Öz
II. Abdülhamid dönemi İstanbul’unun gerek fiziki görünümünü gerekse
Avrupalıların zihninde tebarüz eden algısını derinden etkileyecek çöp
konusu ve konuyla ilgili alt başlıklar bu makalede irdelenecektir. Bu
noktada ilk olarak Klasik Dönem Osmanlı tarihinde şehrin genel temizlik
ve düzeninden sorumlu kişiler ele alınacak, sonrasında ise temizlik
hizmetleriyle ilgili ilk ciddi hukuki düzenlemelerin yapıldığı 19.yüzyılda
şehrin temizliğine dair yaşanan gelişmeler kronolojik olarak incelenecek ve
şehirde çöp toplanması ile şehrin genel temizliğine dair yürürlüğe giren
hukuki gelişmelere (Ceza Kanunname-i Hümayunu, Sokaklara Dair
Nizamname ve Devair-i Belediye Müfettiş, Başçavuş ve Çavuşlarına
Mahsus Talimatname) yer verilecektir. Modernleşen temizlik hizmetlerine
finansman bulabilmek için tanzifat resmi adıyla ihdas edilen yeni vergi ve
bu verginin tahsilinde yaşanan sorunlar, makalenin ilerleyen kısımlarında
bahsedilecek diğer başlıklar olup tüm bunlar Osmanlı arşiv belgelerinde
tespit edilen örneklerle ele alınacaktır. Makalenin asıl önemli kısmı ise II.
Abdülhamid dönemi İstanbul’unun kara ile sahil kesiminde çöp ve çöp
toplanmasına dair zengin örnekleri içeren bölümüdür. Bu bölümde şehrin
muhtelif yerlerinde Şehremaneti, alt belediye daireleri ile İstanbul halkının
çöp ve temizlik konusundaki ilişkileri incelenecektir. Sonuç itibariyle
oldukça yeni ve bir o kadar da renkli olan temizlik hizmetleri konusunda
İstanbul’un ve İstanbullunun tecrübesi konu edilecektir.
Anahtar Kelimeler
İstanbul çöp temizlik tanzifat resmi Şehremaneti II. Abdülhamid.
Kaynakça
- C u m h u r b a ş k a n l ı ğ ı Devlet Arş i v l e r i B a ş k a n l ı ğ ı O s m a n l ı A r ş i v i ( B o a )
- Babıali Evrak Odası Tasnifi
- BEO (Babıali Evrak Odası)
- Cevdet Tasnifi
- C.BLD (Cevdet Belediye)
- Dahiliye Nezareti Tasnifi
- DH.MKT. (Dahiliye Nezareti Mektubi Kalemi)
- Hariciye Nezareti Tasnifi
- HR.HMŞ.İŞO (Hariciye Nezareti İstişare Odası)
- HR.İD (Hariciye Nezareti İdare)
- HR.TH (Hariciye Nezareti Tahrirat)
- HR.TO (Hariciye Nezareti Tercüme Odası)
- Hatt-ı Hümayun Tasnifi
- HAT (Hatt-ı hümayun)
- İrade Tasnifi
- İ.DH (İrade Dahiliye)
- İ.HR. (İrade Hariciye)
- İ.HUS (İrade Hususi)
- İ.MVL (İrade Meclis-i Vâlâ)
- İ.ŞD (İrade Şura-yı Devlet)
- İ.ŞE (İrade Şehremaneti)
- Meclis-i Vükela Tasnifi
- MV (Meclis-i Vükela Mazbataları)
- Maarif Nezareti Tasnifi
- MF.MKT (Maarif Nezareti Mektubi Kalemi)
- Sadaret Tasnifi
- A.DVN.MKL (Sadaret Mukavelenameler)
- A.MKT (Sadaret Mektubi Kalemi Evrağı)
- A.MKT.MHM (Sadaret Mühimme Kalemi)
- A.MKT.MVL (Sadaret Meclis-i Vâlâ)
- A.MKT.NZD (Sadaret Nezaret ve Devir)
- Şura-yı Devlet Tasnifi
- ŞD (Şura-yı Devlet)
- Yıldız Tasnifi
- Y.A.HUS (Yıldız Hususi Maruzat)
- Y.A.RES (Yıldız Resmi Maruzat)
- Y.EE (Yıldız Esas Evrakı)
- Y.PRK.ASK (Yıldız Askeri Maruzat)
- Y.PRK.ŞH (Yıldız Şehremaneti)
- 2. KİTAPLAR: ALTINAY, Ahmet Refik, Eski İstanbul (Yay.Haz: Sami Önal), İstanbul, 1998.
- ARSEVEN, Celal Esad, Kadıköyü Hakkında Belediye Araştırmaları, İstanbul, 2011.
- AYAR, Mesut, Osmanlı Devletinde Kolera: İstanbul Örneği 1892-1895, Kitabevi, İstanbul 2008.
- Basiretçi Ali Efendi, İstanbul Mektupları (Yay. Haz. Nuri sağlam), Kitabevi, İstanbul 2001.
- ERGİN, Osman Nuri, Mecelle-i Umur-ı Belediye, C.2, İstanbul, 1995.
- ………………………, Mecelle-i Umur-ı Belediye, C.3, İstanbul, 1995.
- ………………………, Mecelle-i Umur-ı Belediye, C.6, İstanbul, 1995.
- HUT, Davut, İstanbul’un 100 Su Yapısı, İbb Kültür Aş., İstanbul, 2010.
- MAZAK, Mehmet, Gündelik Hayattan Renklerle Eski İstanbul, İstanbul, 2013.
- MAZAK, Mehmet; GÜLDAL, Fatih, Tanzifat-ı İstanbul, İstanbul, 2011.
- ÖZKILIÇ, Sema Küçükalioğlu, 1894 Depremi ve İstanbul, İstanbul, 2015.
- 3 - M a k a l e l e r : BUDAK, Sevim, “Çöp”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.2, 531.
- GÜNERGUN, Feza, “XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Kimyager-Eczacı Bonkowski Paşa (1841-1905)”, I. Türk Tıp Tarihi Kongresi, 17-19 Şubat 1988, Kongreye Sunulan Bildiriler Ankara, 1992, 229-252. HUT, Davut, “II. Abdülhamid’in İstanbul’un Su İhtiyacına Dair Politikası ve İçmeyi Tercih Ettiği Kaynak Suları”, Sultan II. Abdülhamid Han ve Dönemi, İstanbul, 2017, 470-491.
- İntizam-ı Şehir Komisyonu (Ortak Yazı), Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.4, İstanbul, 1994, 179.
- KAZICI, Ziya, “Hisbe” Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), C.18, İstanbul, 1998, 144.
- KOCA, Yasemin Nemlioğlu, “Denizlerimizi Aydınlatanlar: Türkiye’de Fenerlerin Kuruluşu ve Gelişimi” JEMS (Journal of Eta Maritime Science), 6(2), 2018, 103-117.
- ORTAYLI, İlber, “Belediye”, Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), C.5, İstanbul 1992, 399.
- ÖZGÜR, Hüseyin, “Tanzimattan Cumhuriyete Temizlik ve Halk Sağlığı Hizmetleri”, Osmanlı, C.5, Ankara, 1999.
- ÖZTÜRK, Ali İhsan, “Modern Belediyeciliğin Kuruluşundan Sonra İstanbul’da Yolları Sulama ve Yıkama Hizmetleri”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, C.61, Sayı 2, 2011.
- SAKAOĞLU, Necdet, “Arayıcı Esnafı”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.1, 298.
- TEKELİ, İlhan, “19.Yüzyılda İstanbul Metropol Alanlarının Dönüşümü”, Tanzimat Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu, Ankara, 2006.
- TOPRAK, Zafer, “Şehremaneti”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.7, İstanbul, 1994.
- …………………, “6. Daire-i Belediye”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.1.
- 4 - T e z l e r: ÇEKMEZ, Ozan, Kırım Savaşı Yıllarında İstanbul’da Sosyal ve Ekonomik Yaşam (1853-1856), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2017. 5 - İ n t e r n e t K a y n a k l a r ı: http://www.ttk.gov.tr/genel/tarih-cevirme-kilavuzu/ Erişim Tarihi: 03-06-2019
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Osmanlı Sosyoekonomik Tarihi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Aralık 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Sayı: 48 |
Türk Kültürü İncelemeleri – Haziran 2026 Sözlü Çeviri Özel Sayısı
Çağrı Metni
Sözlü çeviri, gündelik karşılaşmalardan kurumsal etkileşimlere kadar uzanan çeşitli bağlamlarda, iki dilli ve kültürlerarası iletişimin merkezinde yer alır. Türkiye’deki sözlü çeviri ortamlarında, dillerden biri büyük ölçüde Türkçedir ve bu uygulamalar, Türkçenin diğer dillerle etkileşiminde ortaya çıkan iletişimsel, kültürel ve toplumsal dinamikleri yansıtır.
Haziran 2026 sayımız için hazırlamakta olduğumuz bu özel sayıyla, Türkiye’deki sözlü çeviri uygulamalarını farklı tür ve bağlamlarda inceleyen özgün araştırmaları bir araya getirmeyi amaçlıyoruz. Bu çalışmalar, sözlü çevirinin dilsel, kültürel, toplumsal ve göstergebilimsel boyutlarına disiplinlerarası bir bakış sunarak, yalnızca çeviribilim alanına değil; Türk dili, kültürü ve toplumu üzerine yapılan araştırmalara da değerli katkılar sağlayacaktır.
Bu doğrultuda, sözlü çeviri üzerine çalışan ulusal ve uluslararası akademisyenleri, araştırmacıları ve alanda aktif profesyonelleri, Haziran 2026 sayımıza katkıda bulunmaya davet ediyoruz. Özel sayıya, Türkiye’deki sözlü çeviri ortamlarında iletişim süreçlerinin, rollerin ve çeviri uygulamalarının nasıl şekillendiğini tartışan kuramsal veya uygulamalı çalışmalarla katkı sunabilirsiniz.
Araştırma konularının, aşağıdaki temalar çerçevesinde tasarlanması önerilmektedir; ancak farklı yaklaşımlar ve konular da değerlendirmeye alınacaktır.
-Sözlü çeviri ortamlarında Türkçenin söylem yapıları ve etkileşimsel stratejileri,
-Mahkeme, hastane, okul gibi kamusal hizmet alanlarında yürütülen sözlü çeviri pratikleri,
-Andaş ve ardıl çeviride, Türkçeye özgü zorluklar ve stratejiler,
-Göç, azınlıklar ve çokdillilik bağlamında sözlü çeviri uygulamaları,
-Sözlü çeviri eğitimi ve öğretiminde dilsel ve kültürel boyutlar,
- Çeviri etiği ve profesyonel normların Türkiye’deki sözlü çeviri uygulamalarına etkisi,
-Teknoloji destekli sözlü çeviri araçlarının kullanımı,
-Toplumsal kriz, afet ve acil durumlarda sözlü çevirmenin rolü.
Önemli Notlar:
Özel sayıya gönderilecek makaleler için son teslim tarihi 15 Mart 2026 olarak belirlenmiştir.
Yazıların künye bilgileri, dipnot sistemi ve kaynakça gösterim şekli internet sayfamızda bulunan makale yazım şablonuna göre hazırlanacaktır.
Call for Papers
Turkish Cultural Studies – June 2026 Special Issue on Interpreting Studies
Interpreting occupies a central position in bilingual and intercultural communication across a wide range of contexts, from everyday encounters to institutional interactions. In interpreting settings in Turkey, one of the working languages is predominantly Turkish, and these practices reflect the communicative, cultural, and social dynamics that emerge through the interaction of Turkish with other languages.
With this special issue, scheduled for publication in June 2026, we aim to bring together original studies that explore interpreting practices in Turkey across diverse genres and contexts. Adopting an interdisciplinary perspective on the linguistic, cultural, social, and semiotic dimensions of interpreting, these contributions will provide valuable insights not only for the field of Translation and Interpreting Studies but also for research on Turkish language, culture, and society.
In this regard, we invite national and international scholars, researchers, and professionals working in the field of interpreting to contribute to our June 2026 issue. Submissions may include theoretical or applied studies that examine how communicative processes, roles, and interpreting practices are shaped within interpreting settings in Turkey.
Suggested, though not exclusive, areas of research include the following themes; alternative approaches and topics will also be considered.
-Discourse structures and interactional strategies of Turkish in interpreting settings,
-Interpreting practices in public service domains such as courts, hospitals, and schools,
-Turkish-specific challenges and strategies in simultaneous and consecutive interpreting,
-Interpreting practices in the context of migration, minority communities, and multilingualism,
-Linguistic and cultural dimensions in interpreter training and education,
-Translation ethics and the impact of professional norms on interpreting practices in Turkey,
-Use of technology-assisted interpreting tools,
-The role of interpreters in social crises, disasters, and emergency situations.
Important Notes:
The deadline for submitting articles to the special issue is March 15, 2026.
The article's citation information, footnote system, and bibliography format will be prepared according to the article writing template available on our website.