NEVŞEHİR’İN HACI BEKTAŞ İLÇESİNDEKİ BEKTAŞİ KÜLTÜRÜYLE İLİŞKİLİ TÜRK ESERLERİ

Yıl 2010, Sayı: 55, 281 - 310, 28.01.2013

Sedat Bayrakal

Öz

Bu çalışmada, Nevşehir’in Hacıbektaş ilçe merkezindeki çoğu yayımlanmamış kültür varlıkları tanıtılmaktadır. Hacı Bektaş Veli Külliyesi hakkında çalışmalar yapılmasına karşılık, külliye dışındaki eserler bugüne kadar göz ardı edilmiştir. Hâlbuki Bektaşi kültürüne ait eserler bir bütün teşkil edeceğinden, bu eşsiz kültür envanterinin de tamamlanması gerekiyordu. Söz konusu eserler, Sanat tarihi değerleri açısından tanıtılmış, değerlendirilmiş, sonuçlandırılmış ve öneriler sunulmuştur. Tüm eserler yerinde incelendi, fotoğrafları çekildi, ölçüleri alındı, kitabeleri okundu. XVI-XVIII-XIX. yüzyıllara ait dokuz çeşme, iki türbe ve beş mezar taşı kaleme alınmıştır. Çeşmelerden elde edilen sonuçlar, ayrıca tablo hâlinde sunulmuştur. Külliyedeki hazirede gömülü Saatçi Ali Dede’nin, Dedebağ’da 1850 tarihli bir de çeşme yaptırdığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektaş Çeşmeleri, Arıcı Baba Türbesi, Bektaşi Mezarlığı, Bektaş Efendi Türbesi, Cuma Camii

Turkish Traces of Bektashi Culture in Hacı Bektash town in Nevşehir

Öz

In this study, the cultural properties in the center of Hacı Bektaş district of Nevşehir are introduced, most of which have never been issued. Some studies have already been carried out on Hacı Bektaş Veli Complex, however, the historical artefacts other than the complex have been neglected up until now. Whereas, since the artefacts of Bektashi culture constitute a whole, that unique culture inventory should have been completed as well. The said artefacts have been introduced, evaluated and concluded in terms of their values of Art History, and recommendations have been made concerning them. All the artefacts have been examined in-site, their photographs have been taken, they have been measured, and their inscriptions have been read. Nine fountains from the XVIth-XVIIIth-XIXth centuries, two tombs and five gravestones have been included in the literature. The results obtained from the fountains are also presented in tables. It has been ascertained that Saatçi Ali Dede buried in the cemetery of the complex had a fountains constructed in Dedebağ, in 1850.

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektaş Fountains, Arıcı Baba Tomb, Bektashi Cemetery, Bektash Efendi Tomb, Friday Mosque.

Kaynakça

• AKOK, Mahmut (1967). “Hacı Bektaş Veli Mimari Manzumesi”. Türk Etnografya Dergisi, X, Ankara: 27-57.
• GÜRSES, Remzi (1964). Hacı Bektaş Rehberi. Sanat Matbaası, Ankara.
• NOYAN, Bedri (1964). Pîr Evi ve Diğer Ziyaret Yerleri. Ticaret Matbaacılık, İzmir.
• SAY, Yağmur-AYTAŞ, Gıyasettin-ER, Piri-DURDU, Aydın (2009), Haz: 800. Doğum Yıldönümü Anısına Hacı Bektaş Veli. Ankara.
• TANMAN, Baha (1996). “Hacı Bektaş-ı Veli Külliyesi”, Nevşehir, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara: 144-158.
• ÜLKER, Necmi (1986). “İzmir-Yağhanelerdeki Bektaşi Mezar Kitabeleri (XIX. ve XX. Yüzyıl)”, Araştırma Sonuçları Toplantısı, IV, Ankara: 1-37.