Farklı Trabzon Hurması (Diospyros kaki L.) Çeşitlerinin Fenolojik, Morfolojik Gelişimleri ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 82 - 87, 28.12.2022

Cuma Nur Kılıç Adnan Yıldırım Civan Çelik

https://doi.org/10.55979/tjse.1175295

Öz

Çalışmada Denizli bölgesinde yetiştirilen bazı Trabzon hurması (Fuyu, Hachiya, Hanna Fuyu ve Rojo Brillante) çeşitlerinin fenolojik, morfolojik gelişimler ve bazı meyve kalite özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla çeşitlerin, tomurcuk patlaması, çiçeklenme başlangıcı, tam çiçeklenme, çiçeklenme sonu ve hasat başlangıcı gibi fenolojik gelişim dönemleri, taç yüksekliği, taç genişliği, gövde çapı ve ana dal sayısı gibi ağaç gelişim özellikleri belirlenmiştir. Bunlara ek olarak çeşitler arasındaki pomolojik ve kimysal özellikler açısından farklılıklar ortaya konulmuştur. Çalışmada bütün çeşitlerin Nisan ayında tomurcuk patlaması evresini gerçekleştirdiği ve Mayıs ayında tam çiçeklenme dönemine ulaştığı tespit edilmiştir. Tam çiçeklenmeden beş ay sonra yani Ekim ayında tüm çeşitler hasat olumuna ulaşmış ve hasat edilmiştir. Ağaç özelliği bakımından Trabzon hurması çeşitlerinden en kuvvetli gelişim gösteren Hanna Fuyu çeşidi en düşük ise Fuyu çeşidi olmuştur. Meyve özellikleri bakımından en iri meyvelerin Hachiya çeşidine ait olduğu tespit edilmiştir. Trabzon hurmalarının meyve sularında yapılan analizler sonucunda SÇKM miktarının %20 ile %13, pH değerinin %5.9 ile %5.64, TEA %.0.14 ile %0.28 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, fenolojik gelişim dönemleri ve meyve kalitesi bakımından çalışmada belirtilen Trabzon hurması çeşitlerinin tümünün Denizli bölgesinde yetiştiriciliğe uygun olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Diospyros kaki L., Trabzon hurması, Fenolojik gözlem, Pomolojik özellikler

Destekleyen Kurum

Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

2021-YL1-0141

Teşekkür

Bu çalışma Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından 2021-YL1-0141 proje numarası ile desteklenmiştir. Desteklerinden dolayı Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi’ne teşekkür ederiz.

Determination of Phenological, Morphological Developments and Pomological Characteristics of Different Persimmon (Diospyros kaki L.) Cultivars

Öz

This study aimed to determine the phenological developments and fruit quality characteristics of some persimmon (Fuyu, Hachiya, Hanna Fuyu, and Rojo Brillante) cultivars grown in the Denizli province. For this purpose, phenological developmental periods such as bud burst, the beginning of flowering, full flowering, end of flowering, and front of harvest, and tree development characteristics such as crown height, crown width, trunk diameter, and the number of primary branches were determined. In addition to these, differences in terms of pomological and chemical properties between cultivars were revealed. In the study, it was determined that all cultivars performed the bud burst stage in April and reached the full flowering period in May. Five months after full bloom, that is, in October, all cultivars were harvested. In terms of tree characteristics, the Hanna Fuyu cultivar, which showed the strongest growth among persimmon cultivars, was the lowest Fuyu cultivar. In terms of fruit characteristics, it was determined that the largest fruits belonged to the Hachiya cultivar. As a result of the analyzes made in the fruit juices of persimmons, it was determined that the amount of TSS varied between 20% and 13%, the pH value varied between 5.9% and 5.64%, and TA between 0.14% and 0.28%. As a result, it was determined that all of the persimmon cultivars specified in the study were suitable for cultivation in the Denizli province in terms of flower formation, phenological development periods, and fruit quality.

Anahtar Kelimeler

Diospyros kaki L., Trabzon persimmon, Phenological observation, Pomological properties

Proje Numarası

2021-YL1-0141

Kaynakça

• Baltacıoğlu, C., Temzisoy, B., Kanbur, M., Doğan, M., & İbili, S. (2020). Hindiba (Cichorium intybus L.) kökü ekstraktı ve Trabzon hurması (Diospyros kaki L.) tozunun kek üretiminde kullanılması ve kalite parametreleri üzerine etkisinin incelenmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9(1), 297-307. https://doi.org/10.28948/ngumuh.623417
• Bozkir, H., Ergün, A. R., Serdar, E., Metin, G., & Baysal, T. (2019). Influence of ultrasound and osmotic dehydration pretreatments on drying and quality properties of persimmon fruit. Ultrasonics sonochemistry, 54 (2019), 135-141. https://doi.org/10.1016/j.ultsonch.2019.02.006
• Bölek, S., & Obuz, E. (2014). Quality characteristics of Trabzon persimmon dried at several temperatures and pretreated by different methods. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 38(2), 242-249. https://doi.org/10.3906/tar-1303-41
• Butar, S. (2013). AVG (Aminoethoxyvinilglycine)’nin Jersey Mac Elma Çeşidinde Hasat Önü Meyve Dökümü, Hasat Zamanı ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri. (Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Butt, M., Sultan, M., Aziz, M., Naz, A., Ahmed, W., Kumar, N., & Imran, M. (2015). Persimmon (Diospyros kaki Thunb.) fruit: hidden phytochemicals and healty claims. EXCLI Journal, 14, 542. https://doi.org/10.17179/excli2015-159
• Crisosto, C. H., Mitchell, E. G., & Johnson, S. (1995). Factors in fresh market stone fruit quality. Postharvest News and Information, 6(2), 17–21.
• Çelebi, E. (2019). Siirt Çevresinde Yetişen Trabzon Hurmalarının (Diospyros kaki L.) Meyve ve Ağaç Özelliklerinin Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Demircan, B., & Velioğlu, Y. S. (2021). Avokado: Bileşimi ve sağlık üzerine etkileri. Akademik Gıda, 19(3), 309-324.
• Direito, R., Rocha, J., Sepodes, B., & Eduardo-Figueira, M. (2021). From Diospyros kaki L. (Persimmon) phytochemical profile and health impact to new product perspectives and waste valorization. Nutrients, 13(9), 3283. https://doi.org/ 10.3390/nu13093283
• George, A. P., Collins, R. J., & Rasmussen, T. S. (1994). Phenological cycling of non-astringent persimmon in Subtropical Australia. Journal of Horticultural Science. 69(5), 937-946. https://doi.org/0.1080/14620316.1994.11516530
• Horwitz, W. (1975). Official methods of analysis (vol. 222). Washington, DC: Association of Official Analytical Chemists.
• Karadeniz, T., & Cangi, R. (2004). Trabzon hurması (Diospyros kaki L.) Moralı çeşidinde fenolojik ve pomolojik özelliklerin belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 19(1), 8-11.
• Kaşka, N. (2004). Türkiye’de ılıman iklim meyvelerinin dünü, bugünü ve yarını. Türkiye IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi Bildirileri, 8-12 Eylül, Antalya, 1-5.
• Matheus, J. R. V., Andrade, C. J. D., Miyahira, R. F., & Fai, A. E. C. (2022). Persimmon (Diospyros kaki L.): Chemical properties, bioactive compounds and potential use in the development of new products–A review. Food Reviews International, 38(4), 384-401. https://doi.org/10.1080/87559129.2020.1733597
• McGuire, R. G. (1992). Reporting of objective color measurements. HortScience, 27(12), 1254-1255.
• Miller, E. P., & Crocker, T. E. (1994). Oriental persimmons in Florida. University of Florida Cooperative Extension Service, Institute of Food and Agriculture Sciences, EDIS.
• Mutlu, A., & Ergüneş, G. (2008). Tokat’ta güneş enerjili raflı kurutucu ile domates kurutma koşullarının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 1(1), 61-68.
• Onur, S., & Taşdemir, T. (1987). Akdeniz Bölgesi Trabzon Hurması Seleksiyonu. Derim, 4(4), 168-174.
• Onur, C. (1990). Trabzon hurması. Derim (Özel Sayısı), 7(1), 4-47.
• Özdemir, A. E., Yıldız, E., Çandır, E., & Toplu, C. (2021). The effects of fruit development and physico-chemical changes on the optimum harvest maturity in some astringent persimmon cultivars. Alatarım, 20(1), 12-21.
• Öztürk, B., Özkan, Y., Yıldız, K., Çekiç, Ç., & Kılıç, K. (2012). Red Chief elma çeşidinde aminoethoxyvinylglycine’nin (AVG) ve naftelen asetik asitin (NAA) hasat önü döküm ve meyve kalitesi üzerine etkisi. Anadolu Journal Agriculture Science, 27(3), 120-126. https://doi.org/10.7161/anajas.2012.273.120
• Sağır, F. S. (2013). Bazı Yerli Trabzon Hurması Tipleri (Diospyros kaki L.) için Uygun Tozlayıcı Çeşit Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Tangu, N. A., Erenoğlu, B., & Yalçınkaya, E. (2010). Bazı Trabzon hurması çeşitlerinin Yalova ekolojisindeki performansları. Bahçe, 39(1), 1-8.
• Tetsumura, T., Ishimura, S., Hidaka, T., Hirano, E., Uchida, H., Kai, Y., & Honsho, C. (2015). Growth and production of adult Japanese persimmon (Diospyros kaki) trees grafted onto dwarfing rootstocks. Scientia Horticulturae, 187(2015), 87-92. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2015.03.007
• Toplu, C., Kaplankiran, M., Demirkeser, T. H., Ozdemir, A. E., Candir, E. E., & Yildiz, E. (2009). The performance of persimmon (Diospyros kaki Thumb.) Cultivars Under Mediterranean Coastal Conditions in Hatay, Turkey. Journal of American Pomological Society, 63(2), 33-41.
• Tülek, Y., & Demiray, E. (2014). Sıcak hava kurutma yönteminde farklı sıcaklık ve ön işlemlerin Trabzon hurmasının renk ve kuruma karakteristiklerine etkisi. Journal of Agricultural Sciences, 20(1), 27-37. https://doi.org/ 10.15832/tbd.11768
• TÜİK, (2021). Bitkisel Üretim İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr. (Son erişim tarihi: 31 Ağustos 2022)
• Uddin, G., Rauf, A., Siddiqui, B. S., Muhammad, N., Khan, A., & Shah, S. U. A. (2014). Anti-nociceptive, anti-inflammatory and sedative activities of the extracts and chemical constituents of Diospyros lotus L. Phytomedicine, 21(7), 954-959. https://doi.org/10.1016/j.phymed.2014.03.001
• Yarılgaç, T., & Yıldız, K. (2001). Adilcevaz ilçesinde yetiştirilen mahalli armut çeşitlerinin bazı pomolojik özellikleri. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 11(2), 9-12.
• Yesiloglu, T., & Cimen, B. (2021). Persimmon growing in Turkey. In VII International Symposium on Persimmon. (pp. 11-16). https://doi.org/10.17660/ActaHortic.2022.1338.3
• Yıldız, E., Kaplankıran, M., & Toplu, C. (2004). Hatay ili Trabzon hurması seleksiyonunda ilk bulgular. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ünye İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları, 2(2004), 103-110.
• Yıldız Akbulut, E. (2021). Farklı Koşullarda Kurutulan Trabzon Hurması (Diospyros kaki) ve Kivi (Actinidia deliciosa)’nin Bazı Fizikokimyasal ve Mikrobiyolojik Kalite Parametrelerinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü)