Okuma Üzerine Sanat Temelli Boylamsal Bir Araştırma: İlkokul Öğrencileri Okurken Nasıl Hissediyor?

Yıl 2021, Cilt: 35 Sayı: 2, 274 - 312, 30.06.2021

Hülya Kartal , Dilek Bilhan

https://doi.org/10.24146/tk.925373

Öz

Çocuklar okurken nasıl hissediyorlar ve hissettikleri sınıf düzeyi ilerledikçe farklılık gösteriyor mu? Yaşam boyu okuyucu olup olmamanın önemli göstergelerinden biri okumaya karşı olumlu ve olumsuz duygular hisseden öğrencilerin algı ve duygularıdır. Bu araştırma ilkokul öğrencilerinin okurken nasıl hissettikleri ve aradan iki yıl geçtikten sonra bu duygulardaki değişim ve gelişimin belirlenmesinin amaçlandığı boylamsal bir araştırmadır. Bu amaç doğrultusunda araştırma nitel araştırma yaklaşımlarından biri olan fenomenoloji (olgu bilim) desenine göre ve araştırma verilerinin toplanması bakımından ise gelişimsel araştırma yöntemine göre yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Bursa’ya bağlı İnegöl ilçe merkezindeki bir ilkokulda öğrenim gören 126 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kitap okurken neler hissettiğini veya nasıl hissettiğini bir resim çizerek gösterir misin?” açık uçlu sorusuna yönelik öğrencilerin ikinci ve dördüncü sınıfta yapmış olduğu çizimler aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma verileri 2016-2017 ve 2018-2019 eğitim öğretim yıllarının bahar yarıyılında toplanmıştır. Araştırma verileri analizi, çizimin ana konusunun “okuryazarlık” olduğu çizimlerde, evrensel olan duygusal yüz ifadeleri ve duyguları yansıtan sembol, işaret, sözcük ve duygusal ifadeler doğrultusunda kodlanarak ve bu kodlamalara dayalı frekansların hesaplanmasıyla yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre, öğrencilerin büyük çoğunluğu hem ikinci hem de dördüncü sınıftayken okurken olumlu duygular hissetmekte; ikinci sınıftayken öğrencilerin sadece altısı dördüncü sınıftayken ise on ikisi okurken “farklı duygular” hissetmekte; kız öğrenciler erkek öğrencilere göre hem ikinci hem de dördüncü sınıftayken duygularını ifade ederken “kalp” figürlerine daha fazla yer vermekte; hem kız hem de erkek öğrencilerin yaklaşık olarak yarısı hem ikinci sınıfta hem de dördüncü sınıfta okurken hissettiklerine yönelik duygu durumlarını ifade ederken çizimlerinde açık kitap figürlerine yer vermekte; düşünme ve konuşma baloncuğu figürlerine yer vermeleri bakımından sınıf düzeylerine göre farklılık bulunmakta ve öğrenciler okudukları veya okumak istedikleri eserlerin isimlerine hem ikinci hem de dördüncü sınıfta çizimlerinde yer vermektedir. Bu sonuçlar, sınıf düzeyi ilerledikçe ilkokul öğrencilerinin okurken hissettikleri duyguların olumlu yönde devam ettiğini başka bir ifadeyle ilkokul öğrencilerinin okumaya dair olumlu duygular beslediklerini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Boylamsal araştırma, duyguların ifadesi, okumaya dair duyguların gelişimi, sanat temelli araştırma

Teşekkür

Araştırmaya katılan öğrenciler ile araştırmaya destek olan okul idareci ve öğretmenlerine yürekten teşekkür ediyoruz.

Kaynakça

• Aerila, J. A., & Merisuo-Storm, T. (2017). Emergent readers and the joy of reading: A Finnish perspective. Creative Education, 8(15), 2485-2500.
• Aerila, J.-A., & Merisuo-Storm, T. (2017). Emergent Readers and the Joy of Reading: A Finnish Perspective. Creative Education, 8, 2485-2500. https://doi.org/10.4236/ce.2017.815171
• Allington, R. L., & Gabriel, R. E. (2012). Every child, every day. Educational Leadership, 69(6), 10-15.
• Anderman, E. M. (1996). Classroom Influences on the Value of Reading. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association (New York, NY, April 8-12, 1996), https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED394131.pdf
• Applegate, A. J., & Applegate, M. D. (2004). The Peter effect: Reading habits and attitudes of preservice teachers. The Reading Teacher, 57(6), 554-563.
• Aydın Günbatar, S. (2019). Olgu Bilim (Fenomenolojik Araştırma) Yöntemi. (H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu) İçinde Eğitimde Araştırma Yöntemleri (s. 293-316). Ankara: Pegem Akademi.
• Baker, L., & Wigfield, A. (1999). Dimensions of children's motivation for reading and their relations to reading activity and reading achievement. Reading research quarterly, 34(4), 452-477.
• Baker, L., Scher, D., & Mackler, K. (1997). Home and family influences on motivations for reading. Educational psychologist, 32(2), 69-82.
• Barlow, C. M., Jolley, R. P., & Hallam, J. L. (2011). Drawings as memory aids: Optimising the drawing method to facilitate young children's recall. Applied Cognitive Psychology, 25(3), 480-487.
• Bereiter, C., & Bird, M. (1985). Use of thinking aloud in identification and teaching of reading comprehension strategies. Cognition and instruction, 2(2), 131-156.
• Brechet, C., Baldy, R., & Picard, D. (2009). How does Sam feel?: Children's labelling and drawing of basic emotions. British Journal of Developmental Psychology, 27(3), 587-606.
• Brechet, C., Picard, D., & Baldy, R. (2007). Expression des émotions dans le dessin d'un homme chez l'enfant de 5 à 11 ans. Canadian Journal of Experimental Psychology, 61(2), 142-153.
• Bruckerhoff, C. (1977). What Do Students Say about Reading Instruction?. The Clearing House, 51(3), 104-107.
• Buyurgan, S., & Buyurgan, U. (2007). Sanat eğitimi ve öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Carlisle, J. F., & Feldman, L. B. (1995). Morphological awareness and early reading achievement. Morphological aspects of language processing, 189209.
• Catapano, S., Fleming, J., & Elias, M. (2009). Building an effective classroom library. Journal of Language and Literacy Education, 5(1), 59-73.
• Causey, O. S. (1955). What the colleges are doing in planning and Improving College Reading Programs; Selections from the First, Second and Third Yearbooks of the Southwest Reading Conference for Colleges and Universities. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED130220.pdf
• Chard, D. J., Vaughn, S., & Tyler, B. J. (2002). A synthesis of research on effective interventions for building reading fluency with elementary students with learning disabilities. Journal of learning disabilities, 35(5), 386-406.
• Christensen, L. B., Johnson, B., & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz. Anı Yayıncılık: Ankara.
• Clark, C., & Foster, A. (2005). Children's and Young People's Reading Habits and Preferences: The Who, What, Why, Where and When. National Literacy Trust.
• Clark, C., Osborne, S., & Akerman, R. (2008). Young people’s self-perceptions as readers. National Literacy Trust, 10, 1-63.
• Coiro, J., & Dobler, E. (2007). Exploring the online reading comprehension strategies used by sixth‐grade skilled readers to search for and locate information on the Internet. Reading research quarterly, 42(2), 214-257.
• Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. Edam.
• Cunningham, A. E., & Stanovich, K. E. (1997). Early reading acquisition and its relation to reading experience and ability 10 years later. Developmental Psychology, 33(6), 934.
• Daley, M. (2020). Kitap okuyan çocuk yetiştirmek: Bir çocuğun okuma sevgisini nasıl beslersiniz? Orenda Kitap: İstanbul. İng.Çeviren: Murat Sır.
• Dockett, S., & Perry, B. (2005). Children’s drawings: Experiences and expectations of school. International Journal of Equity and Innovation in Early Childhood, 3(2), 77-89.
• Duke, N. K., & Pearson, P. D. (2009). Effective practices for developing reading comprehension. Journal of education, 189(1-2), 107-122. Edmunds, K. M., & Bauserman K. L. (2006). What teachers can learn about reading motivation through conversations with children. The Reading Teacher, 59(5), 414-424.
• Farokhi, M., & Hashemi, M. (2011). The analysis of children's drawings: social, emotional, physical, and psychological aspects. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 2219-2224.
• Francis, H. (1997). Teaching beginning reading: a case for monitoring feelings and attitudes?. Reading, 31(1), 5-8.
• Fuchs, L. S., Fuchs, D., Hosp, M. K., & Jenkins, J. R. (2001). Oral reading fluency as an indicator of reading competence: A theoretical, empirical, and historical analysis. Scientific studies of reading, 5(3), 239-256.
• Gambrell, L. B. (1996). Creating classroom cultures that foster reading motivation. Reading Teacher, 50, 14-25.
• Gambrell, L. B. (2015). Getting students hooked on the reading habit. The Reading Teacher, 69(3), 259-263.
• Ganasi, R. (2010). The reading experiences of grade four children (Doctoral dissertation). Masters of Education Degree, University of KwaZuluNatal, School of Education. https://ukzn-dspace.ukzn.ac.za/bitstream/handle/10413/1152/Ganasi_Romy_2010.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Gersten, R., Fuchs, L. S., Williams, J. P., & Baker, S. (2001). Teaching reading comprehension strategies to students with learning disabilities: A review of research. Review of educational research, 71(2), 279-320.
• Guo, Y., Justice, L. M., Kaderavek, J. N., & McGinty, A. (2012). The literacy environment of preschool classrooms: Contributions to children's emergent literacy growth. Journal of research in reading, 35(3), 308-327.
• Güzelyurt, T., & Saraç, S. (2018). 48-66 Aylık Çocukların Gelişim Düzeylerine Uygun Çocuk Kitapları Nasıl Olmalıdır? Bir Delphi Çalışması. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 2(1), 52-75.
• Hallinger, P., Bickman, L., & Davis, K. (1996). School context, principal leadership, and student reading achievement. The Elementary School Journal, 96(5), 527-549.
• Harris, A. J. (1956). How to increase reading ability; a guide to developmental and remedial methods. (3rd ed.). Longmans, Green.
• Harris, P. L. (1989). Children and emotion: The development of psychological understanding. Basil Blackwell Inc. 432 Park Avenue South, Suite 1503 New York, NY 10016, USA.
• Hughes‐Hassell, S., & Rodge, P. (2007). The leisure reading habits of urban adolescents. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 51(1), 22-33.
• Huss, E., & Cwikel, J. (2005). Researching creations: Applying arts based research to Bedouin women’s drawings. International Journal of Qualitative Methods, 4 (4), 1-16.
• Kearney, K. S., & Hyle, A. E. (2004). Drawing out emotions: The use of participant-produced drawings in qualitative inquiry. Qualitative research, 4(3), 361-382.
• Kendrick, M. E., & McKay, R. A. (2003). Revisiting children's images of literacy. Language and Literacy, 5(1), 1-9.
• Kendrick, M., & McKay, R. (2002). Uncovering literacy narratives through children's drawings. Canadian Journal of Education, 27(1), 45-60.
• Kendrick, M., & McKay, R. (2004). Drawings as an alternative way of understanding young children’s constructions of literacy. Journal of Early Childhood Literacy, 4(1), 109-128.
• Lukens, R. J., Smith, J. J., & Coffel, C. M. (2018). Çocuk edebiyatına eleştirel bir bakış. Çev. Cenk Pamay). İstanbul: Erdem.
• Mata, L., Mackaaij, M. J., & Calado, M. (2020). Emotional Responses to Reading in the First Grade-The “LER Cãofiante” Project. Psico-USF, 25(2), 321-330.
• McKay, R., & Kendrick, M. (1999). Young children draw their images of literacy. The Reading Professor, 22(1), 8-34.
• McKenna, M. C., Kear, D. J., & Ellsworth, R. A. (1995). Children's attitudes toward reading: A national survey. Reading Research Quarterly, 934-956.
• MEB. (2019). ABİDE Akademik Becerilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi, 4.Sınıflar Özet Rapor. http://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/27105534_ABYDE_4_2018_Ozet_Rapor.pdf
• MEB (2019). PISA 2018 Türkiye Ön Raporu. http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/01/PISA_2018_Turkiye_On_Raporu.pdf
• Merga, M. K., & Mat Roni, S. (2018). Children’s perceptions of the importance and value of reading. Australian Journal of Education, 62(2), 135-153.
• Milligan, C. (2005). From home to ‘home’: situating emotions within the caregiving experience. Environment and planning A, 37(12), 2105-2120.
• Negi, R. (2015). Primary school childrens’ constructions of literacy through drawings. Psychological Studies, 60(2), 204-214.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri [Qualitative research and evaluation methods](3. Baskıdan çeviri) (Çev. Edt. M. Bütün & SB Demir). Ankara: Pegem.
• Pearson, P. D., & Gallagher, M. C. (1983). The instruction of reading comprehension. Contemporary educational psychology, 8(3), 317-344.
• Pehkonen, E., Ahtee, M., & Laine, A. (2016). Pupils’ drawings as a research tool in mathematical problem-solving lessons. In Posing and Solving Mathematical Problems (pp. 167-188). Springer, Cham. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-319-28023-3_11
• Pekrun, R. (2014). Emotions and learning. Educational Practices Series, 24(1), 1-31.
• Perfetti, C. A. (1985). Reading ability. oxford university Press.
• Pressley, M., El-Dinary, P. B., Gaskins, I., Schuder, T., Bergman, J. L., Almasi, J., & Brown, R. (1992). Beyond direct explanation: Transactional instruction of reading comprehension strategies. The Elementary School Journal, 92(5), 513-555.
• Reyes, C. C., & Bishop, P. A. (2019). What visualising strategic reading means for young adolescents. Journal of Visual Literacy, 38(4), 262-284.
• Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem.
• Share, D. L. (1995). Phonological recoding and self-teaching: Sine qua non of reading acquisition. Cognition, 55(2), 151-218.
• Snow, C. (2002). Reading for understanding: Toward an R&D program in reading comprehension. Rand Corporation.
• Stanovich, K. E. (1980). Toward an interactive-compensatory model of individual differences in the development of reading fluency. Reading research quarterly, 32-71.
• Şahin Çakır, Ç. (2019). Gelişimsel araştırma yöntemi. (H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu) İçinde Eğitimde Araştırma Yöntemleri (s. 344-366). Ankara: Pegem Akademi.
• Tanaka, H., Yamanishi, R., & Fukumoto, J. (2015, July). Relation analysis between speech balloon shapes and their serif descriptions in comic. In 2015 IIAI 4th International Congress on Advanced Applied Informatics (pp. 229-233). IEEE. https://ieeexplore.ieee.org/document/7373906?denied=
• TenHouten, W. D. (2017). From primary emotions to the spectrum of affect: An evolutionary neurosociology of the emotions. In Neuroscience and Social Science (pp. 141-167). Springer, Cham.
• Valentin, K. M. D., & Casipit, K. M. (2019). Challenges faced by teachers in teaching non-reader pupils. Provincial Government of Cavite through the Special Education Fund, 59-68.
• Wang, J. H. Y., & Guthrie, J. T. (2004). Modeling the effects of intrinsic motivation, extrinsic motivation, amount of reading, and past reading achievement on text comprehension between US and Chinese students. Reading research quarterly, 39(2), 162-186.
• Ward, J., & Shortt, H. (2013). Evaluation in management education: A visual approach to drawing out emotion in student learning. Management Learning, 44(5), 435-452.
• Wigfield, A., & Guthrie, J. T. (1997). Relations of children's motivation for reading to the amount and breadth or their reading. Journal of educational psychology, 89(3), 420.
• Wolf, M. (2017). Proust ve mürekkepbalığı: Okuyan beynin bilimi ve hikayesi. Koç Üniversitesi.
• Wolfersberger, M. E., Reutzel, D. R., Sudweeks, R., & Fawson, P. C. (2004). Developing and validating the Classroom Literacy Environmental Profile (CLEP): A tool for examining the “print richness” of early childhood and elementary classrooms. Journal of Literacy Research, 36(2), 211-272.
• Yılmaz, M., & Çakmak, N. Ortaokul Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında ve Resimlerinde Kütüphane Algıları. Türk Kütüphaneciliği, 34(4), 744-772.
• Zaccoletti, S., Altoè, G., & Mason, L. (2020). Enjoyment, anxiety and boredom, and their control-value antecedents as predictors of reading comprehension. Learning and Individual Differences, 79, 1-11.
• Zambo, D. (2006). Using Thought‐Bubble Pictures to Assess Students' Feelings About Reading. The Reading Teacher, 59(8), 798-803.
• Ziegler, J. C., & Goswami, U. (2005). Reading acquisition, developmental dyslexia, and skilled reading across languages: a psycholinguistic grain size theory. Psychological Bulletin, 131(1), 3.