TRANSLATION ACTIVITY IN THE CREATIVE PROCESS, AND A VIEW TO THE SPACE PRODUCTION THROUGH TRANSLATION FRAMEWORK

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 515 - 530, 01.04.2022

Sırma Bilir Pelin Yıldız

Öz

Being a linguistic activity, the act of translation is rather reproducing creatively than a solution to a communication problem. The source material of the translated text is clearly apparent. However, the translated text is not just a repetitive imitation of the source text in another language. In design, the originality and novelty of the object are usually put in the foreground. Similarly, the conversion in translation is made with determined resources yet it is not as at the forefront in the act of design. Both the act of translation and design are identified as a creative process. Even though both acts stand at different points in creativity, it is possible to discuss their mutuality.

This study aims interdisciplinarily expand the spatial production by combining the act of translation and design discipline, which are defined as two different practices of production. In the study, a general framework was drawn on the translation act, and the discussions within its studies; while the space was separated from the design discipline and redefined as a subject of the translation act. The power of space as a communication object in the production process was questioned from the translation framework with this new perspective, where space can be defined both as a source and the translated.

Anahtar Kelimeler

Translation, design, space, creativity

YARATICI SÜREÇTE ÇEVİRİ ETKİNLİĞİ VE MEKÂN ÜRETİMİNE ÇEVİRİ ÇERÇEVESİNDEN BİR BAKIŞ

Öz

Dile ait bir etkinlik olan çeviri eylemi, bir iletişim problemini çözmenin ötesinde yaratıcı bir yeniden üretimdir. Çeviri dilde yeniden yazılan metnin kaynağı açıkça bellidir. Ancak çeviri, yalnızca kaynak metnin başka dilde tekrarlandığı bir taklitten ibaret değildir. Tasarım eyleminde ise genellikle tasarlanan nesnenin yeniliği, orijinalliği ön plandadır. Buna karşılık tasarım eylemi de çeviri eylemindeki kadar net ve görünür olmasa da bazı kaynaklar aracılığıyla yapılan bir dönüştürme işlemidir. Çeviri eylemi de tasarım eylemi de yaratıcı bir süreci tarif eder. Yaratıcılığa karşı birbirinden farklı noktalarda duran iki eylemde belli ortaklıkların varlığını tartışmak mümkündür.

Bu çalışmada iki farklı üretim biçimi olan çeviri ve tasarım eylemleri bir araya getirilerek mekânsal üretime dair disiplinlerarası bir açılım yapmak amaçlanmıştır. Çalışmada çeviri eyleminin tanımı ve çeviri çalışmaları içerisindeki tartışmalar üzerine genel bir çerçeve çizilirken, mekân da tasarım disiplininin sınırlarından çıkarılıp bir çeviri eyleminin öznesi olarak yeniden tanımlanmıştır. Mekânın hem bir kaynak metin, hem de bir çeviri metin olarak okunabildiği bir üretim döngüsünde iletişim nesnesi olarak gücü, çeviri çerçevesinden yeni bir bakış açısıyla sorgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çeviri, tasarım, mekân, yaratıcılık.

Kaynakça

• Akcan, E. (2009). Çeviride Modern Olan: Şehir ve Konutta Türk-Alman İlişkileri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Aktulum, K. (2011). Metinlerarasılık // Göstergelerarasılık. Ankara: Kanguru Yayınları.
• Batur, E. (2016). Başkalaşımlar. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Barthes, R. (2018 [1967]). Yazarın Ölümü. Çev. O. Tecimen, Oggito: https://oggito.com/icerikler/yazarin-olumu/8913 adresinden alındı.
• Bilir S. (2019). Bir Çeviri Nesnesi Olarak Mekân Ve “Biçem Alıştırmaları” Metni Üzerinden Disiplinlerarası Bir Çeviri Araştırması, Sanatta Yeterlik Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Benjamin, W. (2012). Çevirmenin Görevi. M. Rıfat içinde, Çeviri Seçkisi II: Çeviri(bilim) Nedir? (s. 25-35). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Derrida, J. (1985). Difference in Translation. Çev.J. F. Graham, Ithaca, London: Cornell University Press.
• Dil Derneği, (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Dil Derneği Yayınları.
• Dillon, S. (2017). Palimpsest. Çev. F. B. Aydar, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Grossman, E. (2010). Çeviri Neden Önemlidir? Çev. A. Ece, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hofstadter, D. R. (2011). Gödel, Escher, Bach: Bir Ebedi Gökçe Belik (Çeviri: Ergün Akça, Hamide Akkoyun). İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Jakobson, R. (2012). Çevirinin Dil(bilim)sel Özellikleri Üstüne. M. Rıfat içinde, Çeviri Seçkisi II: Çeviri(bilim) Nedir? (s. 61-66). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Johnson, P, & Wigley, M. (1988). Deconstructivist Architecture. New York: The Museum of Modern Art: Distributed by New York Graphic Society Books, Little Brown and Co.
• Joseph, B. W. (2008). John Cage ve Sessizliğin Mimarisi. Doxa, Sayı: 6.
• Kristeva, J. (1986). The Kristeva Reader. New York: Columbia University Press.
• Özcan, Z. (2013). Intersection of Architecture and Music as Gesamtkunstwerk in Iannis Xenakis’s Selected Works. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Odtü.
• Paz, O. ([1971] 2012). Söz Sanatı ve Söze Bağlılık Açısından Çeviri. M. Rıfat içinde, Çeviri Seçkisi II (s. 97-106). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Popoviç, A. (2012). Çeviri Çözümlemesinde "Deyiş Kaydırma" Kavramı. M. Rıfat (Dü.) içinde, Çeviri Seçkisi II, Çev. Y. Salman, s. 87-92. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Portzamparc, C. d., ve Sollers, P. (2014). Bir Mimar ile Bir Yazar Tartışıyor. Çev. C. İleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Rıfat, M. (2008). "Daha İyi Anlamak İçin Daha Fazla Açıklamak" İsteyen Bir Yorumbilimci: Paul Ricoeur. Cogito, Sayı 58.
• Steiner, G. (1975). After Babel: Aspects of Language and Translation. New York, London: Oxford University Press.
• Tschumi, B.(1994). The Manhattan Transcripts. New York: Academy Editions.
• Wigley, M. (1989). The Translation of Architecture, the Production of Babel. The MIT Press, 6-21.
• Wittgenstein, L. ([1985] 2013). Tractatus-Logico Philosophicus. Çev. M. Erşen, İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Wocke, B. (2014). Derrida at Villette: (An)aesthetic of Space. University of Toronto Quarterly, Volume 83, Number 3, 739-755.
• Varga, B. A. (2014). Iannis Xenakis ile Söyleşiler. Çev. M. Güneş, İstanbul: Lemis Yayın.