MOBILE REPRESENTATIVES OF INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE: TRAVELLING TRUNK MUSEUMS THROUGH THE CASE OF BOLU / MUDURNU

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 362 - 376

Cihan Şule Külük

https://doi.org/10.7456/tojdac.1614845

Öz

The aim of this research is to create and describe in detail a museum travelling trunk model themed around “Traditional Women’s Clothing Culture of the Mudurnu Region” within the ethnography section of the Bolu Museum. Museum travelling trunks, which are effectively utilized in developed countries, have not yet become widespread in Turkey and are open to further development. The model proposed in this study is intended to serve as an example for institutions aiming to provide travelling museum services in Turkey and to contribute to the academic literature. This research adopts a descriptive survey model, and data were collected through document analysis. The Museum Travelling Trunk model is developed with a focus on “Bolu-Mudurnu,” which plays a significant role in the promotion and preservation of Turkish culture through its intangible cultural heritage elements, including cuisine, traditional clothing, and folkloric characteristics. The content of the Museum Travelling Trunk includes original items such as “Mudurnu doll, different types of traditional headscarves, embroidered wedding crown, fez, fez adornment, beaded red headscarf, traditional embroidered dress, trousers, inner shirt, woolen socks, rubber shoes, silk thread samples, wooden spoon, and kirman,” as well as educational materials like “information cards about the objects, information cards about Mudurnu needle lace motifs, Braille alphabet information cards, instructions, banner, promotional roll-up, poster, magnifier, gloves, bookmark, costume, and video content with QR code application.”

Anahtar Kelimeler

Museum, Museum Travelling Trunk Design, Cultural Heritage, ICH

SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASIN TAŞINABİLİR TEMSİLCİLERİ: BOLU / MUDURNU ÖRNEĞİ ÜZERİNDEN GEZİCİ BAVUL MÜZELER

Öz

Bu araştırmanın amacı; Bolu Müzesi etnografya bölümü kapsamında “Mudurnu yöresi geleneksel kadın giyim kültürü” temalı bir gezici bavul müze modeli oluşturmak ve bu modeli ayrıntılı bir biçimde betimlemektir. Gelişmiş ülkelerde etkin bir şekilde kullanılan gezici bavul müzeler, Türkiye'de henüz yaygınlaşmamış ve geliştirmeye açıktır. Bu araştırmada önerilen modelin, Türkiye'de gezici müze hizmetleri sunmayı hedefleyen kurumlar için örnek oluşturması ve alan yazınına katkı sağlaması hedeflenmektedir. Bu araştırma, betimsel tarama modelinde olup, veriler doküman inceleme tekniğiyle toplanmıştır. Gezici bavul müze modeli, somut olmayan kültürel miras unsurları; mutfağı, yöresel giyim kuşamı ve folklorik özellikleriyle Türk kültürünün tanıtımında ve yaşatılmasında önemli bir misyonu üzerinde barındıran “Bolu-Mudurnu” odağında geliştirilmiştir. Gezici Bavul Müze’nin içeriğinde; “Mudurnu bebeği, iğne oyalı çember, hamam örtüsü, tokalı örtü, oyalı krep örtü, iğne oyasından gelin tacı, fes, fes oyası, pullu al/ çatkı, bindallı, don/ şalvar, göynek, yün çorap, kara lastik, ipek iplik örnekleri, tahta kaşık ve kirman” gibi orijinal nesnelerin yanı sıra “nesnelere ilişkin bilgi kartları, Mudurnu iğne oyalarının motiflerine ilişkin bilgi kartları, Braille alfabesi ile hazırlanmış bilgi kartları, yönerge, branda afiş, tanıtım bandı, kırlangıç afiş, büyüteç, eldiven, anmalık ayraç, kostüm gibi çeşitli nesneler ve karekod uygulaması ile video içerikleri gibi yardımcı eğitim materyalleri” de bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müze, Gezici Bavul Müze Tasarımı, Kültürel Miras, SOKÜM

Kaynakça

• Ağaç, S., Şahinoğlu, M. A., Kahya, S. Ö., Gürşahbaz, N., & Gökpınar, F. (2014). Examination of local women’s apparels in Mudurnu country of Bolu Province. International Journal of Sport Culture and Science, 2(Special Issue 1), 97-110.
• Blenz-Clucas, B. (1993). Bring the museum to the media center. School Library Journal, 39(9), 150-153. Bolu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (t.y.). Bolu Müzesi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023, https://bolu.ktb.gov.tr/TR-69938/bolu-muzesi.html
• Bolu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (t.y.). Mudurnu. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023, https://bolu.ktb.gov.tr/TR-355541/mudurnu.html
• Bolu Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2019). Mudurnu Tanıtım Filmi [Video]. YouTube. Erişim tarihi: 13 Ekim 2023, https://www.youtube.com/watch?v=X4fewe1Rc7I
• Bolu Valiliği. (t.y.). El sanatları. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023, https://www.bolu.gov.tr/el-sanatlari
• Bricker, J. (2010). Thinking inside the box: History-in-a-box programming and the American Civil War (Master’s thesis). University of North Carolina Wilmington.
• Brüninghaus-Knubel, C. (2004). Museum education in the context of museum functions. In P. J. Boylan (Ed.), Running a museum: A practical handbook (pp. 119-132). ICOM.
• Buonafede, M. (2011). Bringing the Mayborn Museum Complex discovery boxes into the 21st century (Master’s thesis). Baylor University, Texas.
• Corwin, R. (1972). Discovery boxes. In P. G. Kapfer & M. B. Kapfer (Eds.), Learning packages in American education (pp. 193-197). Educational Technology.
• Eyüpoğlu, Ş., Dayıoğlu, H., Duğa, H., & Yıldız, F. (2016). Bolu ve yöresindeki geleneksel el dokuması kumaşlar. M. Akalın (Ed.), 7th International Istanbul Textile Conference on Fabrics Touching Anatolia (s. 737-745) içinde. Marmara Üniversitesi.
• Hauf, E. J. (2010). Teaching world cultures through artifacts. Journal of Geography, 109(3), 113-123.
• Külük, C. Ş. (2015). Gezici bavul müze uygulamaları ve Türkiye için bir model önerisi (Çorum Müzesi örneği) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ulusal Tez Merkezi].
• Mudurnu Belediyesi. (t.y.). Mudurnu el sanatları. Erişim Tarihi: 7 Ekim 2023, https://mudurnu.bel.tr/mudurnu/mudurnu-el-sanatlari
• Oğuz, M. Ö. (2007). UNESCO, kültür ve Türkiye. Millî Folklor, 73, 5-11.
• Oğuz, M. Ö. (2013). Terim olarak somut olmayan kültürel miras. Milli Folklor, 25(100), 5-13.
• Özdemir, M., Köklü, H., & Yetim, F. (2011). Bolu ili yöresel kıyafetleri ve folklorik yapma bebek üretiminde değerlendirilmesi. Bolu Belediyesi Bolu Araştırmaları Merkezi. Sheppard, B. (2000). Do museums make a difference? Evaluating programs for social change. Curator: The Museum Journal, 43(1), 63-74.
• Sieber, E. (2001). Teaching with objects and photographs: Supporting and enhancing your curriculum. A guide for teachers. Mathers Museum of World Cultures.
• Singh, P. K. (2004). Museum and education. The Orissa Historical Research Journal, 47(1), 69-82.
• Talboys, K. G. (2005). Museum educator’s handbook. Ashgate Publishing Company.
• Temur, N. (2020). Bir evren tasavvurunun nesneler dünyasına yansıması: Tengerek örneği. F. Uslu (Ed.), Yörük araştırmaları-1 (s. 29-40) içinde. Palet Yayınları.
• TRT 2. (t.y.). Müzelerin Yıldızları: Bolu Arkeoloji Müzesi [Video]. YouTube. Erişim Tarihi: 13 Ekim 2023, https://www.youtube.com/watch?v=ooUdTzN6gAs
• UNESCO. (2003). Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesi. Erişim Tarihi: 9 Ekim 2024, https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf.
• Yenisoy, S. (2019). Geçmişten günümüze Mudurnu iğne oyaları. Arış Dergisi, 15, 88-111.
• Yıldız, F., Merdan, N., & Demir, B. (2018). Mudurnu ilçesi yöresel kıyafetleri üzerine bir değerlendirme. A. A. Yasa (Ed.), Uluslararası Mudurnu Araştırmaları Ahilik ve Halk Kültürü Sempozyumu (s. 509-527) içinde. Bolu: BAİBÜ BAMER Yayınları.