İNTERNET SÖZLÜKLERİNDE BİZ VE ÖTEKİLER: EKŞİ SÖZLÜK’TEKİ SURİYELİ SIĞINMACILAR BAŞLIĞI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 4, 1125 - 1139, 07.09.2022

Sinem Nelik , Göktürk Yıldız

Öz

2011 yılının mart ayında Arap Baharı ayaklanmalarının etkisinde gelişen toplumsal hareketler Suriye’de giderek büyüyerek bir iç savaş hâlini almıştır. Risk taşıyan, yaşanması güç koşullar barındıran Suriye başta olmak üzere, beraberindeki birçok ülke ve ülkelerin vatandaşları savaşın etkisi altında kalmıştır. Suriye sınırlarına komşu ülkelerden biri olan Türkiye uyguladığı açık kapı politikası ile çok sayıda Suriyeli mülteci ve sığınmacıyı kabul ederek savaştan en çok etkilenen ülkelerden biri olmuştur. Bu bağlamda Suriyelilere ev sahipliği yapan Türkiye’de Suriyeli sığınmacılara yönelik ötekileştirici bir algı ve söylem pratiğinin olup olmadığı gibi sorular gündeme gelmektedir. Çalışmada temel olarak bu soruya yanıt aranmıştır ve Türkiye’de popüler bir internet mecrası olan internet sözlüklerinde Suriyeli sığınmacılara yönelik nasıl bir algı olduğunun araştırılması amaç edinmiştir. Bu amaç doğrultusunda örneklem olarak seçilen Ekşi Sözlük’teki Suriyeli Sığınmacılar başlığına girilen girdiler T. Van Dijk’ın eleştirel söylem analizi yöntemi ile belirli başlıklar altında kategorileştirilerek sözlük yazarlarının sığınmacılara yönelik tutumu ve ön yargıları, söylemi oluşturan ideolojik arka plan çerçevesinde değerlendirilerek analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli Sığınmacılar, İnternet Sözlükleri, Biz ve Öteki, Ekşi Sözlük

US AND OTHERS IN INTERNET DICTIONARIES: A RESEARCH ON TITLE AS SYRIAN ASYLUM SEEKERS IN EKSI SOZLUK

Öz

In March 2011, the social movements that developed under the influence of the Arab Spring uprisings gradually grew in Syria and turned into a civil war. Many countries and citizens of those countries, especially Syria, which carries risky and difficult to live conditions, have been under the influence of the war. Turkey, which is one of the countries neighboring Syria, has been one of the countries most affected by the war by accepting many Syrian refugees and asylum seekers with its open door policy. In this context, questions such as whether there is a marginalizing perception and discourse practice towards Syrian asylum seekers in Turkey, which hosts Syrians, come to the fore. The study basically sought an answer to this question and aimed to investigate the perception of Syrian asylum seekers in internet dictionaries, which is a popular internet medium in Turkey. For this purpose, the entries entered under the title of Syrian asylum seekers in Ekşi Sözlük were selected as a sample. In the study, the attitudes and prejudices of the dictionary entry writers towards asylum seekers were analyzed within the framework of the ideological background that formed the discourse by categorizing them under certain headings, with T. Van Dijk's critical discourse analysis method.

Anahtar Kelimeler

Syrian Asylum Seekers, Internet Dictionaries, Us and Other, Ekşi Sözlük

Kaynakça

• Akça, B. E. (2007). Ege’de sular ısındı: Yazılı Basın Söyleminde Yunanistan’ın Ötekileştirilmesi ve Kardak Krizi. E. B. Akça (Ed), Kimlik, Medya ve Temsil (s.12) içinde. Nobel Yayın.
• Akça, B. E. (2009). İdeoloji-Dil-Söylem ve Anlam İlişkisi: Medyada Anlamın Toplumsal İnşası. İsmet Parlak (Ed), Medyada gerçekliğin İnşası/Türk Medya Söylemine Eleştirel Bir Bakış (s. 77-106) içinde. Çizgi Kitabevi.
• Ataman, H. (2012). Nefret Suçlarını Farklı Yaklaşımlar Çerçevesinden Ele Almak: Etik, Sosyo-Politik ve Bir İnsan Hakları Problemi Olarak Nefret Suçları. Yasemin İnceoğlu (Ed), Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları (s. 47-80) içinde. Ayrıntı Yayınları.
• Aygül, E. (2010). Facebook’ta Nefret Söyleminin Üretilmesi ve Dolaşıma Sokulması. Tuğrul Çomu (Ed), Yeni Medyada Nefret Söylemi (s. 95-140) içinde. Kalkedon Yayınları.
• Binark, M. (2010). Nefret Söyleminin Yeni Medya Ortamında Dolaşıma Girmesi ve Türetilmesi. Tuğrul Çomu (Ed), Yeni Medyada Nefret Söylemi (s. 11) içinde. Kalkedon Yayıncılık.
• Castles, S. & M. J Miller (2008). Göçler Çağı, Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çakın, B. (2020). Farklılaşan Ötekiler: Kürtlere ve Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Ekşi Sözlük’te Yer Alan Temsillerin Karşılaştırılması. Liberal Düşünce Dergisi, Bahar 2020, 65-81.
• Dijk, T. V. (2001). Critical Discourse Analysis. The handbook of Discourse Analysis, Blackwell Publishing.
• Dijk, T. V. (2010). Söylem ve İktidar. Ayşe Çavdar ve Aylin B. Yıldırım (Ed), Nefret Suçları ve Nefret Söylemi (s. 9-44) içinde. Hrant Dink Vakfı Yayınları.
• Doğan, H. (2016). İdeolojik Bir Kurgu ve Ötekileştirme Referansı Olarak İnsan Doğası: Bartın Romanları Örneği. AÜDTCF, Antropoloji Dergisi, (31) Haziran, 141-158.
• Durna, T. (2014). Azınlık, Ötekiler ve Medya Üzerine. İlef Dergisi, 1(1), 151-160.
• Girard, R. (2005). Günah Keçisi. Kanat Kitap.
• Gürel, E. ve Yakın, M. (2007). Ekşi Sözlük: Postmodern Elektronik Kültür. Selçuk İletişim, 4 (4), 203-219.
• Hall, S. (1997), İdeoloji ve İletişim Kuramı. Süleyman İrvan (Ed), Medya-Kültür-Siyaset (s.77) içinde. Ark Yayın.
• Hooks, B. (2006). Eating the Other: Desire and Resistance. Meenaksi Gigi Durham ve Douglas. M.Kellner (Ed), Media and Cultural Studies: Key Works (s. 369) içinde. Blackwell Publishing.
• İnal, A. (1996). Haberi Okumak. Temuçin Yayınları.
• İnceoğlu, Y. ve Çoban, S. (2014). Ötekileştirme Sürecinde Medyanın Yeri. Yasemin İnceoğlu ve Savaş Çoban) Azınlıklar, Ötekiler ve Medya içinde. Ayrıntı Yayınları.
• İrvan, S. (2001). Gündem Belirleme Yaklaşımının Genel Bir Değerlendirilmesi. Gazi İletişim.
• Karan, U. (2012). Nefret İçerikli İfadeler, İfade Özgürlüğü ve Uluslararası Hukuk. Yasemin İnceoğlu (Ed), Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları (s. 81-102) içinde. Ayrıntı Yayınları.
• Kardeş, S., Banko, Ç., Akman, B. (2017). Sosyal Medyada Suriye’li Sığınmacılara Yönelik Algı: Bir Sözlük Değerlendirmesi. Göç Dergisi, 4(2). 185-200.
• Kristeva, J. (1991). Strangers to Ourselves. Columbia University Press.
• McGarty, C. Yzerbyt, V. Y., Spears, R. (2002). Social, Cultural And Cognitive Factors in Stereotype Formation. Stereotypes As Explanations: The Formation Meaningful Beliefs About Social Groups. Camridge Unicersity Press, 1-15.
• Onur, H. (2003). Öteki Sorunsalının ‘Alterite’ Kavramı Çerçevesinde Yeniden Okunması Üzerine Bir Deneme. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 255-277.
• Öksüz, M. (2020). Siber Mekânda Suriyeli Mültecilere Yönelik Faşizm Halleri: Faşekşist. Coğrafi Bilimler Dergisi/ Turkish Journal of Geographical Sciences, 18(2), 246-275.
• Özdemir, F. ve Öner-Özkan, B. (2016). Türkiye’de sosyal medya kullanıcılarının Suriyeli mültecilere ilişkin sosyal temsilleri. Nesne, 4(8), 227-244.
• Öztekin, H. (2015). Yeni Medyada Nefret Söylemi: Ekşi Sözlük Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (38), 925- 936.
• Parlak, İ. (2015). Kimliğin İnşası, Ötekinin İcadı ve Şeytanlaştırma. İsmet Parlak (Ed), Öteki’nin Var Olma Sancısı: Türk Politik Kültüründe Şeytanlaştırma Eğilimleri (s. 25-122) içinde. Dora Basım-Yayın.
• Poyraz, B. (2002). Haber ve Haber Programlarında İdeoloji ve Gerçeklik. Ütopya Yayınevi.
• Schnapper, D. (2005). Sosyoloji Düşüncesinin Özünde Öteki ile İlişki. (Ayşegül Sönmezay, Çev.) İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Şeker, M. ve Şimşek, F. (2011). Ötekilik Bağlamında ‘Muhteşem Yüzyıl’ Dizisinin Farklı İdeolojideki Gazetelerin Köşe Yazılarına Yansımaları. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 29, 483-501.
• Türk Dil Kurumu. (2019). Tükçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/
• Ünür, E. (2013). Görünmeyen Kimlikler: Öteki Kimliği Bağlamında ‘Kayıp Şehir Dizisinin Analizi’. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(2), 251-273.
• Yurtdaş, G. T. ve Yıldırım, S. (2016). Türkiye’deki Katılımcı Sözlüklerde Suriyeli Sığınmacıların Sosyal İnşası: Sosyal Medya ve Açıklayıcı Repertuarlar. Middle East Journal of Refugee Studies, 1 (1), 77-122.
• Yüksel, A. (2007). Nitel Araştırma- Neden, Nasıl, Niçin? Detay Yayınları. URL-1 https://www.unhcr.org/ (Erişim Tarihi: 06.12.2021)
• URL-2 https://multecihaklari.org/?p=54 (Erişim Tarihi: 06.12.2021)
• URL-3 https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/ (Erişim Tarihi: 07.12.2021)
• URL-4 https://www.alexa.com/topsites/countries/TR/ (Erişim Tarihi: 06.12.2021)