HİTİT UYGARLIĞI KÜLTÜREL UNSURLARININ PLASTİK BİR DİL OLARAK YENİDEN YORUMLANMASI

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 4, 1079 - 1091, 07.09.2022

Naile Çevik

Öz

İnsanlığın antik dönemden günümüze kadar varlığını sürdürdüğü zamanlarda kendine ait toplumsal bir yapıdan ve buna bağlı olarak kültürel bir anlayıştan söz etmek mümkündür. Avcı-toplayıcı konumdan modern yaşam koşullarına sahip olan insanlar öncelikli sorunsalları olan sığınma ve barınma koşullarını sağladıktan sonra ortaya koyduğu kültür ile tanımlanmaktadırlar. Kültürel unsurların varlığı bireysel ve toplumsal anlamda kimlik ve aidiyet kavramlarını da içinde barındırmaktadır. Bu açıdan değerlendirildiğinde tarih sahnesinde kültürel olarak oldukça önemli bir yere sahip olan Hitit Uygarlığı’na ait üretimler dikkat çekicidir. Hitit kültürünün yeni bir perspektif ile ele alınarak incelenmesi ve bu süreçte sanatçının günümüz teknikleriyle kendi farkındalığını ortaya çıkarmasına olanak sağlayan bu çalışma kültürün yaşatılması ana hedefine odaklanmaktadır. Güçlü ve köklü bir kültürel yapıya sahip olan Hitit Uygarlığı’nın kültürel hafıza ve miras bağlamındaki önemi farklı disiplinlerden gelen Tülay Candemir, Ilgaz Özgen Topcuoğlu, Erdinç Bakla, Özdemir Yemenicioğlu ve Meryem İçenli gibi sanatçıların üretimlerinde de yer almaktadır. Çalışma kapsamında son olarak Hitit Uygarlığı’nın kültürel unsurlarını Naile Çevik’in linol baskı, gravür, kolaj, dijital müdahale, elle çizim ve mürekkep gibi farklı tekniklerin birlikte kullanımı ile yeniden yorumladığını görmekteyiz. Sanatçının oluşturduğu bu özgün bireysel uygulamalar, kaynağı Hitit Uygarlığı’ndan beslenen bir ilhamın günümüz sanatında konumlanmasının yanı sıra geleceğe taşınmasına da olanak tanımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Hitit Uygarlığı, Çağdaş Sanat.

THE CULTURAL ELEMENTS OF THE HITITE CIVILIZATION REINTERPRETATION AS A PLASTIC LANGUAGE

Öz

It is possible to talk about a social structure of its own and, accordingly, a cultural understanding when humanity has existed from ancient times to the present. People who have modern living conditions from a hunter-gatherer position are defined by the culture they reveal after providing their priority problems of shelter and accommodation. The existence of cultural elements also includes the concepts of identity and belonging in the individual and social sense. From this point of view, the productions of the Hittite Civilization, which has a very important cultural place in the historical scene, are remarkable. This study, which allows the artist to examine the Hittite culture with a new perspective and to reveal his own awareness with today's techniques in this process, focuses on the main goal of keeping the culture alive. The importance of the Hittite Civilization, which has a strong and deep-rooted cultural structure, in the context of cultural memory and heritage is also included in the productions of artists from different disciplines such as Tülay Candemir, Ilgaz Özgen Topcuoğlu, Erdinç Bakla, Özdemir Yemenicioğlu and Meryem İçenli. Finally, within the scope of the study, we see that Naile Çevik reinterprets the cultural elements of the Hittite Civilization with the use of different techniques such as linoleum printing, engraving, collage, digital intervention, hand drawing and ink. These unique individual applications created by the artist allow an inspiration fed by the Hittite Civilization to be positioned in today's art as well as to be carried to the future.

Anahtar Kelimeler

Culture, Hittite Civilization, Contemporary Art.

Kaynakça

• Ağırlar, N. (2019). Hitit seramik ve bezemelerinin Türk seramik sanat eğitimcilerinin yapıtlarına yansıması (Tez No. 600748) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
• Bakla, E. (t.y.). Hitit Güneş Kursu ve Ana Tanrıça çalışması [Seramik]. https://sergirehberi.com/artist_detay.aspx?gecmiss=1&a_id=1821&q1=-Gecmis-Sergiler&q=Erdinc-Bakla
• Bingöl, M. ve Çevik, N. (2020). Çağdaş sanatta öznel bir deneyim; ütopyaların bireysel yansımaları, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 26, 309-330.
• Bingöl, M. ve Durlu Özkaya, F. (2020). Gastronomi ve mutfak sanatları alanında temel sanat eğitimi uygulamaları. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 6, 1, 175-192.
• Candemir, T. ve Topcuoğlu Özgen, Ü. I. (2016). Bir proje, bir sergi; Hitit ritüelleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, 44, 632-646.
• Çağlayan, N. H. Z. (2017). Hitit uygarlığında semiyotik yaklaşımlar ve seramiklerin üzerine uygulanışı (Tez No. 460530) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
• Çevik, N. ve Bingöl, M. (2019). Çağdaş sanatta gökyüzü suretlerinin kozmik yansımaları. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 23, 33-58.
• Demirci, K.ve Falay, B. (2016). Ana hatlarıyla Hitit dini. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 20, 1, 35-60.
• Eyuboğlu Z. İ. (1981). Anadolu Uygarlığı. Der Yayınları.
• Gerçek, S. (2020). Arkeolojik bulgular ve yazılı belgeler ışığında Hitit krallarının libasyon sahneleri (Tez No. 638223) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
• Hittitemonuments.com (t.y). Çineköy. https://www.hittitemonuments.com/cinekoy/.
• İçenli, M. (2019). Hatti ve Hitit sanatında kullanılan sembol ve mühürlerin seramik sanatında estetik bir unsur olarak kullanımının araştırılması (Tez No. 621072) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
• Kayaöz, H. (2019). Hitit medeniyetinde din anlayışı üzerine bir değerlendirme. Asia Minor Studies, 7, 1, 106-114 .
• Köken, M. (2014). Hitit Uygarlığının Çağdaş Türk Resmine (Tez No. 377658) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
• Köprülü, G. (2012). İnsan ve hayvan tasvirli eserler ışığında Hitit sanatının temel öğeleri (Tez No. 351038) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
• Öz, N. D. (2015). Yazmacılık sanatımız içinde Hitit eserlerinin yorumu (Tez No. 391511) [Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Eser Metni, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
• Özgül, E. (2008). Hitit Sanatı (Tez No. 220088) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
• Pazarlıoğlu Bingöl, M. ve Çevik, N. (2020). Çağdaş sanatta bir ifade unsuru olarak kolaj üzerine bireysel söylemler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 36, 599-637.
• Turgut, H. M. (2013). Hitit konutları (Tez No. 358326) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
• Uncu, E. (2013). Mezopotamya, Anadolu ve Mısır medeniyetlerinde güneş kültü. History Studies, 5, 1, 349-366.
• Yiğit, T. (2005). Hitit çivi yazısının ilk ortaya çıkışı. Tarih Araştırmaları Dergisi, 24, 37, 79-86.