TÜRK MÛSIKÎSİNDE KÂRÇE FORMU’NUN YAPISAL ÖZELLİKLERİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 134 - 152, 31.12.2021

Fatma Münevver Şenduran

Öz

ile gerekse yazılı kaynaklar aracılığıyla elimize ulaşan birçok eserin güfteleri ve nağmeleri zaman içerisinde tahrifatlara uğramış ve hatta belkide birçoğu günümüze orijinalinden çok farklı şekilde intikâl etmiştir. Bu bağlamda yapılacak olan incelemeler ve araştırmalar Türk Müziği kültürümüzün doğru aktarımı ve gelecek kuşağa yol göstermesi bakımından büyük önem arz etmektedir. Nitel bir inceleme olan araştırmada betimsel araştırma yöntemi kullanılarak bestelerin form analizleri Prof.Dr. Oter tarafından geliştirilen, güftenin temel alındığı biçim analiz yöntemi ile yapılmıştır. Bu bağlamda formun farklı bestekârlar tarafından bestelenmiş olan 15 örneği incelenmiş yapısal unsurları ile ilgili somut bulgulara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk mûsıkîsi, Form, Kârçe

Teşekkür

Saygıdeğer hocam Dr. Timuçin Çevikoğlu, Dr. Emrah Gökçe ve Dr. Öğr. Üyesi Vedat Yıldırıma teşekkürlerimi sunarım.

THE STRUCTURAL FEATURES OF KÂRÇE FORM IN THE TURKISH MUSIC

Öz

The vocal music compositions in the Turkish Music repertoire are forms of expression that prioritize the lyric element and form harmonious wholes with the lyrics-composition relations. Therefore, these works provide essential information about the Turkish music tradition by shedding light on the musical understandings of the composing periods.
Although the study discusses the "Kârçe" form and describes it as the diminutive form of the Kâr form in various sources, there is no factual and transparent information about its formal features. Nevertheless, Kârçes, a few examples of which have survived today, are among the primary forms of vocal music composition.
This study examines the interactions, similarities, and differences of the compositions classified as "Kârçe" with other composition forms by comparing the various copies of the existing notes in the sources. The compositions in the kârçe form are subject to form analysis by considering the number of verses and how the "terennüm" structures were processed. Moreover, the study includes format schemes. Various kârçe compositions we have today may have distorted in terms of lyrics, tune and form over time. Many of them may have even been transferred to the present day differently from the original. In this context, conventional studies and researches are necessary to transfer Turkish music culture to future generations and guide them.
This study executes a qualitative analysis using a descriptive research method and analyzing the forms of the compositions with the form analysis method developed by Prof. Dr. Oter, based on the lyrics. In this context, by examining 16 examples of the form composed by different composers in different periods, factual findings related to its structural elements were reached.
The research concluded that some works shown as Karçe's should be forms of Beste, Nakış or Kâr, and some of the works included in the form of Kâr should be Kârçe's.

Anahtar Kelimeler

Turkish Music, Form, Kârçe

Kaynakça

• Ayangil, R. (2014). “XVII. Yüzyılda Türk Mûsikîsi”, Yeni Türkiye Dergisi, yıl 10, sayı 57, s. 474.
• Behar, C. (2010). Şeyhülislâmın Müziği. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Ezgi, S. (1940). Nazarî ve Amelî Türk Mûsıkîsi, (c:3). İstanbul: İstanbul Belediye Konservatuvarı Neşriyatından.
• Darbaz, F. (1973). Temel Bilgilerle Beraber Tonâl-Modâl-Ölçü ve Biçim Bakımından Türk ve Batı Müziği, İstanbul: Musiki Kültür Derneği Yayınları: No.1
• Güntekin, M. (2014). “Osmanlı’da Mûsıkî ve “Hikmete Dâir Fenn’in” “Son Osmanlıları”, Yeni Türkiye Dergisi, yıl 10, sayı 57, s. 1238.
• Özalp, M. N. (1986). Türk Mûsıkîsi Tarihi (Cilt 1), Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı yayınları.
• Özalp, M. N. (1992). Türk Mûsıkîsi Beste Formları, Ankara: TRT Genel Sekreterlik Basım ve Yayım müdürlüğü Yayınları. Özalp, M. N. (2000). Türk Mûsıkîsi Tarihi (c:1), İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Öztuna, Y. (1969). Türk Bestecileri. İstanbul: Hayat Neşriyat Yayınları.
• Öztuna, Y. (1990). Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi, (c:1), İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları Milli Eğitim Basımevi.
• Öztuna, Y. (2000). Türk Musikisi Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını: 245.
• Tanrıkorur, C. (1998). Müzik Kimliğimiz Üzerine Düşünceler. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Tanrıkorur, C. (2011). Osmanlı Dönemi Türk Mûsıkîsi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Ünsal, N. (1988). Türk Mûsikisinde Kâr Formu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yavaşça, A. (2002). Türk Mûsıkîsinde Kompozisyon ve Beste Biçimleri. İstanbul: Mart Matbaacılık.
• Yener, S. (2014). Türk Müziğinin Tarihi Gelişimi ve Müziksel Kimlik , “Osmanlı Döneminde Türk Müziği”, Yeni Türkiye Dergisi, yıl 10, sayı 57, s. 14.