CUMHURBAŞKANLIĞI ATATÜRK MÜZE KÖŞKÜ YEMEK SALONUNUN İÇ MEKÂN VE MOBİLYA BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 282 - 300, 01.01.2021

Tuğba Andaç Güzel , Hasan Efe

Öz

Cumhuriyet tarihimizin birçok önemli hadiselerine tanıklık etmiş bir yapı olan “Atatürk Müze Köşkü” eski adı ile “Çankaya Köşkü”, Atatürkün hizmetine sunulmuş olan en önemli yapılardandır. Bu çalışma, köşkün zemin katında 1923-1924 yılları arasında yürütülen tadilattan sonra eklenen yemek salonunun iç mekân ve mobilya bakımından incelenmesi ve bilimsel değerlendirmesini konu edinmiştir. Yemek salonu, Atatürk döneminde yemek için kullanılan bir mekandan ziyade, bir toplantı mekandır. Bu mekân, Atatürk ile beraber o dönemin tanınmış önemli şahsiyetlerini bir araya getirmiş, Cumhuriyet tarihimizi etkileyen birçok kıymetli sohbetlere ev sahipliği yapmıştır. Yemek salonunda yürütülen çalışma neticesinde, salonun Rönesans, Barok ve Rokoko karışımı bir üslupta ve özgün bir tarzda dekore edildiği belirlenmiştir. Mobilyalar aynı özgün tarzda oyma işçiliğine sahiptir. Ana mobilya takımı Psalty Mobilya ticarethanesinden satın alınmıştır. Makroskobik incelemeler sonucunda takımın meşe ağaç malzemeden üretildiği ve koyu renge boyandığı da tespit edilmiştir. Mekanın duvarları lambriler ile kaplıdır ve lambrilerde kullanılan ağaç cinslerinin karaağaç ve kestane olduğu tespit edilmiştir. Zeminin meşe ahşap parke kaplı bu salonun tavanları iki ayrı parçaya bölünmüştür. Hem İslami tarza geometrik hem de Rumi bezemeli kalem işi süslemeler ile tavan dekorasyonu zenginleştirilmiştir. İncelenen mobilyaların bazılarının ergonomik ve antropometrik kriterler açısından günümüz mobilyalarının sayısal ölçü değerleri ile uyumlu olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Atatürk Müze Köşkü, Dekorasyon, Mobilya, İç Mekân

Kaynakça

• Alpagut, L. (2012). “Marmara Köşkü: Atatürk için modern çiftlik evi”, METU JFA, 1, 69.
• Andaç Güzel, T. ve Efe, H., (2019). “Cumhurbaşkanlığı Atatürk Müze Köşkü’ne ait bir iç mekân ve mobilya analizi örneği: Yeşil Salon”, International Social Sciences Studies Journal, 5(40). s. 4108-4116. http://dx.doi.org/10.26449/sssj.1660
• Andaç Güzel, T. ve Efe, H. H. (2020). “Cumhurbaşkanlığı Atatürk Müze Köşkü Giriş Holünün İç Mekân ve Mobilya Bakımından İncelenmesi”, Ankara Araştırmaları Dergisi”, 8 (1), s. 71-81.
• Araz, N. (2001). “Bir devrin tanıkları: Atatürk'ün evleri”, Skylife, s. 58-67. http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/42818/001641529010.pdf?sequence=1, Erişim Tarihi: 10.07.2020.
• Birlik, G. K. (2013). “Atatürk’ün Erzurum’daki Evi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 29 (86), s. 27-52.
• Büfe (büyük) (envanter no. 154), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Büfe/vitrin (orta) (envanter no. 156), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Büfe (küçük) (envanter no. 157), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Cumhurbaşkanlığı tarihi 1923-2005. (2005). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Yayınları.
• Efe, H. ve Andaç, T. (2015, 17-18 September). “Constructional characteristics of upholstered furniture in the Presidency Museum of Ataturk Mansion”, The XXVIITH International Conference Research for Furniture Industry-27. Uluslararası Mobilya Endüstrisi Konferansında sunulan bildiri, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Efe, H., Andaç, T. ve Kasal, A. (2014a). “Cumhurbaşkanlığı Atatürk Müze Köşkü’nde yer alan bazı mobilyaların tarihi ve sanatsal değerlendirmesi”, DEÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Uluslararası Sanat ve Tasarım Kongresi Sözlü ve Poster Bildiriler, 20-25 Ekim içinde (ss.112-117). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Efe, H., Andaç, T. ve Kasal, A. (2014b, 26-28 Eylül). “Cumhurbaşkanlığı Atatürk Müze Köşkü’ne ait bazı oturma mobilyalarının ergonomik değerlendirmesi”, 20.Ulusal Ergonomi Kongresinde sunulan bildiri, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Ankara.
• Kadıoğlu, S., Çınar, T., Kılıç, Kadıoğlu, Y. K., Akyol, A. A., Deniz, K. ve Kılıç, C. Ö. (2016, 23-25 Mayıs). “Tarihi Cumhurbaşkanlığı Atatürk Müze Köşkü İç ve Dış Duvar Özelliklerinin Yer Radarı Yöntemi İle Araştırılması”, 6. Yer Elektrik Çalıştayında sunulan bildiri, Kocaeli.
• Konsol (şifonyer) (envanter no. 155), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaklı sandalye (envanter no. 135), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaklı sandalye (envanter no. 136), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 137), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 138), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 139), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 140), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 141), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 142), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 143), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 144), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 145), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 146), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 147), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 148), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 149), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 150), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 151), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 152), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Kolçaksız sandalye (envanter no. 153), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Neufert, E. (2012). Yapı tasarımı ( 35. Baskı), İstanbul: Beta Yayınları.
• Panero, J., ve Zelnik, M. (1979). Human dimension and ınterior space: a source book of design reference standards, New York: Crown Publishing Group.
• Paravan (envanter no. 163), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara..
• Saat (envanter no. 160), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Soyak, H. R. (2004). Atatürk‘ten hatıralar, İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Özel, M. (1990). Atatürk, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü.
• VI-1/84/ 13-15 numaralı arşiv evrakı, Erişim: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Arşivi [TCCA.].
• Atatürk Müze Köşkü’ne ait Fotoğraf ve Dokümanlar, Erişim: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Teknik İşler Müdürlüğü Arşivi.
• Atatürk Müze Köşkü Restorasyon Raporu. (2003). Erişim: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Teknik İşler Müdürlüğü Arşivi.
• Tablo çerçevesi (envanter no. 181), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Tablo çerçevesi (envanter no. 182), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Tablo çerçevesi (envanter no. 183), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• TS EN 1335-3. (2012). Büro mobilyası - Büro çalışma sandalyesi - Bölüm 3: Deney yöntemleri. Ankara: Türk Standartları Enstitüsü.
• Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi [TDV], (2020), Revzen-i Menkūş, https://islamansiklopedisi.org.tr/revzen-i-menkus. Erişim Tarihi: 10.07.2020.
• Yavuz, Y. (2007). Cumhurbaşkanlığı Atatürk Müze Köşkü Eki, Ankara: Cumhurbaşkanlığı Genel Sekterliği.
• Yemek masası (envanter no. 134), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Yurdakul, Y. (2005). Atatürk‘ten Hiç Yayınlanmamış Anılar. İstanbul: Truva Yayınları.
• Yüksek sehpa (çiçeklik masası) (envanter no. 165), Atatürk Müze Köşkü Eser Envanterleri, Erişim: T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Müze Köşk Arşivi, Ankara.
• Zorlu, İ. (1978). Ağaç işleri konstrüksiyon bilgisi temel ders kitabı, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.