19. Yüzyılda Hindistan’dan Atebat’a Gönderilen Teberrular: “VESİKA-YI HİNDİYYE HAYIR İÇİN Mİ SİYASET İÇİN Mİ?”

Yıl 2007, Sayı: 16, 79 - 120, 20.04.2007

İsmail Safa Üstün

Öz

İmamiye Şiası müntesipleri, saygılarının bir tezahürü olarak, çağlar boyuncaAtebat’ı ziyaret etmişler, buralara kıymetli hediyeler göndermişler,paralar vakfetmişlerdir. İşte bu geleneğe uygun olarak, Hindistan’daki eşraftarafından Atebat’taki müçtehitlere “vasiyet akçaları” bırakılmış ve 19. yy.ınbirinci yarısından 20. yy. ortalarına kadar düzenli bir şekilde büyük paralargönderilmiştir. Bu paranın uzun vadede eyalet üzerinde bazı tesirleri olmuştur.Bağdat eyaletinde “pûl-i hindî” olarak bilinen bu paranın, Şia’nınkurumsal yapılarının güçlenmesinde büyük katkısı olmuştur. Ayrıca, 19.yy.ın ikinci yarısından itibaren bu paranın dağıtımına İngilizlerin müdahilolması, eyalette huzursuzluğa yol açmıştır. Yüzyılın sonuna doğru, öncelerihayır maksadıyla vakfedilmiş olan bu para, yüzyılın sonu itibarıyla İngilizlerinbölgedeki siyasî manevraları için bir malzeme hâline gelmiştir. Yetkililerinİngilizleri engelleyememesi, neticede eyaletteki etnik ve mezhep ayrılığınındaha da derinleşmesine neden olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Şia , Atebat , Hindistan , vasiyet akçası , Bağdat eyaleti , İngilizler.

FINANCIAL AIDS SENT TO ATEBAT FROM INDIA IN THE 19TH CENTURY: WAS IT “PÛL-I HINDΔ OR “INDIAN MONEY” FOR HELP OR POLITICS?

Öz

The followers of Imamiyya Shia, as a reflection of their respect, visited atabats, sentvaluable gifts and bequeathed large amount of money to them for centuries. From 19thcentury to mid-20th century, a large amount of money was bequeathed by Indiannobles and regularly sent from India to mujtahids in atabats. This money, in the longterm, had some effect on the province of Baghdat. The money known in the province as“pûl-i hindî” Indian money , contributed to strengthening the institutions of shiathere. Besides, British involvement and intervention from the second half of the 19thcentury in the distrubution of the money caused disturbances in the province. Towardsthe end of the century, the money meant to be a charity at the beginning, became aninstrument of political manoeuvres of the British in the area. The fact that distrubiton ofthe money by the British could not be prevented by the authorities, eventually helped todeepen the ethnic and secterian tensions and divisions in the province.

Anahtar Kelimeler

Shia , Atabats , India , bequest , Baghdat province , British , pûl-i hindî , Indian money.