Dağçayı Bitkisinin (Sideritis libanotica Labill. Ssp. Linearis) Tomurcuk ve Saplarının Dayanım Parametrelerinin Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 44 - 49, 27.06.2021

Mehmet Emin Gökduman Deniz Yılmaz

Öz

Türkiye, geniş bitki çeşitliliği, farklı iklimleri ve geniş üretim alanı ile tıbbi bitki üretiminde önemli bir potansiyele sahiptir. Bu bitkilerden biri de ülkemizde de doğal olarak yetişen Lamiaceae familyasından Sideritis cinsi bir çalı bitkisidir. Yabani olan bu bitkilerin yetiştirme ve hasat teknikleri hakkındaki bilgiler az olup, bu bitkilerin kültüre alınmalarında önemli bir parametre olan hasat özelliklerinin belirlenmesi, hasat makinalarının tasarımı, ürün verimi ve işgücü gereksiniminin azaltılması açısından önemlidir. Bu çalışmada, Türkiye florasında önemli tıbbi bitkilerinden biri olan Sideritis libanotica Labill. ssp. Linearis (Dağ Çayı) türünün hasadına yönelik sap kesme ve çiçek kopma denemeleri gerçekleştirilmiştir. Denemeler düz, ince dişli, kalın dişli olmak üzere 3 farklı bıçak tipi ve (150, 200, 250 min-1 ) 3 farklı bıçak hızlarında gerçekleştirilmiştir. Denemelerde elde edilen maksimum kuvvet değerleri 11.32±3.41 ve 18.57± 4.02 N arasında değişirken bitki sapında meydana gelen deformasyon değerleri 13.19± 2.32 ve 25.97± 2.11 mm arasında değişmiştir.

Anahtar Kelimeler

tarımsal mekanizasyon, hasat,, maksimum kuvvet, dağçay, kesme kuvveti

Determination of Shearing Parameters of Stalks and Flowers of Mountain Tea (Sideritis libanotica Labill. Ssp. Linearis) Plant

Öz

Turkey has an important potential in the production of medicinal plants in terms of its wide plant diversity, different climates and wide area. One of these plants is a bush plant of the genus Sideritis from the Lamiaceae family, which grows naturally in our country. Information about the growing and harvesting techniques of these wild plants is insufficient. Determination of harvest parameters of these plants is an important factor in cultivation, designing the harvesting machines, increasing the crop yield and decreasing the labor requirement. In this study cutting tests of stalk and rupture test of flower were carried out regarding to the harvest of Sideritis libanotica Labill. ssp. Linearis (mountain tea) species which is one of the important medicinal plants of the Turkish flora. The experiments were carried out with a height of 0-10 cm (harvest height) from the soil surface of the plant stalk, 3 different knife types (smooth, fine toothed, coarse toothed) and 3 different knife loading speeds (150, 200, 250 min-1). The maximum force values were obtained in the experiments varied between 11.32±3.41 and 18.57±4.02 N, while the deformation values occurring in the plant stalk varied between 13.19±2.32 and 25.97 ± 2.11 mm.

Anahtar Kelimeler

Agricultural mechanization, harvest, maximum force, Mountain tea, Rupture force

Kaynakça

• ASABE Standards. (2008). S358.2. Moisture measurement for forages. ASABE, St. Joseph, MI 579.
• Ayaz, A. & Duman, R. (2009). Sideritis hololeuca Boiss. & Heldr. apud Bentham ve Sideritis libanotica Labill. subsp. violascens (PH Davis) PH Davis Ekstrelerinin Antibakteriyel Aktivitelerinin Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Dergisi, 2(33), 29-36.
• Aytaç, Z. & Aksoy, A. (2000). A new Sideritis species (Labiatae) from Turkey. Flora Mediterranea, 10, 181-184. Baytop, T. (1999). Therapy with medicinal plants in Turkey (past and present). Publication of the istanbul University, 312.
• Castro, C. O. D. & Nunez, D. R. (1994). A taxonomic revision of the section Sideritis (Genus Sideritis) (Labiatae). Cunningham, A. B. (1988). An investigation of the herbal medicine trade in Natal/KwaZulu (No. 29). Institute of Natural Resources, University of Natal.
• Davis, P. H. (1988) Flora of Turkey and the East Aegean Islands (Vol. 10). Edinburgh: Edinburgh University Press (Supplement I).
• Davis, P.H. (1982). Flora of Turkey and East Eagean Island, 7, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Eliçin, A. K., Sessiz, A., & Pekitkan, F. G. (2019). Effect of Various Knife Type, Cutting Angle and Speed on Cutting Force and Energy of Grape Cane. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (15), 519-525.
• Erbaş, S. & Fakir, H. (2012). Türkiye’nin Batı Akdeniz Yöresinde doğal olarak yetişen dağ çayı (Sideritis libanotica Labill. subsp. linearis (Bentham) Bornm) ve bayır kekiği (Origanum sipyleum L.) türlerinin uçucu yağ oranları ve bileşenlerinin belirlenmesi. SDU Faculty of Forestry Journal., 13, 119-122.
• Ertaş, M., Fidan, M. S., Kaya, S. & Angın, N. (2019). Kara Ardıç (Juniperus sabina L.) kozalaklarından elde edilen uçucu yağın kimyasal bileşimi üzerine mikrodalga ve hidrodestilasyon yöntemlerinin etkisi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 20(2), 272-277.
• Esgici, R., Pekitkan, F. G. & Sessiz, A. (2019). Correlation between rice stem cutting resistance and cracking force of rice kernel. Fresenius Environmental Bulletin, 28(4A), 3014-3021.
• Galedar, M. N., Tabatabaeefar, A., Jafari, A., Sharifi, A., & Rafiee, S. (2008). Bending and shearing characteristics of alfalfa stems. Agricultural Engineering International: CIGR Journal.
• Hsieh, P. C., Mau, J. L. & Huang, S. H. 2001. Antimicrobial effect of various combinations of plant extracts. Food Microbiol., 18, 35-43.
• Jia, H., Li, C., Zhang, Z. & Wang, G. (2013). Design of bionic saw blade for corn stalk cutting. Journal of Bionic Engineering, 10(4), 497-505.
• Kaya, M.D., Kulan, E.G., Gümüşçü, G. & Gümüşçü, A. (2015). Factors affecting germination performance of four endemic Sideritis species in Turkey. Journal of Agricultural Sciences, 21(3), 406-413.
• Kirimer, N., Tabanca, N., Demirci, B., Baser, K. H. C., Duman, H. & Aytac, Z. (2001). The essential oil of a new Sideritis species: Sideritis ozturkii Aytac and Aksoy. Chemistry of natural compounds, 37(3), 234-237.
• Kocabıyık, H., (1997). Ayçiçeğinin hasada yönelik bazı fiziksel ve mekaniksel özelliklerinin saptanması üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, TÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarım makinaları ABD, 1997, Tekirdağ.
• Korkmaz, S., Atasoy, N., Turoglu, V. & Yucel, U. (2017). Investigation of in vitro effects of polar and nonpolar extracts of mountain tea plant (Sideritis libanotica subsp. linearis Labil) on acetylcholinesterase enzyme within human serum and erythrocytes. Fresenius Environmental Bulletin, 26, 4163-4169.
• Luo, H., Tang, C., Zou, D., Li, S., Wu, W. & Zou, Y. 2012. Experiment on reciprocating cutting of Eulaliopsis binata stem. Transactions of the Chinese Society of Agricultural Engineering, 28(2), 13-17.
• Maroyi, A. (2013). Traditional use of medicinal plants in south-central Zimbabwe: review and perspectives. Journal of ethnobiology and ethnomedicine, 9(1), 31.
• Moradi, S., Fazlali, A. & Hamedi, H. (2018). Microwave-assisted hydro-distillation of essential oil from rosemary: Comparison with traditional distillation. Avicenna journal of medical biotechnology, 10(1), 22.
• Nakiboğlu, M. & Otan, H. (1994). Flavonoids of The Medicinal Plants. Anadolu, Journal of AARI, 4(1), 70-93.
• Pekitkan, F. G., Eliçin, A. K. & Sessiz, A. (2019). Bazı Yerli Tip Üzüm (Vitis Vinifera L.) Çeşitlerinin Budama Sürgünlerinin Kesme Özelliklerinin Belirlenmesi. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(1), 33-40.
• Petreska, J., Stefova, M., Ferreres, F., Moreno, D. A., Tomás-Barberán, F. A., Stefkov, G. & Gil-Izquierdo, A. (2011). Potential bioactive phenolics of Macedonian Sideritis species used for medicinal “Mountain Tea”. Food Chemistry, 125(1), 13-20.
• Piozzi, F., Bruno, M., Rosselli, S. & Maggio, A. (2006). The diterpenoids from the genus Sideritis. In Studies in natural products chemistry 33, 493-540.
• Sessiz, A., Güzel, E. & Bayhan, Y. (2018). Bazı Yerli ve Yabancı Üzüm Çeşitlerinde Sürgünlerin Kesme Kuvveti ve Enerjisinin Belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(4), 414-423.
• Sessiz, A., Elicin, K. & Bayhan, Y. (2019). Cutting Force and Energy Requirement of Bogazkere Grape (Vitis Vinifera L) Cane. Scientific Papers Series B, Horticulture, 6(1), Bucharest, Romania.
• Shaw, M.D. & L.G. Tabil. (2007). Compression, Relaxation, and Adhesion Properties of Selected Biomass Grinds. Agricultural Engineering International: the CIGR Ejournal.
• Shen, C., Zhang, B., Huang, J., Tian, K., Liu, H., Li, X. & Yin, G. 2020. Research status and suggestions of mechanical harvesting technology for high-stalk bast-fiber crops. International Agricultural Engineering Journal, 29(2), 269-284.
• Sitkei, G. (1986). Mechanics of agricultural materials. AkademiaiKiado, 487 p.,Budapest, Hungary.
• Song, Z., Song, H., Geng, A., Li, Y., Yan, Y. & Li, F. (2015). Experiment on cutting characteristics of cotton stalk with double supports. Transactions of the Chinese Society of Agricultural Engineering, 31(16), 37-45.
• Şahin, B. (2013). Farklı ekim zamanlarında yetiştirilen bazı tıbbi bitkilerin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi, Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Taghinezhad, J., Alimardani, R. & Jafari, A. (2012). Effect of Sugarcane Stalks' Cutting Orientation on Required Energy for Biomass Products. International Journal of Natural & Engineering Sciences, 6(3).
• Uçar, E. & Turgut, K. (2009). In vitro propagation of some mountain tea (Sideritis) species. Akdeniz University, The Journal of Agricultural Faculty 22(1): 51-57
• Van Wyk, A. S. & Prinsloo, G. 2018. Medicinal plant harvesting, sustainability and cultivation in South Africa. Biological Conservation, 227, 335-342.
• Yang, J. & Li, X. K. (2019). Experimental analyses on shearing properties of hop stem. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science 346(1). doi:10.1088/1755-1315/346/1/012072
• Yilmaz, D., Kabas, O., Akinci, I., Ozmerzi, A. & Cagirgan, M. I. (2009). Effect of moisture content and stalk section on some engineering parameters of closed capsule sesame stalks (Sesamum indicum L.). Journal of Food, Agriculture & Environment, 7(3&4), 306-311. Yilmaz, D., Keskin, F., Cihanalp, C. & Külcü, R. (2015) Farklı Nem Düzeyinde Ardıç Bitkisinin Yaprağının Dayanım Özeliklerinin Belirlenmesi