AYİN, ERKÂN VE ADAP BENZERLİKLERİ AÇISINDAN AHİLİK-BEKTAŞİLİK MÜNASEBETİ

Yıl 2010, Sayı: 55, 59 - 70, 28.01.2013

M. Fatih Köksal

Öz

Bu yazıda, Bektaşilik erkân ve adabıyla Ahilik erkân ve adabı arasındaki dikkat çekici benzerlikler ve irtibat ortaya konulacaktır. Çalışmamızda Ahilik-Bektaşilik münasebeti üzerine şimdiye kadar yapılan neşriyatta verilen hükümler ve çoğu önyargılı, kaynak ve belgeye dayanmayan âfâkî görüşler değerlendirilmeyecektir. Tespitlerimizin temel kaynaklarını, şahsi kütüphanemizde bulunan el yazması İmam Cafer Buyruğu Şeyh Safî Menâkıbı , Radavî Fütüvvet-namesi, Yâsîn er-Rufâî Fütüvvet-namesi ve bir Bektaşi Fütüvvetnamesi oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ahilik, Bektaşilik, ayin, erkân, adap

AKHİSM-BEKTASHİSM RELATİON ACCORDİNG TO RITE, RULES AND MANNER SIMILARITIES

Öz

In this article, striking similarities and bounderies between rules and manners of Bektashism and Akhism will be exposed. In our study objective and biased opinions that opinionsane not based on sources and documents in publications until now will be considered. Main sources of our study are Imam Cafer Therulesand regulationsof Imam Cafer Şeyh Safi Menâkıbı , Radavî’s Futuvvetname, Yâsîn er-Rufâî’s Futuvvetname and a Bektashi Futuvvetname which have been located in our personal library

Anahtar Kelimeler

Akhism, Bektashism, rite, rules, manners

Kaynakça

• Fığlalı, Ethem Rûhi (2006), Türkiye’de Alevîlik ve Bektaşilik, İzmir İlahiyat Vakfı Yay., İzmir.
• Gölpınarlı, Abdülbaki, “İslâm ve Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilâtı ve Kaynakları”, İÜ İktisat Fakültesi Mecmuası, C.11, S. 1-4 (1949-1950), s. 2-354.
• Horata, Osman (2005), “Osmanlı Toplum Yapısının Temel Dinamikler: Mevlevîlik, Bektaşilik ve Ahilik”, I. Ahi Evran-ı Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu, 12-13 Ekim 2004 – Kırşehir, G.Ü. Ahilik
• Kültürünü Araştırma Merkezi Yay., Haz.: M. Fatih Köksal, C.1, s. 528-539. Köksal, M. Fatih (2008), Ahi Evran ve Ahilik, 2. Baskı,Kırşehir Valiliği Yay., Kırşehir.
• Köksal, M. Fatih, Orhan Kurtoğlu, Hasan Karaköse, Özer Şenödeyici (2008), Kırşehir Müzesi’ndeki
• Ahilik Belgeleri (Ahi Şecere-nameleri, Beratlar, Vakfiyeler), Kırşehir Valiliği Yay., Kırşehir. Köksal, M. Fatih, “Kırşehir Müzesi’ndeki Ahi Şecere-nameleri”, II. Ahi Evran-ı Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu – Bildiriler 13 Ekim 2006 Kırşehir, Haz. M. Fatih Köksal, Ahi Evran Üniversitesi Ahilik
• Kültürünü Araştırma Merkezi Yay., Ankara 2007, s. 313-324.
• Köprülü-zâde Mehmed Fuad, “Ankara ve Ahiler”, Hayat, S.21 (1927), s. 402-403.
• Köprülü-zâde, Mehmed Fuad (1918), Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Matbaa-i Âmire, İstanbul.
• Ocak, Ahmet Yaşar (1992), “Bektaşilik”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C.5, s. 373-379.
• Sarıkaya, Saffet (2008), Fütütvvetname-i Ca’fer Sâdık, Horasan Yayınları, İstanbul.
• Şapolyo, Enver Behnan (1964), Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi, Türkiye Yayınevi, İstanbul.