Öz
Atatürk’ün Türk sanatı tarihine, müzelere ve taşınmaz eski eserlere yönelik ilgisi ile alakalı bugüne kadar pek çok yayın yapılmıştır. Ancak kendisinin taşınabilir eski kültür objeleri (antikalar) ile ilişkisine dair bir yayın bulunmamaktadır. 19. yüzyıldan itibaren Osmanlı toplumunda dekorasyonun bir unsuru olarak başlayan antika toplama merakı Cumhuriyet döneminde “koleksiyonerliğe” dönüşmüştür. Osmanlı Devleti’nin yayımladığı eski eser nizamnameleri ile yurtdışına eski eser çıkarılmasını önleme çabasına rağmen, sürekli savaşların yaşandığı 1912-1922 yılları arasında Türk el sanatlarının özelliklerinin tespit edilmesinde en önemli görevi üstlenecek taşınabilir Türk kültür objelerinin yurtdışına çıkarılmasının önüne geçilememiştir. Böyle bir dönemde Türkiye’de siyasi anlamda önemli bir dönüşümü gerçekleştiren Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Cumhurbaşkanlığı yıllarında, dönem anlayışına uygun bir biçimde “antika” olarak kabul edilebilecek, en az 100 yıl öncesinde imal edilmiş taşınabilir Türk kültür objeleri ile olan ilişkisi bu makalenin temelini oluşturmaktadır. Gazi’nin yaşadığı mekânlarda bulunan tarihi eserler, bu eserlere bakış açısı ve sahip olduğu antikaların hususiyetlerinin incelendiği bu çalışma ile yeni tespitler ve yeniden değerlendirmeler yapılmış olup, araştırmanın temel kaynaklarını Cumhurbaşkanlığı Arşivi’nden temin edilen ve tamamı ilk kez yayınlanan belgeler ile dönemin günlük gazeteleri ve araştırma eserleri oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Anılarıyla Tahsin Öz, Yay. Haz. Erdem Yücel, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2009.
- Anıtkabir Atatürk Müzesi Kataloğu, Anıtkabir Komutanlığı, Ankara 1994.
- ARIK, Remzi Oğuz, “Adana’dan Gelen Vazo”, Türk Tarih, Arkeolografya ve Etnografya Dergisi, S. 3, (1936), s. 270-277.
- ARIKAN, Alaattin, Atatürk'ün Yatı Savarona, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli 2014.
- ATASOY, Nurhan, Otağ-ı Hümayun: Topkapı Sarayı Müzesi Has Ahırlar 22 Kasım 2000-22 Mayıs 2001, Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü, İstanbul 2009, (Sergi Kataloğu).
- Atatürk Terekesi: Atatürk’ün Doğumunun 125. Yılı Anısına, Cumhurbaşkanlığı, Ankara 2006.
- Atatürk’ten Kültürel Miras: Çankaya Köşkü’nün Halıları, Cumhurbaşkanlığı, Ankara 2006.
- AYHAN, Ahmet, Topkapı Sarayı Müzesi Silah Koleksiyonu, Topkapı Sarayı Müzesi Müdürlüğü, İstanbul [t.y.].
- [ATABİNEN], Reşit Saffet “Türklüğe Dair Bir Levha ve Bir Fresque Münasebetiyle”, Türk Yurdu, S. 25-219 (Ocak 1930), s. 39-43.
- BAKIR, T. Sitare, İznik Çinileri ve Gülbenkyan Koleksiyonu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1999.
- BALİ, Rıfat N., Savarona: Atatürk’e Son Armağan, Libra Kitap, İstanbul 2010.
- BALİ, Rıfat N., Türkiye’de Antikacılar, Koleksiyonerler ve Müzayedeler (1929-1980): Haberler-Yazılar, Libra Kitap, İstanbul 2021.
- BARDAKÇI, Murat, Reddimiras, Turkuvaz Kitap, İstanbul 2023.
- CAN, Nurettin, Eski Eserler ve Müzeler ile İlgili Kanun Nizamname ve Emirler, Milli Eğitim Basımevi, Ankara 1948. Cumhurbaşkanlığı Tarihi 1923-2005, Cumhurbaşkanlığı, Ankara 2006.
- ÇAL, Halit, “Osmanlı Devleti’nde Âsâr-ı Atîka Nizamnâmeleri” Vakıflar Dergisi, S. 26 (1997), s. 391-400. Çankaya: Reisicumhur Köşkü, Yapı ve Kredi Bankası, [İstanbul t.y.]
- Çankaya’nın Hazineleri: Köşk Koleksiyonundan Seçme Eserler, Cumhurbaşkanlığı Yayınları, Ankara 2014.
- DERİN, Haldun, Çankaya Özel Kalemini Anımsarken 1933-1951, Yay. Haz. Cemil Koçak, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1995.
- G. A., “Kolleksiyon Merakı”, Ulus, 28.03.1938, s. 5.
- İNAN, A. Afet, Tarihten Bugüne, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 1970.
- KARINCALI, Ünal, Cumhurbaşkanlığı Makamı Olarak Dolmabahçe Sarayı ve Atatürk, TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı, İstanbul 2011.
- KONYALI, İbrahim Hakkı, “Atatürk’ü Büyüleyen İki Tarihi Ayna”, Tarih Hazinesi, S. 2, (Aralık 1950), s. 80-82.
- KÖK, Elif, “Ressam Vasili Vasilyeviç Vereşçagin’in (1842-1904) Çizgileriyle Timurlu Anıtları: Asya Kültürel Mirasının Belgelenmesi” Art-Sanat, S. 18 (2022), s. 263–294.
- KRAHL, Regina – AYERS, John – ERBAHAR, Nurdan, Chinese Ceramics in The Topkapi Saray Museum, Istanbul: A Complete Catalogue Volume 3: Qing Dynasty Porcelains, Sotheby's Publications, London 1986.
- OKYAR, Osman- SEYİTDANLIOĞLU, Mehmet, Atatürk, Okyar ve Çok Partili Türkiye: Fethi Okyar’ın Anıları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 1997.
- ONUK, Taciser, Osmanlı Çadır Sanatı (XVII-XIX. Yüzyıl), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 2005.
- ORGUN, Zarif, “Atatürk Topkapı Sarayı’nda”, Türk Kültürü, S. 223-224 (1980-1981), s.29-33.
- ÖZ, Tahsin, “Atatürk’ün Topkapı Sarayı Müzesi’ni Ziyareti”, Tarih Dünyası, S. 23, (Nisan 1951), s.977-978.
- ÖZ, Tahsin, “Atatürk ve Türk Sanatları”, Belleten, S.80, (1956), s. 585-598.
- ÖZ, Tahsin, “Ulu Önder Ata'nın 30. Ölüm Yıldönümü Dolayısıyla Sanat Varlıklarımıza Dair Görüş ve Direktifleri”, Belleten, S. 128, (1968), s.469-474.
- ÖZKAN, Süleyman, “Osmanlı Devleti’nde Eski Eser Koleksiyonculuğu”, Tarih İncelemeleri Dergisi, S.19/2 (Haziran 2004), s. 65-86.
- Saray Mutfakları / Matbah-ı Amire, Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul 2014.
- SIÇRAYIK, Anılcan,- Türkmen, F. Nalân, “Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve Türk Sanatı Tarihi: Teorik Çalışmaları ve Araştırmacılarla Temasları”, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 9, (2022), s. 329-364.
- SIÇRAYIK Anılcan,- Türkmen, F. Nalân, “Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve Türk Sanatı Tarihi: Tetkik Gezileri ve Eser İncelemeleri”, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Türkiye Cumhuriyeti 100. Yıl Özel Sayısı, Baskı aşamasında.
- SIÇRAYIK, Anılcan, İstanbul’da Eski Eser Tahribi (1908-1938), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019.
- ŞENOL, Barış, Türkiye’de Arkeolojik Eser Koleksiyonculuğu, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa 2021.
- TEKİN, Fatma Aytamur, 1869-1878 Yılları Arasındaki Tereke Kayıtlarına Göre Milas’ta Sosyo-Ekonomik Hayat, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla 2020.
- TOPUZLU, Cemil, İstibdat Meşrutiyet Cumhuriyet Devirlerinde 80 Yıllık Hatıralarım, Yay. Haz. Aykut Kazancıgil-Hüsrev Hatemi, Arma Yayınları, İstanbul 1994.
- TOSUN, Çiler Buket- ÖZSU, Arda Can, “Cumhuriyet Döneminin Art Deco Mobilya Tasarımları: Selahattin Refik Sırmalı ve Atatürk’ün Çalışma Odası”, Ankara Araştırmaları Dergisi, S. 2 (2) 2014 Ankara, s. 216-235.
- UŞAKLIGİL, Halid Ziya, Saray ve Ötesi, İnkılap ve Aka, İstanbul 1965.
- Yalova Atatürk Köşkleri, TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı, İstanbul 1993.
- A r ş i v l e r
- Boğaziçi Üniversitesi Arşiv ve Dokümantasyon Merkezi Dijital Arşivi-Aziz Ogan Koleksiyonu
- OGNIZM0202706, (t.y).
- OGNIZM0202708 (1928)
- Cumhurbaşkanlığı Arşivi
- 536808 (t.y.).
- 537396 (18.02.1338)[1921].
- 537396 (18.02.1338/1921).
- 590576 (05.03.1931).
- 561598 (11.07.1931).
- 561598 (11.07.1931).
- 608520 (15.07.1931).
- 589894 (16.11.1931)
- 589993 (26.11.1931).
- 568866 (23.12.1931).
- 725333 (13.06.1938).
- 725333 (13.06.1938).
- Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi
- 30-18-1-1/14-37-3 (10.06.1925).
- 30-18-1-1/26-63-11 (20.11.1927).
- 30-18-1-2/2-15-22 (13.02.1929).
- 30-18-1-2/28-37-16 (17.05.1932).
- 30-18-1-2/34-14-19 (04.03.1933).
- Elektronik Kaynaklar
- https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1893-1205-1
- Gazete Koleksiyonları
- Anadolu'da Yenigün, 08.01.1922.
- Akşam, 25.06.1929.
- Akşam, 20.04.1932.
- Akşam, 13.07.1935.
- Basiret, 24.02.1876.
- Cumhuriyet, 24.06.1929.
- Cumhuriyet, 07.07.1935.
- Cumhuriyet, 05.07. 1936.
- Cumhuriyet, 02.07.1936.
- Cumhuriyet, 30.03.1938.
- Cumhuriyet, 17.12.1938.
- Hâkimiyet-i Milliye, 08.01.1922.
- Hâkimiyet-i Milliye, 18.12.1929.
- İkdam, 24.10.1920.
- İkdam, 11.01.1922.
- İkdam, 19.08.1939.
- Milliyet, 01.02.1932.
- Milliyet, 24.03.1932.
- Milliyet, 15.04.1932.
- Milliyet, 20.04.1932.
- Milliyet, 01.06.1932.
- Politika, 22.01.1930.
- Son Saat, 10.01.1929.
- Son Posta, 31.05.1932.
- Tan, 02.07.1937.
- Tan, 23.07.1937.
- Tevhid-i Efkâr, 11.01.1922.
- Ulus, 28.03.1938.
- Vakit, 09.01.1922.
- Vakit, 16.12.1929.
- Vakit, 22.03.1930.
- Vakit, 03.02.1931.
- Vakit, 04.02.1932.
- Yedigün, 04.09.1935.
- Zaman, 07.07.1935.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat Tarihi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Sayı: 50 |
Türk Kültürü İncelemeleri – Haziran 2026 Sözlü Çeviri Özel Sayısı
Çağrı Metni
Sözlü çeviri, gündelik karşılaşmalardan kurumsal etkileşimlere kadar uzanan çeşitli bağlamlarda, iki dilli ve kültürlerarası iletişimin merkezinde yer alır. Türkiye’deki sözlü çeviri ortamlarında, dillerden biri büyük ölçüde Türkçedir ve bu uygulamalar, Türkçenin diğer dillerle etkileşiminde ortaya çıkan iletişimsel, kültürel ve toplumsal dinamikleri yansıtır.
Haziran 2026 sayımız için hazırlamakta olduğumuz bu özel sayıyla, Türkiye’deki sözlü çeviri uygulamalarını farklı tür ve bağlamlarda inceleyen özgün araştırmaları bir araya getirmeyi amaçlıyoruz. Bu çalışmalar, sözlü çevirinin dilsel, kültürel, toplumsal ve göstergebilimsel boyutlarına disiplinlerarası bir bakış sunarak, yalnızca çeviribilim alanına değil; Türk dili, kültürü ve toplumu üzerine yapılan araştırmalara da değerli katkılar sağlayacaktır.
Bu doğrultuda, sözlü çeviri üzerine çalışan ulusal ve uluslararası akademisyenleri, araştırmacıları ve alanda aktif profesyonelleri, Haziran 2026 sayımıza katkıda bulunmaya davet ediyoruz. Özel sayıya, Türkiye’deki sözlü çeviri ortamlarında iletişim süreçlerinin, rollerin ve çeviri uygulamalarının nasıl şekillendiğini tartışan kuramsal veya uygulamalı çalışmalarla katkı sunabilirsiniz.
Araştırma konularının, aşağıdaki temalar çerçevesinde tasarlanması önerilmektedir; ancak farklı yaklaşımlar ve konular da değerlendirmeye alınacaktır.
-Sözlü çeviri ortamlarında Türkçenin söylem yapıları ve etkileşimsel stratejileri,
-Mahkeme, hastane, okul gibi kamusal hizmet alanlarında yürütülen sözlü çeviri pratikleri,
-Andaş ve ardıl çeviride, Türkçeye özgü zorluklar ve stratejiler,
-Göç, azınlıklar ve çokdillilik bağlamında sözlü çeviri uygulamaları,
-Sözlü çeviri eğitimi ve öğretiminde dilsel ve kültürel boyutlar,
- Çeviri etiği ve profesyonel normların Türkiye’deki sözlü çeviri uygulamalarına etkisi,
-Teknoloji destekli sözlü çeviri araçlarının kullanımı,
-Toplumsal kriz, afet ve acil durumlarda sözlü çevirmenin rolü.
Önemli Notlar:
Özel sayıya gönderilecek makaleler için son teslim tarihi 15 Mart 2026 olarak belirlenmiştir.
Yazıların künye bilgileri, dipnot sistemi ve kaynakça gösterim şekli internet sayfamızda bulunan makale yazım şablonuna göre hazırlanacaktır.
Call for Papers
Turkish Cultural Studies – June 2026 Special Issue on Interpreting Studies
Interpreting occupies a central position in bilingual and intercultural communication across a wide range of contexts, from everyday encounters to institutional interactions. In interpreting settings in Turkey, one of the working languages is predominantly Turkish, and these practices reflect the communicative, cultural, and social dynamics that emerge through the interaction of Turkish with other languages.
With this special issue, scheduled for publication in June 2026, we aim to bring together original studies that explore interpreting practices in Turkey across diverse genres and contexts. Adopting an interdisciplinary perspective on the linguistic, cultural, social, and semiotic dimensions of interpreting, these contributions will provide valuable insights not only for the field of Translation and Interpreting Studies but also for research on Turkish language, culture, and society.
In this regard, we invite national and international scholars, researchers, and professionals working in the field of interpreting to contribute to our June 2026 issue. Submissions may include theoretical or applied studies that examine how communicative processes, roles, and interpreting practices are shaped within interpreting settings in Turkey.
Suggested, though not exclusive, areas of research include the following themes; alternative approaches and topics will also be considered.
-Discourse structures and interactional strategies of Turkish in interpreting settings,
-Interpreting practices in public service domains such as courts, hospitals, and schools,
-Turkish-specific challenges and strategies in simultaneous and consecutive interpreting,
-Interpreting practices in the context of migration, minority communities, and multilingualism,
-Linguistic and cultural dimensions in interpreter training and education,
-Translation ethics and the impact of professional norms on interpreting practices in Turkey,
-Use of technology-assisted interpreting tools,
-The role of interpreters in social crises, disasters, and emergency situations.
Important Notes:
The deadline for submitting articles to the special issue is March 15, 2026.
The article's citation information, footnote system, and bibliography format will be prepared according to the article writing template available on our website.