Üniversite öğrencilerinde birinci basamak sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık bakımı ihtiyacının belirlenmesi: Kesitsel Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 4, 397 - 405

Gizem Limnili , Tolga Günvar , Vildan Mevsim , Nilgün Özçakar

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1448407

Öz

Giriş: Üniversite öğrencilerinin sağlık ihtiyaçlarının değerlendirilmesi ve anlaşılması, sağlıklı kampüs topluluklarının oluşturulması açısından önemlidir. Bu nedenle bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin birinci basamak sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık bakımı ihtiyaçlarını belirlemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Kesitsel olarak tasarlanan bu araştırmada veriler araştırmacılar tarafından literatür taranarak hazırlanan sorulardan oluşan formlar aracılığı ile yüz yüze toplanmıştır. Bu formda öğrencilerin sosyodemografik ve sağlıkla ilgili özelliklerine ilişkin sorular, öğrencilerin sağlık hizmetlerini nereden aldıkları ve sağlık bilgilerini nereden edindiklerine dair sorular ve birinci basamak sağlık bakımı ihtiyaçlarına ilişkin sorular yer almaktadır. Veriler SPSS Versiyon-23 ile değerlendirildi; ortalama, standart sapma ve ki-kare kullanıldı.
Bulgular: Toplam 1832 öğrencinin %50,9'u kadın ve %70,1’i birinci basamak sağlık hizmeti aldığını belirtmiştir. Birinci basamak sağlık hizmetlerinden ihtiyaçlarının neler olduğu sorulduğunda; %84,9'u hastalandığında muayene olmak, %67,4'ü ilaçların reçetelenmesi, %48,9’u sağlık raporu almak istemektedir. Yalnızca %5,4'inin danışmanlığa ihtiyacı olduğunu belirtmiştir. Katılımcıların ihtiyaçları cinsiyete göre karşılaştırıldığında kadın öğrencilerin reçete yazma ve tahlil yaptırma (sırasıyla p<0,001; p<0,001); erkek öğrencilerin ise sağlık raporu alma beklentisi daha yüksektir (p<0,001). Ailesinden uzakta yaşayanlar birinci basamak sağlık hizmetlerine daha çok başvurmuştur (p<0,001). Birinci basamak sağlık hizmetlerinden yararlananların çoğunluğu periyodik sağlık muayenesi yerine (p=0,007) daha çok akut hastalık durumunda (p<0,001) başvurmuşlardır.
Sonuç: Sağlık hizmeti ihtiyaçlarını belirlemek için atılan adımlar arasında gereksinimlerin belirlenmesi yer almaktadır. Bu çalışmada öğrencilerin çoğunluğu akut sorunlarıyla ilgili hizmet almak istediklerini belirtmiştir. Sağlık danışmanlığı ihtiyacı oldukça düşüktür. Yine de yaş grubunun sağlık sorunları dikkate alındığında danışmalık fırsatlarının iyi değerlendirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

üniversite öğrencileri, sağlık bakımı ihityacı, ergen dostu sağlık kuruluşu

Determination of primary health care use and health care needs among university students: Cross-Sectional Research

Öz

Aim: Assessing and understanding the health needs of college students is important to create healthy campus communities. Therefore, this study aimed to determine the primary health care use and health care needs of university students.
Materials and Method: In this cross-sectional research, data were collected face to face by the researchers through forms consisting of questions prepared by scanning the literature. This form includes questions about students' socio-demographic and health-related characteristics, questions asking students' where they receive health services and where they obtain health information, and questions about primary health care needs. Data were evaluated with SPSS Version-23; mean, standard deviation and chi-square were used.
Results: Of the 1832 students, 50.9% were women and 70.1% stated that they received primary health care. When asked what their needs are from primary health care services; 84.9% want to be examined when they get sick, 67.4% want medications to be prescribed, and 48.9% want to get a health report. Only 5.4% stated that they needed counseling. When the needs of the participants are compared according to gender, female students have higher rates of writing prescriptions and having tests (p<0.001; p<0.001, respectively); Male students, on the other hand, have a higher expectation of receiving a health report (p<0.001). Those living away from their families used primary health care often (p<0.001). The majority of those using primary health care services applied in case of acute illness (p<0.001) rather than periodic health examination (p=0.007).
Conclusion: Determining the requirements is among the steps taken to determine healthcare needs. In this study, most of students stated that they wanted to receive service regarding their acute problems. The need for health counseling is quite low. However, considering the health problems of the age group, counseling opportunities should be evaluated well.

Anahtar Kelimeler

University students, health needs assessment, youth friendly health centers

Kaynakça

• 1. United Nations (2013). Definition of youth. http://www.un.org/esa/socdev/documents/youth/fact-sheets/youth-definition.pdf. Erişim Tarihi:20.02.2024.
• 2. Colver A, Rapley T, Parr JR, McConachie H, Dovey-Pearce G, Le Couteur A et al. Facilitating the transition of young people with long-term conditions through health services from childhood to adulthood: the Transition research programme. Southampton (UK): NIHR Journals Library; 2019 May.
• 3. Republic of Turkey ministry of health. Health statistics year book 2021. General directorate of health information systems. https://sbsgm.saglik.gov.tr/Eklenti/45317/0/siy2021-ingilizcepdf.pdf Erişim Tarihi:20.02.2024.
• 4. Dick B, Ferguson BJ. Health for the world's adolescents: a second chance in the second decade. J Adolesc Health. 2015 Jan;56(1):3-6.
• 5. Rigby E, Hagell A, Davis M, Gleeson H, Mathews G, Turner G. Getting health services right for 16-25 year-olds. Arch Dis Child. 2021 Jan;106(1):9-13.
• 6. Rowe A, McClelland A, Billingham K. In: Fawcett-Henesy A,editor. Community Health Needs Assessment An introductory guide for the family health nurse in Europe. WHO Regional Office for Europe, Copenhagen;2001. p:12-13.
• 7. Oberoi S, Chaudhary N, Patnaik S, Singh A. Understanding health seeking behavior. J Family Med Prim Care. 2016;5(2):463-464.
• 8. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü 2023. Türkiye'de Aile Hekimliği. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/tr-aile-hekimligi.html Erişim tarihi:20.02.2024.
• 9. Us Ö. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği polikliniklerine başvuran yetişkinlerin aile hekimliği uygulaması hakkında bilgi düzeyleri. Aile hekimliği uzmanlık tezi. Ankara; 2019.p.31.
• 10. Çiçek Gümüş E, Güngörmüş Z. İkinci basamak sağlık hizmetlerine başvuru yapan hastaların birinci basamak sağlık hizmetlerini kullanma durumlarının belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2020; 23(1): 119-126.
• 11. Kıvanç A, Şahinöz T. Gümüşhane Üniversitesi Öğrencilerinin Aile Hekimliği Konusunda Bilgi Durumlarının Saptanması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;1(1):41-8.
• 12. Naldöken N, Üniversite Öğrencilerinin Aile Hekimliği Uygulamasına İlişkin Farkındalık Düzeylerinin ve Hizmetten Yararlanma Durumlarının Belirlenmesi: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Örneği, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016, Yüksek Lisans.
• 13. Turner JC, Keller A, Wu H, Zimmerman M, Zhang J, Barnes LE. Utilization of primary care among college students with mental health disorders. Health Psychol. 2018;37(4):385-393.
• 14. World Health Organisation. Adolescent and young adult health. Geneva: WHO, 2023. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescents-health-risks-and-solutions. Erişim Tarihi:20.02.2024.
• 15. McDonagh JE, Farre A, Gleeson H, Rapley T, Dovey-Pearce G, Reape D, et al. Making health care work for young people. Arch Dis Child 2018;103:623.
• 16. Farre A, Wood V, McDonagh Je, et al. Health professionals’ and managers’ definitions of developmentally appropriate healthcare for young people: conceptual dimensions and embedded controversies. Arch Dis Child 2016;101:628–33.
• 17. Ahmed A, van den Muijsenbergh METC, Vrijhoef HJM. Person-centred care in primary care: What Works for whom, how and in what circumstances? Health Soc Care Community. 2022;30(6):e3328-e3341.
• 18. Corscadden L,Levesque JF, Lewis V, Strumpf E, Breton M and Russell G. Factors associated with multiple barriers to Access to primary care: an international analysis. International Journal for Equity in Health 2018; 17:28.
• 19. Ozdemir FN, Oner C, Cetin H, Simsek EE. Evaluation of Persons Knowledge About Family Medicine Practice Who Rarely Select It: A Cross Sectional Study. TJFMPC, 2022;16(4): 823-829.
• 20. Dinçer A, Kurşun Ş. Üniversite Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi. STED 2017;26(1):20-26.
• 21. Arıkan, A. Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Üzerindeki Etkisi: Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara;2020.p.81-82.
• 22. Tran DT, Silvestri-Elmore A. Healthcare-seeking behaviours in college students and young adults: a review. J ResNurs. 2021 Jun;26(4):320-338.
• 23. Basch CH, MacLean SA, Romero RA and Ethan D. Health information seeking behavior among college students. Journal of Community Health 2018;43(6): 1094–1099.
• 24. Tran DT, Silvestri-Elmore A. Healthcare-seeking behaviours in college students and young adults: a review. J ResNurs. 2021 Jun;26(4):320-338.
• 25. Cotler J, Katz BZ, TorresC and Jason LA. College student symptoms as assessed by a student health survey, Journal of AmericanCollege Health 2022;70(7): 1953-1958.
• 26. The Lancet. Raising the profile of men's health. Lancet 2019;394(10211):1779.
• 27. Kıraç R. Sağlık Arama Davranışını Etkileyen Faktörler: Yapısal Eşitlik Modellemesine Dayalı Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya;2019.p.121-124.