Suriyeli Mültecilerin Entegrasyon Sürecinde Kütüphanelerin Rolü: Kilis Elbeyli Geçici Barınma Merkezi Örneği

Yıl 2022, , 29 - 53, 30.03.2022

Fatime Toluoğlu , Hilal Çiftçi

https://doi.org/10.24146/tk.1041490

Cited By: 1

Öz

2010 yılında Tunuslu üniversite mezunu bir gencin işsizlik yüzünden kendini yakması sonucu patlak veren halk gösterileri ve protestolar kısa zamanda tüm Ortadoğu’yu etkisi altına alarak Arap Baharı olarak adlandırılan süreci başlatmıştır. Suriye’de ise 2011 Mart ayından bu zamana kadar bitmek bilmeyen ve bir insanlık dramına dönüşen iç savaş yaşanmaktadır. Savaştan kaçan milyonlarca korumasız ve masum sivil halk çareyi sınır ülkelere sığınmakta bulmuştur. Komşu ülkelerden biri olarak Türkiye ise 2011 yılından bu yana uyguladığı açık kapı politikasıyla dünyada en fazla Suriyeliyi ağırlayan ülke olmuştur. İki farklı toplumun aynı ortamı paylaşması kültürel, ekonomik, siyasi ve sosyal açıdan sorunların yaşanmasına neden olmaktadır. Ortaya çıkan durum uygulanabilir ve sürdürülebilir entegrasyon çalışmalarını zorunlu kılmaktadır. Uyum süreci konusunda kamu kurum ve kuruluşlarına önemli ölçüde görevler düşmektedir. Kütüphaneler ise toplumun en önemli eğitim ve kültür merkezlerinden biri olarak entegrasyon sürecine katkı sağlayan öncü kurumlardır. Amaç: Entegrasyon sürecinde kütüphanelerin rol ve önemini belirterek, Kilis Elbeyli Geçici Barınma Merkezindeki Suriyeli mültecilerin, topluma entegrasyonu sürecinde kütüphaneyi kullanım durumları ve kütüphanenin Suriyeli mültecilere yönelik sunduğu hizmetleri ortaya koymak amaçlanmaktadır. Yöntem: Suriye’den Türkiye’ye yapılan göçün toplumda ortaya çıkardığı farklılıkların boyutu ve Suriyeli mültecilerin topluma uyum sürecinin incelendiği bu çalışmada Kilis Elbeyli Geçici Barınma Merkezindeki Suriyeli mültecilerin kütüphaneleri kullanma durumları, kütüphanenin bu yöndeki hizmetleri nitel veriler yoluyla elde edilmiştir. Çalışmanın evreni, Kilis Elbeyli Geçici Barınma Merkezi Kütüphanesi’nden yararlanan 300 kullanıcı, örneklerimi ise söz konusu grupta yer alan 17 kullanıcıdır. Çalışmadaki nitel veriler kullanıcılara yöneltilen görüşme forumundaki sorular ile elde edilmiştir. Bulgular: Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, kütüphane bünyesinde verilen hizmetler arasında en fazla Türkçe dil kursu hizmetinden memnuniyet söz konusudur. Ayrıca kütüphane personelinin Türkçe dil gelişimine katkı sağladığı düşüncesiyle Türk olması gerektiği düşünülmektedir. Bunların dışında, araştırma dili olarak Arapçanın çok yoğun kullanıldığı, kütüphanedeki okuma kitaplarının psikolojik ve kültürel gelişmeye katkı sağladığı, kütüphane bünyesinde bulunan Türkçe ders kitaplarının Türk eğitim sistemine entegrasyonu kolaylaştırdığı ve Suriyeli kullanıcıların eğitim hayatlarına katkı sağladığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Sonuç: Suriyeli mültecilerin Kilis Elbeyli Geçici Barınma Merkezi Kütüphanesi hizmetlerinden en çok Türkçe dil öğrenme kurs hizmetinden yararlandıkları, bu hizmetin Türk toplumuna uyum sağlamada önemli bir yere sahip olduğu, bu hizmet sayesinde Suriyelilerin kendilerini eğitsel, sosyal, kültürel ve psikolojik anlamda geliştirdiği sonucuna ulaşılmaktadır. Bu bağlamda Kilis Elbeyli Geçici Barınma Merkezi Kütüphanesi başta dil kursu hizmeti olmak üzere dermede yer alan ders materyalleri ile Türk eğitim sistemine entegre olan Suriyeli öğrencilere eğitim alanında yardımcı olurken, dermede yer alan kaynaklar ve sosyal etkinliklerin psikolojik anlamda etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca Türk kültür ve toplum yapısının öğrenilmesinde kütüphanedeki ilişkili materyallerin Türkçe ve kütüphane personelinin Türk olmasının etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulguların ışığında, Kilis Elbeyli Geçici Barınma Merkezi Kütüphanesi’nin materyalleri ve hizmetleri ile Türkiye’ye sığınan Suriyeli bireylerin Türk toplum ve kültür yapısına entegrasyonu sürecinde destekleyici rolü olduğu ortaya çıkmıştır. Söz konusu rol ve katkı, başta kültür olmak üzere, eğitim, dil, sosyalleşme bağlamında yoğunlaşmakta; Kütüphane, Türk toplumu ve Suriyeliler arasında uyumlaştırıcı bir işlev görmektedir. Özgünlük: Yapılan çalışma başta içeriği bakımından gündemde yoğun ilgi gören ve güncel bir konu olması bakımından oldukça özgündür. Kütüphanelerin Suriyeliler özelinde Türkiye’ye sığınan yabancı kişiler için toplumda huzur, güven ve barış ortamının sağlanması adına uyumlaştırma çalışmalarında gerek mevcut hizmetleri gerekse yapılandırılmış hizmet çalışmalarıyla entegrasyon sürecinde etkili bir vazifeyi üstlenebileceğini kanıtlaması açısından önemlidir. Çalışmada bu konu Kilis Elbeyli Geçici Barınma Merkezi örneği ile birlikte incelenmiş ve elde edilen sonuçlara dayanılarak çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Göç, Suriyeli mülteci, entegrasyon, entegrasyon süreci, kütüphane

Teşekkür

Bu makale, 2021 yılında Fatime Toluoğlu tarafından Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalında tamamlanan “Suriyeli Mültecilerin Toplumla Entegrasyon Sürecinde Kütüphanelerin Rolü: Kilis Elbeyli Geçici Barınma Merkezi Örneği Değerlendirilmesi” başlıklı yüksek lisans tezine dayanarak hazırlanmıştır.

The Role of Libraries in the Integration Process of Syrian Refugees: The Case of Kilis Elbeyli Temporary Accommodation Center

Öz

The public demonstrations and protests that broke out in 2010 as a result of a Tunisian university graduate setting himself on fire due to unemployment, affected the whole Middle East in a short time and triggered the process called the Arab Spring. In Syria, on the other hand, there has been a civil war that has been going on since March 2011 and has turned into a human tragedy. Millions of unprotected and innocent civilians fleeing the war have resorted to seek refuge in border countries. Turkey as one of the neighboring countries has been the country that hosted the highest number of Syrians in the world with its Open Door Policy since 2011.The sharing of the same environment by two different societies causes cultural, economic, political and social problems. The resulting situation necessitates viable and sustainable integration studies. Public institutions and organizations play a significant role in the harmonization process. Libraries as one of the most important education and cultural centers of the society, on the other hand, are the leading institutions that contribute to the integration process. Purpose: By stating the role and importance of libraries in the integration process, it is aimed to examine the use of the library in the process of integration into the society of Syrian refugees in Kilis Elbeyli Temporary Accommodation Center and the services the library provides for Syrian refugees. Method: In this study, which examines the extent of the differences caused by the migration from Syria to Turkey and the integration process of Syrian refugees into society, the use of libraries of Syrian refugees in Kilis Elbeyli Temporary Accommodation Center and the services of the library in this direction were obtained through qualitative data. The universe of the study was composed of approximately 300 users and 17 people who use the Kilis Elbeyli Temporary Accommodation Center Library. The qualitative data in the study were obtained through the questions in the interview forum directed to the users. Results: According to the findings obtained in the study, the highest satisfaction from the services provided within the library is the Turkish language course service, and it is suggested that library staff should be Turkish due to the fact that they contribute to the development of Turkish language more. Additionally, it has been concluded that Arabic is used extensively as a research language, reading books in the library contribute to psychological and cultural development, Turkish textbooks in the library facilitate the integration into the Turkish education system and contribute to the education life of Syrian users. Conclusion: It is concluded that Syrian refugees mostly benefit from Turkish language learning course services from Kilis Elbeyli Temporary Accommodation Center Library services. In this context it is important to note that the resources and social activities in the collection are psychologically effective, while Kilis Elbeyli Temporary Accommodation Center Library helps Syrian students integrate into the Turkish education system with the course materials in the collection, especially the language course service. In addition, it has been concluded that the Turkish materials in the library and the fact that the library staff are Turkish are effective in learning the Turkish culture and society structure. In the light of the findings, it has been concluded that the Kilis Elbeyli Temporary Shelter Center Library, specifically for Syrians, has a positive effect on education, language and social situations, especially culture, in the integration process of the Turkish society and cultural structure, and undertakes the role of harmonization between the Turkish society and the Syrians. Originality: The study is very original in terms of its content and being a current issue that attracts great attention on the agenda. It is a subject that has not been researched much so far in terms of proving that libraries can undertake an effective task in the integration process with both existing services and structured service studies in order to provide an environment of peace, security and peace in the society for foreigners who took refuge in Turkey, especially for Syrians. In the study, this subject was examined in the example of Kilis Elbeyli Temporary Accommodation Center and and some suggestions were made in line with the findings of the study.

Anahtar Kelimeler

Migration, Syrian refugee, integration, integration process, library

Kaynakça

• Acer, Y., Kaya, K. ve Gümüş, M. (2011). Türkiye için yeni bir iltica stratejisi üzerine gözlemler, Çelebi, Ö., Özçürümez, S. ve Türkan, Ş. (der.), İltica, uluslararası göç ve vatansızlık: Kuram, gözlem ve politika (s.49-76). Birleşmiş Milletler Yüksek Komiserliği (BMMYK).
• Akkoyunlu, K., ve Ertan, B. (2017). Türkiye’nin göç politikası. İktisat ve Sosyal Bilimlerde Güncel Araştırmalar, 1(2), 7-39.
• Bayter, M. (2018). Çok kültürlü yaşamda kütüphane kurumunun yeri. Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Göç Özel Sayısı, 48-60.
• Castles, S., Korac, M., Vasta, E. ve Vertovec, S. (2002). Integration: Mapping the Field. Report 29/03.Home Office.
• Castles, S, (2000). International migration at the beginining of the twenty‐ first century: global trends and issues, International Social Science Journal, 52(165), 269-281.
• Coleman, N. (2003). Non-refoulement revised renewed review of the status of the principle of nonrefoulement as customary international law, European Journal of Migration and Law, (5).
• Çelik, A. ve Küçük, M. E. (2015). Kültürlerarası diyalog ve halk kütüphaneleri. http://bby.hacettepe.edu.tr/yayinlar/16-%C3%87elik_K%C3%BC%C3%A7%C3%BCk-62-68.pdf
• Demir, G. (2016). Halk kütüphanesi hizmetlerinde çok-kültürlülük ve gelişmiş uygulama örnekleri. Eğitim Bilim Toplum, 14(54), 106-133.
• Deniz, O. (2009). Mülteci hareketleri açısından Van kentinin durumu ve kentteki mültecilerin demografik profili. Doğu Coğrafya Dergisi, 22.
• Erbaş, H., ve Türker, Ö. A. (2019). Göç araştırmaları alanında kavramsal sorunlar ve etik/politik sorumluluk. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 59(2), 883-911.
• Erkul, M.Ş. (2012). Viladimir Putin dönemi Rus dış politikası ve Türkiye. Uludağ Üniversitesi https://www.academia.edu/5471991/T%C3%BCrkiyenin_jeopolitik_konumu_ve_stratejik_%C3%B6nemi
• European Union. (2014). Report on the role of public arts and cultural institutions in the promotion of cultural diversity and intercultural dialogue. European Union. http://www.Ec.europa.eu/culture/library/reports/201405-omc-diversitydialogue_en.pdf
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2021). https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638
• HKH IFLA/UNESCO Gelişim Kılavuzu, (2001). http://yunus.hacettepe.edu.tr/~byilmaz/byilmaz/iflaunescobildiri.pdf
• IFLA. (2009). Çok kültürlü topluluklar: Kütüphane hizmetleri kılavuzu. G. Demir (çev.). https://www.ifla.org/wp-content/uploads/2019/05/assets/library-services-to multiculturalpopulations/publications/multicultural-communities-tr.pdf
• IOM Uluslararası Göç Örgütü (2009., Göç terimleri sözlüğü. (Türkçe baskı ed. Bülent Çiçekli), İsviçre.
• İçduygu, A. ve Şimşek, D. (2016) “Syrian refugees in Turkey: Towards integration policies”, Turkish Policy Quarterly 15(3), 59-69.
• İskân Kanunu. (2006). T.C. Resmî Gazete, 26301, 26 Ekim 2006. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/09/20060926-1.htm
• Jacobson, L. (2006). A path forward: How Libraries support refugee children. School Library Journal. November.
• Kaya, İ., Eren, E. Y. (2015), Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Durumu Arada Kalanların Hakları ve Yükümlülükleri, Seta Yayınları.
• Kleijnen, E., Huysmans, F. ve Elbers, E. (2015). The role of school libraries in reducing learning disadvantages in migrant children: a literature review. SAGE Open, April-June, 1-16.
• Mercado, M. I. (1997). Multicultural realities in the information age: questions of relevance for public library resource allocationand adequacy. Bottom Line: Managing Library Finances.10 (3), 119-122.
• Oytun, O. ve Gündoğar, S. S. (2015). Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye etkileri raporu, ORSAM- TESEV Rapor No: 195.
• Özenç Uçak, N. Ö. (2004). Değişen bilgi ortamının danışma hizmetine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 18(4), 407-417.
• Özer, İ. (2004). Kentleşme, kentlileşme ve kentsel değişme, Ekin Kitabevi.
• Palo, G. (2014). Türkiye’den Almanya’ya göç ve Türkiye göçmenlerinin Almanya’daki halk kütüphanelerini kullanma durumu. (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi
• Palo, G. (2020). Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların bilgi gereksinimleri ve çok kültürlü kütüphane hizmetleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Sümbül, S. (2017). Göçmenlerin toplumla entegrasyonunda kütüphanelerin rolü. Bilgi ve Belge Araştırmaları, 8, 42-58.
• Sümbül, S. ve Aydın, S. (2017). Kütüphane kullanımı ve bilgiye erişim rehberi. İstanbul: Beykoz Belediyesi.
• Şimşek, D. (2018). Mülteci entegrasyonu, göç politikaları ve sosyal sınıf: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(40/2), 367-392.
• T.C. İçişleri Bakanlığı (2021). Göç Tarihi. Göç İdaresi Başkanlığı http://www.goc.gov.tr/icerik/goc-tarihi_363_380 Taştan, C. ve Çelik, Z. (2017). Türkiye’de Suriyeli çocukların eğitimi: Güçlükler ve öneriler. Ankara: Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• TDK Sözlük. (2021). https://sozluk.gov.tr/
• Tepeçiklioğlu, A. O. ve Tepeçiklioğlu, E. E. (2015). Teoriden pratiğe: Suriye krizi ve uluslararası toplum, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 70 (1), 163-193
• Tunç, A. Ş. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin bir değerlendirme. Tesam Akademi Dergisi, 2(2), 29-63.
• UNHCR (The UN Refugee Agency). (2009). Mülteci kimdir? http://www.unhcr.org/turkey/home.php?page=29 Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu. (2013). T.C. Resmî Gazete, 28615.
• Yavuzdemir, M. ve İçöz, A. (2018). Toplumsal uyunma dair bir yönetişim modeli: Kilis Çocuk Kütüphanesi örneği. A. Kakırman Yıldız ve L. Özdemir (Yay. Haz.). 1. Uluslararası Çocuk Kütüphaneleri Sempozyumu Bildiriler ve Posterler 14-17 Kasım 2018, Nevşehir/ Türkiye içinde (ss.353-362). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
• Yılmaz, B. (2000). Çok kültürlü toplumlarda etnik azınlık çocuklarının okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları. Türk Kütüphaneciliği, 14 (4), 451-465
• Yılmaz, B. ve Ekici, S. (2011). Çocuk kütüphanesi hizmetleri için ilkeler. Türk Kütüphaneciliği 25(4), 545-552.