ÇAĞDAŞ TÜRK RESMİNDE ŞEHİR MANZARALARI

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 4, 995 - 1011, 01.10.2023

Gizem Hastaoğlu Gülşah Özdemir

https://doi.org/10.7456/tojdac.1325910

Öz

ÇAĞDAŞ TÜRK RESMİNDE ŞEHİR MANZARALARI

ÖZ
Türk resminde şehir manzaraları, Türkiye’nin tarihini, kültürünü ve doğal güzelliklerini yansıtan önemli bir konudur. Geçmişten günümüze şehir manzaralarını incelediğimizde, doğanın, farklı dönemlerde farklı kültürlerle harmanlanan sanatçıların zihninden izleyicilere çağrışımlar sunduğunu görürüz. Tema manzara da olsa, sanatçının bu tema kapsamın da seçtiği mekân, bakış açısı, renk ve ahengi, bulunduğu sosyoekonomik düzen ve kültürel değerlerin yansımasıyla özgün eserler oluşmaktadır. Tabiatın insan psikolojisi üzerindeki olumlu etkileri uzun zamandır bilinmektedir. Manzara çizimindeki temel nedenlerden biri, doğal ve kentsel unsurların birleşimiyle oluşan bu eserlerin insanlara huzur ve dinginlik hissi vermesidir. İnsanlar doğanın ve şehir yaşamının sentezlendiği bu resimlerde kendilerini rahatlamış ve sakin hissetmektedirler. Şehir manzaraları, kent yaşamının karmaşasından kaçmak isteyen insanlar için bir sığınak niteliği taşımaktadır. Türk resminde manzara resmine yönelik ilgi, insanların doğaya ve kentsel çevreye olan bağlılığını ve özlem duygusunu da yansıtmaktadır. Bu makaleyle, Osmanlı döneminden başlayarak, 2000’lere kadar olan süreçte manzara resminin gelişimi gözlemlenmiş, 2000’lerden sonraki süreçte ise şehir manzaralarının gelişimi, teknik, üslup ve pentüral bakımdan incelenmiştir. Araştırmalar sonucunda, şehir manzaralarının Çağdaş Türk resmindeki yeri ve önemi, günümüzdeki çağdaş sanatçıların şehir manzaraları temasına nasıl yaklaştığı ve bu konuda neler yaptığı, üzerinde durulmaktadır. Şehir manzaralarını konu edinen sanatçıların eserlerinden seçkin örneklerle de desteklenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Türk resmi, Manzara, Şehir manzaraları

Anahtar Kelimeler

Türk resmi, manzara, şehir manzaraları

CITY VIEWS IN CONTEMPORARY TURKISH ART

Öz

CITY VIEWS IN CONTEMPORARY TURKISH ART

ABSTRACT
Cityscapes in Turkish painting are an important subject that reflects Turkey's history, culture, and natural beauty. When we examine cityscapes from the past to the present, we see the associations that artists, blending nature with different cultures in different periods, evoke in the minds of viewers. Even though the theme is landscapes, the chosen locations, perspectives, colors, and harmony within this theme result in unique artworks that reflect the socio-economic order and cultural values. The positive effects of nature on human psychology have long been recognized. One of the main reasons for landscape drawing is to provide people with a sense of peace and tranquility through artworks created by the combination of natural and urban elements. People feel relaxed and calm in these paintings where nature and city life are synthesized. Cityscapes serve as a refuge for those who seek to escape the chaos of urban life. The interest in landscape painting in Turkish art also reflects people's attachment to and longing for nature and the urban environment. This article aims to observe the development of landscape painting from the Ottoman period to the 2000s and analyze the development of cityscapes in terms of technique, style, and composition since the 2000s. Research has revealed the place and importance of cityscapes in contemporary Turkish painting, how contemporary artists approach the theme of cityscapes, and what they do in this regard. The article is also supported by selected examples from the works of artists who depict cityscapes.
Keywords: Turkish painting, Landscape, Cityscapes,

Anahtar Kelimeler

Turkish painting, Landscape, Cityscapes

Kaynakça

• Alpay, Z. (2020), Türk Ressamlar Dizisi, https://www.sanatlaart.com/turk-ressamlar-dizisi-sami-yetik/, (Erişim Tarihi: 14.08.2023).
• Antonio, S. (2023), Roman Landscapes: Visions of Nature and Myth from Rome and Pompeii, https://events.getcreativesanantonio.com/event/roman-landscapes-visions-of-nature-and-myth-from-rome-and-pompeii/ (Erişim Tarihi: 11.08.2023).
• Arık, Ş. (2011), Mustafa Duymaz panokent sergisi, https://www.galerimiz.com/pdf/02-Mustafa-Duymaz.pdf
• Atalay, S. (2019), 1980 Sonrası Çağdaş Türk Manzara Resmi, 1980 SONRASI ÇAĞDAŞ TÜRK MANZARA RESMİ 0063503.pdf, (Erişim Tarihi: 14.08.2023).
• Aydın, N. S. (2021), Kolektif bir sanatçı: Ahmet Doğu İpek, https://www.gzt.com/amphtml/arkitekt/kolektif-bir-sanatci-ahmet-dogu-ipek-3591864, (Erişim Tarihi: 14.08.2023).
• Başkan, S. (1998), Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye’de Resim, file:///C:/Users/MONSTER/Downloads/18102021171355-9412abfc-40f1-4ada-89d1-399815defdfd.pdf, (Erişim Tarihi: 14.08.2023).
• Biscay, M. (2016). The 19th Century: Romanticism in Art and Literature, https://www.skyminds.net/ the-19th-century-romanticism-in-art-and-literature/. (Erişim Tarihi: 10.08.2023).
• Çakır, Y. (2017), 20. Yüzyılın ilk yarısında Türk resminde manzara ve Nazmi Ziya Güran, 20.YÜZYILIN İLK YARISINDA TÜRK RESMİNDE MANZARA VE NAZMİ ZİYA GÜRAN .pdf, (Erişim Tarihi: 11.08.2023).
• Demirbulak, A. (2007), Çağdaş Türk Resminde Otoportreler, Beta yayınları.
• Doğanay, E. (2019), Doğanın ritmi, https://www.zeytinburnukultursanat.com/media/brochures/45_-_DEVR%C4%B0M_ERB%C4%B0L_-_DO%C4%9EANIN_R%C4%B0TM%C4%B0.pdf, (Erişim Tarihi: 14.08.2023).
• Ertuğ, N. (2015), Klasik dönem Osmanlı İstanbul’unda deniz ulaşımı, https://istanbultarihi.ist/220-klasik-donem-osmanli-istanbulunda-deniz-ulasimi, (Erişim Tarihi: 11.08.2023).
• Giray, K. (2000). İstanbul Resim ve Heykel Müzesi Koleksiyonundan Örneklerle Manzara. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Greiner, T. H. (2021) Beautiful Trees and Vibrant Flowers: Visiting Ancient Egypt’s Gardens, https://nilescribes.org/2021/05/01/ancient-egyptian-gardens/ (Erişim Tarihi: 11.08.2023)
• Kahramankaptan, Ş. (1997), Eyüp'ü Dünyaya Tanıtan Manzara Ustası, https://www.sanattanyansimalar.com/eyup-u-dunyaya-tanitan-manzara-ustasi/7243/, ( Erişim Tarihi: 14.08.2023).
• Karagöz, S. (2018), Hocamız Üsküdar’lı Ali Rıza bey, https://www.lacivertdergi.com/gundem/makaleler/2018/05/16/hocamiz-uskudarli-ali-riza-bey, (Erişim Tarihi: 11.08.2023).
• Küçük, M. (2021), Mine Küçük hatıralar sergisi, Dumlupınar haber, https://birimler.dpu.edu.tr/app/views/panel/ckfinder/userfiles/7/files/mine-kucuk-sergi-odaklanma.pdf.
• Mahir, B. (2005). Osmanlı Minyatür Sanatı, Kabalcı Yayınevi.
• Martinelli, O. G. (2022, 9 Ocak), Geleneksel Çin Manzaraları, Artmajeur Dergisi, https://www.artmajeur.com/tr/magazine/5-sanat-tarihi/geleneksel-cin-manzaralari/330988
• Okten, A. İ. (2015), İbrahim Balaban’ın Hastane önü resminden günümüze ne değişti, https://www.martidergisi.com/ibrahim-balabanin-hastane-onu-resminden-gunumuze-ne-degisti/, (Erişim Tarihi: 11.08.2023).
• Plessisi A. (2023). “Landscape With the Fall of Icarus” by Pieter Bruegel – A Deep Dive, https://artincon text.org/landscape-with-the-fall-of-icarus-by-pieter-bruegel/ (Erişim Tarihi: 10.08.2023).
• Renda, G. (2015), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İstanbul’da batı tarzında resim: yeni denemeler, yeni teknikler, https://istanbultarihi.ist/276-osmanlidan-cumhuriyete-istanbulda-bati-tarzinda-resim-yeni-denemeler-yeni-teknikler, (Erişim Tarihi: 11.08.2023).
• Sadık, C. (2018), Matrakçı Nasuh Minyatürleri, https://www.tarihlisanat.com/matrakci-nasuh-minyaturleri/ (Erişim Tarihi: 11.08.2023).
• Sağlam, M. (2022), Hüseyin Zekâi Paşa: değişim arayışıyla biçimlenen bir özgürleşme hikâyesi, https://saglamart.com/huseyin-zekai-pasa, (Erişim Tarihi: 11.08.2023).
• Savaşer, I. (2021), Türkiye’de batı resim sanatının gelişme evreleri, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1611536, (Erişim Tarihi: 11.08.2023).
• Sözen, M. & Tanyeli U. (2011), Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Onbirinci basım, Remzi kitabevi.
• Şahinler, S. (2023), Naile Akıncı’dan bir Eyüp Masalı, https://www.milliyet.com.tr/kultur-sanat/naile-akincidan-bir-eyup-masali-6928581, (Erişim Tarihi:14.08.2023).
• Şen, M. L. (2019), Görünenin Ötesinde, https://www.zeytinburnukultursanat.com/media/brochures/50_-_KR%C4%B0T%C4%B0K_E%C5%9E%C4%B0K_-_KAD%C4%B0R_ABLAK.pdf, (Erişim Tarihi:14.08.2023).
• Şen, Ü. S. (2005). Sanat Eğitiminde Bilimsel Araştırma Yöntemlerinin Kullanılması, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 5, Sayı 1 Sayfa 343-360.
• Taş, E. (2020), Osmanlı toplumunda dans, https://tarihdergi.com/osmanli-toplumunda-dans-rakkas-geldi-meydane-al-basti-ak-gerdane/, (Erişim Tarihi: 11.08.2023).
• Tansuğ, S. (2008), Çağdaş Türk Sanatı, Sekizinci basım, Remzi kitabevi.
• TDK, https://sozluk.gov.tr.
• Taşpınar, A. (2004), Nazmi Ziya, Apa ofset basım hizmetleri.
• Ulrich, R. S. (1984), View through a window may influence recovery from surgery, Science, 224: 420-421.