NANE (MENTHA) BİTKİSİNİN MEKANİK HASADI İÇİN FİZİKO-MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 6, 30.06.2022

Deniz Yılmaz Gülten Taşkaya

https://doi.org/10.55979/tjse.992225

Cited By: 2

Öz

Nane, tıbbi aromatik bitkiler içerisinde yer alan Lamiacea familyasına ait, çok yıllık sürünücü gövdeye sahip otsu bitkilere verilen isimdir. Türkiye’de Nane bitkisi Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde kültüre alınmış ve ticari olarak yetiştirilmektedir. Nanede hasat zamanı bitkinin çiçeklenmeye başladığı dönemdir. Çalışmanın amacı hasat ve harman sürecinde oluşabilecek olumsuzlukları en aza indirmek, Nane bitkisi için bitki verimini ve kalitesini arttırmaya yönelik çalışmalara katkı sağlamak ve makine tasarımı için gerekli olabilecek parametreleri belirlemektir. Yapılan çalışmada Nane bitkisinin mekanik hasadı için fiziko-mekanik özellikleri belirlenmiştir. Bu çalışmada hasat olgunluğuna erişen Naneler, elle ve budama makası yardımıyla topraktan 5-10 cm üstten hasat edilmiştir. Daha sonra boyutları (uzunluk, genişlik, ağırlık, çap), yapraklarının saptan kopma kuvveti, projeksiyon alanı, yaprak/sap oranı, uçucu yağ miktarı gibi bazı fiziko-mekanik özellikleri belirlenmiştir. Çalışmada 13 çeşit Nane ve bu çeşitlerden elde edilen 4 klon kullanılmıştır. Her Nane bitkisinden örnekler alınarak Nane türlerinin boyutları metre, kumpas, hassas terazi yardımıyla ölçülüp kaydedilmiştir. Bitkilerin üç farklı bölgede oluşan mekanik özelliklerini belirlemek için biyolojik malzeme test cihazı kullanılmıştır. Ayrıca, biyolojik malzeme test cihazı ile yaprakların saptan kopma kuvveti belirlenmiştir. Nane bitkisinin kesme kuvveti için en yüksek değer ortalama 71.17 N ile Multimentha türünün a bölgesi, en düşük değer ortalama 6.76 N ile Maracco Mentha Spicata türünün c bölgesi olduğu belirlenmiştir. Denemenin sonuçlarına göre Nane bitkisinin farklı türlerinde incelenen fiziko-mekanik özellikleri istatistiksel anlamda p<0,05 düzeyinde önemli bulunmuştur ve önem seviyesine göre harf gruplaması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

nane, tıbbi aromatik bitki, fiziko-mekanik

DETERMINATION OF PHYSICO-MECHANICAL PROPERTİES OF MINT (MENTHA) PLANT FOR MECHANICAL HARVESTING

Öz

Mint is the name given to herbaceous plants belonging to the Lamiacea family, which is among the medicinal aromatic plants. In Turkey, the mint plant is cultivated and commercially grown in the Aegean, Mediterranean and Marmara regions. Harvest time in mint is the period when the plant begins to bloom. The aim of the study is to minimize the negativities that may occur in the harvest and threshing process, to contribute to the studies to increase plant yield and quality, and to determine the parameters that may be required for machine design for mint plant. In this study, the physico-mechanical properties of the mint plant were determined for the mechanical harvest. In this study, mints reaching harvest maturity were harvested 5-10 cm from the soil by hand and with the help of pruning shears. After, some physico-mechanical properties such as dimensions (length, width, weight, diameter), breaking force of leaves from stem, projection area, leaf/stem ratio, amount of essential oil were determined. In the study, 13 mint varieties and 4 clones obtained from these varieties were used. Samples were taken from each mint plant. The sizes of the selected mint species were measured and recorded with the help of meters, calipers and precision scales. A biological test device was used to determine the mechanical properties of the plants in three different regions. In addition, the apparatus of the biological test device was changed and the breaking strength of the leaves from the stem was determined. It was determined that the highest value for the cutting force of the mint plant was a zone of Multimentha species with an average of 71.17 N, the lowest value was the c zone of the Maracco Mentha Spicata species with an average of 6.76 N. According to the results of the experiment, the physico-mechanical properties of the mint plant examined in different species were found to be statistically significant at the p<0.05 level and letter grouping was made according to the importance level.

Anahtar Kelimeler

mint, medicinal aromatic plant, physico-mechanical

Kaynakça

• Akıncı. İ.. Yılmaz. D.. Baydar. H.. & Gökduman. M. E. (2014). Bazı tıbbi aromatik bitkilerin harmanlama ve ayırma düzeni parametrelerinin belirlenmesi ve prototipinin geliştirilmesi. TÜBİTAK TOVAG Projesi, Proje No: 111O179
• Bayram. E.. Kırıcı. S.. Tansı. S.. Yılmaz. G.. Kızıl. O. A. S.. & Telci. İ. (2010). Tibbi ve aromatik bitkiler üretiminin arttirilmasi olanaklari TMMOB Ziraat Mühendisleri Odasi. Ziraat Mühendisligi VII. Teknik Kongresi. 11-15.
• Bayram. M.. Yılar. M.. Özgöz. E.. & Kadıoğlu. İ. (2016). Ada Çayı (Salvia virgata Jacg.) tohumlarının bazı fiziksel özelliklerinin belirlenmesi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi. 5. 325-331.
• Cihannur. C.. Keskin. F.. Külcü. R.. & Yılmaz. D.. (2015). Melisa Bitkisinin Hasat Parametrelerinin Belirlenmesi. 29. Ulusal Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi (pp.371-376). Diyarbakır. Turkey
• Çekim. İ.. & Özarslan. C. (2020). Marul Tohumunun Bazı Fiziko-Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 8(1). 89-97.
• Göktaş. Ö.. & Gıdık. B. (2019). Tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanım alanları. Bayburt Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 2(1). 145-151. Kabaş. Ö., Sözer, S., & İlker, Ü.
• Nektarin [P.Perica (L.) Batsch, Var. Nectarina (2016).Meyvesinin Bazı Mühendislik Parametrelerinin Belirlenmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 12(1), 65-68.
• Keskin. F.. Cihannur. C.. Külcü. R.. & Yılmaz. D.. (2015). Ebegümeci Bitkisinin Bazı Fiziko Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi, 29. Ulusal Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi (pp.403-407). Diyarbakır. Turkey
• Kırıcı. S. & Özgüven. M. (1999). Domestication and Determination of Yield and Yield Components and Essential Oil Content of Wild Mentha Species Grown in the Mediterranean Region. Turkish Journal Of Field Crops , 4 (1) , 10-15.
• Kocabıyık. H. & Kayışoğlu. B. (2004). Ayçiçeği Sapının Kesilme Özelliklerinin Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi. 10(3). 263-267.
• Kocabıyık. H. & Demirtürk, B. S. (2008). Nane Yapraklarının İnfrared Radyasyonla Kurutulması. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5 (3), 239-246 .
• Sezer. S. A.. & Çetin. M. (2021). Erik Meyvesinin Farklı Hasat Dönemlerindeki Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 36(1). 73-79
• Telci. İ. (2001). Farklı Nane (Mentha spp.) Klonlarının bazı morfolojik. tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Isparta, 160 s.
• Yasak. S.. & Telci. İ. (2019). Isparta Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Spearmint Grubu Nane Klon ve Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi. 14(2). 270-275.
• Yılmaz. D.. Akıncı. İ.. & Çağırgan. MI (2008). Bazı harman parametrelerinin susam ayrımına etkisi. Ziraat Mühendisliği Uluslararası: CIGR Dergisi
• Yılmaz. D.. & Gökduman. M. E. (2015). Adaçayı (Salvia Officinalis) Bitkisinin Farklı Nem Düzeylerinde Fiziko-Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi. Sdü Ziraat Fakültesi Dergisi. 10(1). 73-82.
• Yılmaz. D.. Keskin. F.. Cihannalp. C.. & Külcü. R.. (2015). Farklı Nem Düzeyinde Ardıç Bitkisinin Yaprağının Dayanım Özelliklerinin Belirlenmesi, 29. Ulusal Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi. (pp.413-417). Diyarbakır. Turkey
• Yılmaz. D.. & Gökduman. M. E. (2016). Biberiye (Rosmarinus Officinalis) bitkisinin fiziko-mekanik özelliklerine nem içeriğinin etkisi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1), 92-98.
• Yılmaz. D., & Gökduman, M. E. (2017). Türkiye’de Tıbbi Aromatik Bitkilerin Hasat Ve Harman Mekanizasyonunun Genel Durumu 38, Full Text Proceedıngs Book.