fam Pract 2010; 27: 684-90.
• 27. Steciwko A, Lubieniecka M, Muszynska A. Antibiotics in primary care. Review Pol Merkur Lekarski. 2011;30(179):323-6.
• 28. Chan GC, Tang SF. Parental Knowledge, Attitudes And Antibiotic Use for Acute Upper Respiratory Tract İnfections in Children Attending A Primary Healthcare Clinic İn Malaysia. Singapore Med J 2006; 47(4) : 266. 29. Kose A, Colak, C. Knowledge and Awareness of Physicians About Rational Antibiotic Use and Antimicrobial Resistance Before and After Graduation: A Cross-Sectional Study Conducted in Malatya Province in Turkey. Infection and Drug Resistance 2021;14, 2557-2568.
• 30. Mcnulty CA. Optimising antibiotic prescribing in primary care. Int J antimicrob Agents 2001; 18: 329-33.
• 31. Roope LS, Tonkin-Crine S, Herd N, eds. Reducing expectations for antibiotics in primary care: a randomised experiment to test the response to fear-based messages about antimicrobial resistance. BMC medicine 2020; 18, 1-11.
• 32. Yapıcı G, Balıkçı S, Ugur Ö. Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları. Dicle tıp dergisi 2011; 38.4: 458-465.
• 33. Artantaş AB, Eray İK, Salmanoglu G, eds. Bir hastanenin aile hekimliği polikliniklerine başvuran erişkinlerin antibiyotik kullanımı konusundaki bazı alışkanlıkları, görüşleri ve bilgilerinin değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal, 2015; 15.2.
• 34. Şahin H, Arsu G, Köseli D, Büke C. Evaluation of primary health care physicians' knowledge on rational antibiotic use. Mikrobiyol Bul. 2008;42(2):343-8.
• 35. Erişkin Hastada Antibiyotik Kullanımına Akılcı Yaklaşım, T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç Ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Ankara, 2020 (s:4-5).