BÂDELİ ÂŞIK: DAVUT SULARÎ’NİN SES TEKNİĞİ

Yıl 2025, Sayı: 116, 267 - 286, 18.12.2025

Salih Gündoğdu

https://doi.org/10.60163/tkhcbva.1615792

Öz

Âşık Davut Sularî, söz söyleme ustalığı ve kendine has ses icrasıyla ekol olan, kitleleri etkilemiş bâdeli bir âşıktır. Birbirine bağlanarak iki konuyu merkezine alan bu çalışma, bâde-rüya motifi kavramıyla Sularî’nin bâdeli âşık olma serüveni ve performans açısından ses tekniğini ortaya çıkarma amacı taşımaktadır. Türk Halk Edebiyatı içerisinde sıkça görülen rüya motifi, kimi âşığın hayatında başka bir mertebeye geçmesine sebep olmaktadır. Gençliğinde gördüğü rüya sonrası dili çözülen Sularî, âşıklığa adım atarak bâdeli bir âşık olmuştur. Davut Sularî’nin Alevi inanç müziği içerisinde sanatsal açıdan ortaya koyduğu beceriye bakıldığında, ses ve saz icrasındaki ustalığı göze çarpmaktadır. Hançere ve ses tınısı kendine has karakteristik özellik gösteren Sularî, gür avazlı, güçlü ve kararlı icra özelliğiyle bilinmektedir. Üretmiş olduğu eserlerdeki ustalık gösteren ileri icralar ve ses kullanım şekli, detaylı olarak ele alınması gereken konular arasındadır. Bu çalışmada, Davut Sularî’nin seslendirmiş olduğu 4 eserde sesini kullandığı bölgeler işitsel kayıtlardan destek alınarak tespit edilmiş ve yorumlanmıştır. Sonuç olarak, Davut Sularî’nin kendine has karakteristik ses tekniğiyle gür, alt ve orta tonları güçlü bir sese sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Âşıklık , Bâde , Âşık Davut Sularî , Ses İcrası

BÂDELI ÂSIK: DAVUT SULARI’S VOCAL TECHNIQUE

Öz

Âşık Davut Sularî is a prominent bard renowned for his mastery of poetic expression and his distinctive vocal performance, which has established him as a unique figure and a source of inspiration for large audiences. This study focuses on two interconnected aspects: the motif of "bâde-dream" as a defining element in Sularî’s journey as a bâde-inspired bard and an analysis of his vocal technique from a performance perspective. The dream motif, frequently encountered in Turkish folk literature, often marks a transformative stage in the lives of certain bards. Following a revelatory dream in his youth, Sularî experienced a symbolic "unlocking" of his poetic voice, thus beginning his journey as a bâde-inspired bard. Within the realm of Alevi devotional music, Sularî’s artistry stands out for his remarkable proficiency in vocal and instrumental performance. His voice, characterized by its unique timbre and tonal qualities, is noted for its resonant power, strength, and decisiveness in delivery. The advanced vocal techniques and expressive skills evident in his works merit detailed examination. In this study, four of Sularî’s vocal performances were analyzed using audio recordings to identify and interpret the vocal registers he employed. The findings reveal that Sularî possessed a powerful voice with distinctive characteristics, particularly excelling in strong low and mid-tone ranges, which formed the foundation of his exceptional vocal technique.

Anahtar Kelimeler

Minstrelsy , Bâde , Asik Davut Sulari , Vocal Performance

Kaynakça

• Alptekin, A.B. & Sakaoğlu S. Türk Saz Şiiri Antolojisi (14- 21. Yüzyıllar). Ankara: Akçağ Yayınları. 2006.
• Akgüner, M. Manyetik Rezonans Görüntüleme ile Velofaringeal Antropometrik Analiz ve Velofaringeal Yetmezliğin Değerlendirilmesi. (Uzmanlık Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, 1998.
• Artun, E. Âşık Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Kitabevi Yayınları. 2008.
• Artun, E. Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı. İstanbul: Kitabevi Yayınları. 2009.
• Aydemir, A. “Hz. Dâvûd (A.S.)”, Diyanet Dergisi, XIV/6, (1975). 342-360.
• Ayyıldız, S. “Üslup, Tavır Kavramları ve İcra Teknikleri Çerçevesinde Türk Halk Müziğinde Süslemeler” idil, 72, (2020), 1290–1334. doi: 10.7816/idil-09-72-09
• Bektaş, H. Dört Şiir Dört Farklı Sularî. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 14(33), (2021), 94- 106. https://doi.org/10.12981/mahder.829177
• Benli, Y. Alevi-Bektaşi Müziği ve Kültürünün Yaygınlaşmasında Bağlama’da İleri İcra Niteliğinin Etkisi. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 16(44), (2023), 1701-1726. https:// doi.org/10.12981/mahder.1383451
• Boratav, P. N. “Âşık Edebiyatı”; Türk Dili Dergisi. 19(207), (1968), 340-357.
• Coşkun, V. Standart Türkçedeki Ünlüler ve Ünsüzler. (4), Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2001.
• Çobanoğlu, Ö. Âşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü. Ankara: Akçağ Yayınları. 2000.
• Dağlı, H. Âşık Edebiyatında “Bade İçme” Motifi ve Şamanizmdeki Benzerliği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD). 5(12), (2018), 898-908.
• Durbilmez, B. Âşık Hasretî’nin Atışma Sanatı Üzerine Bir İnceleme. Ankara: Lâçin Yayınları / Bizim Büro Matbaası. 2016
• Durbilmez, B. Âşık Edebiyatı ve Taşpınarlı Halk Şairleri. (5. Baskı) Ankara: Akçağ Yayınları. 2018a.
• Durbilmez, B. “Kırgız Destancılarında ve Destanlarında Rüya Motifi”, 9. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, 4. Cilt: Gelenek Görenek ve İnançlar. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü Yayınları: 2018b, 143- 156.
• Durbilmez, B. Türk Dünyası Kültürü -2, İstanbul: Ötüken Neşriyat Yayınları. 2019a.
• Durbilmez, B. Derviş Tarzı Türk Edebiyatı ve Sıdkı Baba Dîvânı. İstanbul: Bilge Kültür- Sanat Yayınları. 2019b.
• Durbilmez, B. Âşık Edebiyatında Şiir Sanatı- Hasretî’den Örneklerle. Ankara: Akçağ Yayınları. 2020a.
• Durbilmez, B. Âşık Türkmenoğlu- Hayatı, Sosyo-Kültürel Çevresi, Âşık Edebiyatındaki Yeri, Şiir Sanatı ve Şiirlerinden Örnekler. (2. Baskı) Ankara: Akçağ Yayınları. 2020b.
• Devellioğlu, F. Osmanlıca – Türkçe Ansiklopedik Lügat (30. Baskı). Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları. 2016.
• Dinsever, Ç. Velofaringeal Yetmezlikte Posterior Farengeal Duvar Augmentasyonunun Konuşma Üzerine Etkisinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2016.
• Duygulu, M. Âşık Davut Sularî - Üç Telli Turna. İstanbul: Âşık Davut Sularî Kültür ve Sanat Derneği. 2022.
• Düzgün, D. “Âşık Edebiyatı”, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı (16. Baskı) Ankara: Grafiker Yayınları. 2019. 357-422.
• Etili Ökten, C. “Her Güzel Ses, İyi Ses Değildir”, Folklor Halkbilim Dergisi, 6(47), (2000), 53-62.
• Gökalp, M. Tercanlı Âşık Sularî. Türk Folklor Araştırmaları Dergisi. 2(45), (1953), 713. Gümüş, Ş. Kırgız Destanlarında Mitolojik Unsurlar. Çanakkale: PA Paradigma Akademi Yayınları. 2021.
• Günay, U. Develi’li Seyrani’nin rüya motifinin tahlili. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(1), (1985), 9-14.
• Günay, U. Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi (9. Baskı). Ankara. Akçağ Yayınları. 2021.
• Gündoğdu, S. Harput Yöresindeki Uzun Hava Formundaki Eserlerin Makam, Form ve Ses İcrası Özellikleri Bakımından İncelenmesi. (Sanatta Yeterlik Tezi), Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi, Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü, 2024.
• Güvenir, Ş. Damağın Seste Rezonans Oluşuma Etkisi ve Ses Eğitiminde Kullanılması. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu. (2006). 658-672.
• Heziyeva, Ş. Kars Âşıklık Geleneği ve Badeli Âşık. Journal of Turkish Research Institute 44(211), (2010), 211-225.
• Kaya, D. Âşık Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Kitabevi Yayınları. 2000.
• Koşar, D. & Yıldız, E. C. “Âşık Davut Sulari’nin Saz/Bağlama İcrasının İcra Teknikleri
• Köksal, M.A, Peygamberler Tarihi, Ankara: TDVY., 2004.
• Parlak, E. Garip Bülbül Neşet Ertaş, İstanbul: Demos Yayınları, 2013.
• Sevimli, M. Standart Pedı̇atrı̇k Endotrakeal Entübasyon Maketı̇nde; Ları̇ngoskopı̇ Esnasında Farklı Bleydler İle Orofarı̇ngeal Dokulara Uygulanan Kuvvetlerı̇n Karşılaştırılması. (Uzmanlık Tezi), Hacettepe Üniversitesi, 2022.
• Sularî, E. Âşık Davut Sulari Dede. Kervan Dergisi. (23), (1993), 20-21.