ANALYSIS OF SAIM AKÇIL’S VARIATIONS AND INSPIRATIONS ON AN OLD ISTANBUL FOLK SONG (ÜSKÜDAR)

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 4, 1433 - 1441, 01.10.2025

Burak Eker , Tuğba Çağlak Eker

https://doi.org/10.7456/tojdac.1736289

Öz

Variations and Breezes on an Old Istanbul Folk Song (Üsküdar) written for solo violin in line with Saim Akçıl's contributions to Turkish violin music as a conductor, violinist and composer, this study aims to examine the variation form techniques and violin performance characteristics. The research is an example of a case study from qualitative research methods. Based on the different variation examples made by Turkish composers for the folk song Katibim (Üsküdar’a Gider iken), the study work was determined by criterion sampling method, one of the purposeful sampling methods. Based on the theme of a folk song, among the pieces created with the variation technique, the ones written for solo violin were determined as criteria. In this respect, the development of the variation form in the historical process and Saim Akçıl’s contributions to the Turkish violin ecole were presented, and a descriptive analysis of the artist’s Variations and Inspirations on an Old Istanbul Folk Song (Üsküdar) was made. The work was analyzed in two stages: variation form characteristics and violin techniques. As a result, it has been observed that the variations in this piece, which is written in the type of fragmentary variation, form a multi-layered texture that combines thematic exploration and technical skill through a virtuosic performance with characteristic, figural and melodic variation types.

Anahtar Kelimeler

Folk Song , Saim Akçıl , Solo Violin , Theme and Variation , Üsküdar

SAİM AKÇIL’IN ESKİ BİR İSTANBUL TÜRKÜSÜ ÜZERİNE ÇEŞİTLEMELER VE ESİNLENMELER (ÜSKÜDAR) ESERİNİN ANALİZİ

Öz

Bu çalışma, Saim Akçıl’ın şef, kemancı ve besteci olarak Türk keman müziğine katkıları doğrultusunda solo keman için yazdığı Eski Bir İstanbul Türküsü (Üsküdar) Üzerine Çeşitlemeler ve Esintiler adlı eserin çeşitleme form tekniklerini ve keman icra özelliklerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden bir durum çalışması örneğidir. Türk bestecilerinin Katibim (Üsküdar’a Gider iken) türküsü için yapmış oldukları farklı çeşitleme örneklerinden yola çıkılarak, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi ile çalışma alanı belirlenmiştir. Bir türkünün temasından yola çıkılarak varyasyon tekniği ile oluşturulmuş eserler arasından solo keman için yazılmış olanlar ölçüt olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda varyasyon formunun tarihsel süreçteki gelişimi ve Saim Akçıl’ın Türk keman ekolüne katkıları ortaya konulmuş, sanatçının Eski Bir İstanbul Türküsü Üzerine Çeşitlemeler ve Esintiler (Üsküdar) adlı eserinin betimsel analizi yapılmıştır. Eser, varyasyon form özellikleri ve keman teknikleri olmak üzere iki aşamada incelenmiştir. Sonuç olarak, parçalı varyasyon türünde yazılmış olan bu eserdeki varyasyonların karakteristik, figürlü ve melodik varyasyon türleri ile virtüözik bir icra aracılığıyla tematik keşif ve teknik beceriyi birleştiren çok katmanlı bir doku oluşturduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Halk Türküsü , Saim Akçıl , Solo Keman , Tema ve Varyasyon , Üsküdar

Kaynakça

• Akçıl, S. (2013). Eski bir İstanbul türküsü (Üsküdar) üzerine çeşitleme ve esintiler. Pan.
• Akçıl, S. (2018, October 31). Saim Akçıl - Eski bir İstanbul türküsü üzerine çeşitlemeler Üsküdar [Video]. Youtube: https://youtu.be/vXlQ5KppqrA?si=CIeJgnyS60tbSRY2
• Cangal, N. (2008). Müzik formları (2nd ed.). Arkadaş.
• Crannell, W. T. (1995). The strophic variation in the monodies of Giulio Caccini, Jacapo Peri and Sigismondo d'India (Publication No. 9531451). [Doctoral dissertation, University of Missouri-Kansas City]. PQDT. https://www.proquest.com/docview/304200682
• Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2018). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4th ed.). Sage Publications.
• Demirbağ, G. (2023, January 21). Klasik müziğe adanmış bir hayat: Prof. Saim Akçıl. Dünya Gazetesi. https://www.dunya.com/kultur-sanat/klasik-muzige-adanmis-bir-hayat-prof-saim-akcil-haberi-
• Frisch, W. (1982). Brahms, developing variation, and the Schoenberg critical tradition. 19th-Century Music, 5(3), 215–232. https://doi.org/10.2307/746461
• Hodeir, A. (1956). Les formes de la musique. Presses Universitaires de France.
• Ivanovitch, R. (2010). What’s in a theme? on the nature of variation. Gamut: Online Journal of the Music Theory Society of the Mid-Atlantic, 3(1). https://trace.tennessee.edu/gamut/vol3/iss1/3/
• Koter, P. (2021). Heterophony. theoretical and analytical considerations. Lucrări de Muzicologie, 36(2), 111-128. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=1128765
• Miller, H. M. (1948, October). Henry Purcell and the ground bass. Music & Letters, 29(4), 340-347. https://www.jstor.org/stable/730022
• Nelson, R. U. (1964). Schoenberg's Variation Seminar. The Musical Quarterly, 50(2), 141-164. https://www.jstor.org/stable/740200
• Petermann, E. (2010, November). The concept of time implied by the theme and variations form: novels based on Bach’s Goldberg Variations. Time and Space in Words and Music: Proceedings of the 1st Conference of the Word and Music Association Forum (pp. 61-71). https://www.researchgate.net/profile/Emily-Petermann-2/publication/262938690_The_Concept_of_Time_Implied_by_the_Theme-and-Variations_Form_Novels_Based_on_Bach's_Goldberg_Variations/links/0c9605396c029320e4000000/The-Concept-of-Time-Implied-by-the-Theme-and-Variations-Form-Novels-Based-on-Bachs-Goldberg-Variations.pdf
• Savaş, M. (2018). Form and analysis in western music. Müzik Eğitimi Yayınları.
• Say, A. (2006). Müziğin kitabı. Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Sisman, E. R. (1990). Tradition and transformation in the alternating variations of Haydn and Beethoven. Acta musicologica, 62(2/3), 152-182. https://www.jstor.org/stable/932631
• Stein, L. (1979). Structure & style: The study and analysis of musical forms. Summy-Birchard Music.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12th ed.). Seçkin.