BEKTAŞİ NefesLERİNDEKİ MELODİK VE RİTMİK ÖZELLİKLER

Yıl 2010, Sayı: 55, 219 - 238, 28.01.2013

Gülçin Yahya Kaçar

Öz

Bektaşi şairleri tarafından yazılmış olan ve nefes adı verilen şiirler, felsefi ve edebî yönüyle Türk tasavvuf edebiyatında seçkin ve güçlü yerini almış, Türk musiki kültürü içerisinde de çeşitli makam, usul ve melodi zenginlikleri ile büyük önem arz etmiştir. Ancak pek çok nefesin bestekârı bilinmemektedir. Nefesler, bağlama eşliğinde söylendiği gibi ud, kanun, tanbur, ney, kemençe, bendir gibi çalgıların eşliğinde de icra edilmektedir. Bektaşi nefesleri üzerinde yapılan bu araştırmada: Ali Rıfat Çağatay, Rauf Yekta Bey, Zekâizade Ahmet Irsoy ve Dr. Suphi Bey’lerden oluşan İstanbul Konservatuvarı “Tasnif Heyeti” tarafından toplanarak 1933 yılında notaya alınmış olan 87 adet nefes incelenmiştir. Bu nefesler makam ve melodik yapıları, usul ve ritmik özellikleri gibi farklı açılardan ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bektaşi, Bektaşi Nefesleri, Rauf Yekta Bey, İstanbul Konservatuarı Tasnif Heyeti

THE MELODICAL AND RHYTHMIC FEATURES ON THE BEKTASHI BREATHE

Öz

The poems written by Bektashi poets known as “nefes” have a prominent place in the Turkish mystic literature regarding to their literal and philosophical features and are of great importance for the Turkish music culture due to their style, type and melodical richness. However the composers of most of the nefes are not known. Nefes is performed with Bağlama or other instruments such as Ud, Kanun, Tanbur, Ney, Kemenche, or Bendir. There has been 87 composed nefes compiled by the compilation committee of Istanbul Conservatoire supervised by Ali Rıfat Çağatay, Rauf Yekta Bey, Zekâizâde Ahmet Irsoy and Dr. Suphi Bey in 1933 as regording to their themes, maqam, styles and types and melodical and rhythmic features .

Anahtar Kelimeler

Bektashi, Nefes, Rauf Yekta, The Compilation Committee of Istanbul Conservatoire.

Kaynakça

• Özcan Nuri, ( 1992 ). İslam Ansiklopedisi, “Bektaşi Musikisi” Maddesi, İstanbul; Türk
• Diyanet Vakfı Yayınları. Özkan, İsmal Hakkı, ( 2006 ).Türk Musikisi Nazariyatı ve Kudum Velveleleri, İstanbul; Ötüken Yayınları.
• Tasnif Heyeti, ( 1933 ). Bektaşi Nefesleri, İst Ünv. Neşriyatı, Cilt 4, İstanbul; Feniks Matbaası.
• Tasnif Heyeti, ( 1933 ). Bektaşi Nefesleri, İst Ünv. Neşriyatı, Cilt 5, İstanbul; Feniks Matbaası.
• Yahya Kaçar, Gülçin, ( 2009 ).Türk Musikisi Rehberi, Ankara; Maya Akademi Yayınları.
• Yaltırık, Hüseyin, ( 2003 ).Tasavvufî Halk Müziği, Ankara; TRT Müzik Dairesi Yayınları. EKLER