“SONSUZLUK VE BİR GÜN” FİLMİNDE ZAMANIN ONTOLOJİK SORGUSU

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 216 - 225, 01.04.2019

Perihan Taş Öz

Öz

Daniel Frampton, Filmozofi isimli çalışmasında, sinema-felsefe ilişkisine yeni bir bakış açısı getirir.
Bu bakış, geleneksel olarak filmleri felsefe üzerinden okumak yerine, filmin kendisinin başlı başına
bir felsefi düşünüş biçimi olarak ele alınması gerektiğine işaret eder. Frampton bunu filmozofi olarak
kavramsallaştırır. Theo Angelopoulos’un yönetmiş olduğu 1998 yılı yapımı, Mia Aioniotita Kai Mia
Mera (Sonsuzluk ve Bir Gün) ölmek üzere olan Alexander isimli ana karakterin son gününü ele aldığı
anlatısı ile yaşam ve ölüm kavramlarını derinlemesine sorgulatan bir öyküyü aktarmış, bu aktarım
sırasında kendine özgü bir söylem geliştirmiştir. Filmin, bu yönü ile Frampton’un işaret ettiği felsefi
düşünüşe önemli bir örnek olduğu düşünülmektedir. Diğer yandan bu felsefi düşünüşün, ontolojik bir
sorgunun izi sürülerek “varlık” ve “zaman” kavramları üzerine yapılandırılmış olması, çalışmanın
varoluş felsefesine başvurmasının sebebi olmuştur. Varlık felsefesinin merkezine aldığı “Varlık
nedir?” ve “Varoluşumuzun anlamı nedir?” soruları, film boyunca ana karakterin temel çatışması
olarak belirmiş ve bu çatışma zaman kavramına koşut bir bağlamda yapılandırılmıştır. Çalışma, felsefi
eleştiri yöntemi ile filmi incelerken, kavramsal çerçevesini varoluş felsefesinin en önemli isimlerinden
biri olan Martin Heidegger’in görüşlerine başvurarak çizmiştir. Anlatının merkezine aldığı varlık ve
zaman kavramları, Heidegger felsefesinin temel yapıtaşlarıdır. Heidegger’in “her türlü varlık
anlayışının olası ufku” olarak gördüğü zaman, filmde de ana karakterin sonsuzluk ve bir gün
arasındaki anlam arayışının olası ufku olarak belirmiş, “Yarın ne kadar sürecek?” sorusuna
dönüşmüştür. Çalışma, filmozofi kavramından yola çıkarak, filmin bu soruyu bir felsefi düşünüş biçimi
olarak ele aldığını iddia etmekte ve bu felsefi düşünüşün sinemasal anlatıda nasıl yapılandırıldığını
ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Filmozofi, Ontoloji, Varlık, Zaman, Sonsuzluk ve Bir Gün, Heidegger.

Kaynakça

• Andrew, G. (2006). “Onun Hayatının Çağı: Sonsuzluk ve Bir Gün”, (Çev: Mehmet Harmancı), Theo Angelopoulos, (Der: Dan Fainaru), s.135-138. İstanbul: Agora Kitaplığı. Bachmann, G.(2006). “Akıp Giden Zaman: Sonsuzluk ve Bir Gün”, (Çev: Mehmet Harmancı), Theo Angelopoulos, (Der: Dan Fainaru), s.111-120. İstanbul: Agora Kitaplığı. Beaton, R.(1976). “Dionysios Solomos: The Tree of Poetry”, Byzantine and Modern Greek Studies, 2:1,s.161-182. DOI:10.1179/030701376790206216. Biro, Y. (2011). “Sinemada Zaman: Ritmik Tasarım, Türbülans ve Akış”, (Çev: Anıl Ceren Altunkanat), İstanbul: Doruk Yay. Çotuksöken, B.(1994). “Felsefi Söylem Nedir?”, İstanbul: Kabalcı Yay. Frampton, D. (2013). “Filmozofi”, (Çev: Cem Soydemir), İstanbul: Metis Yay. Gözkan, H.B.(2014). “Kant’tan Heidegger’e Varlığın Anlamı Meselesi”, Cogito, 64, s.133-152. Graves, R.(2010). “Yunan Mitleri”, (Çev: Uğur Akpur). İstanbul: Say Yay. Heidegger, M.(2013). “Hümanizm Üzerine”, (Çev: Yusuf Örnek), Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu. Heidegger, M. (2018). “Varlık ve Zaman”, (Çev: Kaan Ökten), İstanbul: Alfa Bas.Yay. Horton, A.(1999). “The Fılms Of Theo Angelopoulos”, United Kingdom: Princeton University Press. Iordanova, D. (2007). “Balkan Sineması: Alevler İçinde Sinema”, (Çev: Burcu Erdoğan), İstanbul: Agora Kitaplığı. Ökten, K.H.(2004). “Heidegger Kitabı”, İstanbul: Agora Kitaplığı. Öztürk, S.(2016). “Sinefilozofi”, Ankara: Heretik Yay. Safranski, R.(2008). “Bir Alman Üstat Heidegger”, (Çev: Ali Nalbant), İstanbul: Kabalcı Yay. Salman, S.(2017). “Heidegger’in Kant Okuması: Hayalgücü, Zaman ve Sonluluk”, Felsefi Düşün, 8, s.153-177. Savaş, H.(2013). “Sinema ve Varoluşçuluk”, İstanbul: Sözcükler Yay. Schulz, G.(2006). “Soluk Alıp Verir Gibi Çekerim: Sonsuzluk ve Bir Gün”, (Çev: Mehmet Harmancı), Theo Angelopoulos, (Der: Dan Fainaru), s.139-144. İstanbul: Agora Kitaplığı. Schwartz, L. S.(2009). “Not Now, Voyager”, Berkeley: Counterpoint Press. Silsüpür, G.(2017). “Angelopoulos’la Melankolik Bir Yolculuk”, https://dunyalilar.org/angelopoulosla-melankolik-bir-yolculuk.html/, Erişim Tarihi: 01.01.2019. Terbaş, Ö.(2015). “Angelopoulos Sinemasında Zamanın Biçimlenişi”, Sinema ve Psikanaliz 2 Kayıp Zaman,(Der: Özden Terbaş), s.123-130. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.