X. ASRIN BAŞLARINDA BİZANS VE GENESİOS’UN ESERİNDE TÜRKLER

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 316 - 337, 29.05.2022

Törebey Günaydın

Öz

Bizans Hükümdarı VII. Konstantinos’un entelektüel faaliyetlerinin temelinde Makedon Hanedanlığının meşruiyetini pekiştirmek yer almaktadır. Bu gaye ile hareket eden Hükümdar, tarihyazımının ilk örneğini ortaya koyması için İoannes Genesios’u vazifelendirdi. İoannes Genesios, Theophanes Kroniği’ndeki anlatımın son bulduğu 813 senesinden 886 senesine kadar süren hadiseleri içeren bir tarih eseri kaleme aldı. VII. Konstantinos devrinde oluşturulan ilk tarih eseri olması nedeniyle önem taşıyan bu eser, bazı hata ve noksanlıklar da içermektedir. Her hâlükârda eser, dokuzuncu yüzyılda Bizans İmparatorluğu’nun bilhassa Bulgarlar olmak üzere Türkler ile yoğun irtibatını gözler önüne sermeyi başarmıştır. Genesios’un eserinin bu zaviyeden ele alınıp çağdaşı Theophanes Continuatus başlıklı anonim eserdeki bilgilerle kıyaslandığı takdirde X. yüzyılda Bizans-Türk ilişkilerine dair tutarlı bilgilere erişilebileceğini öngörüyoruz. Bu amaçla öncelikle Genesios ve eserindeki Türkler ilgili bölümlerin tanıtılması faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bizans İmparatorluğu, VII. Konstanitons Porphyrogennetos, İoannes Genesios.

BYZANTIUM AND TURKS IN THE BOOK OF GENESIOS AT THE BEGINNING OF XTH CENTURY

Öz

Strengthening legitimacy of Macedonian Dynasty is underlying intellectual activities of Byzantine Emperor Konstantinos VII. Emperor getting into action with this purpose first appointed Genesios for producing first epitome of historiography. Genesios wrote historical work including incidents from 813 when Theophanes Khronographia’s discourse came to a end to 813. This work, having a value owing to being first historical work in era of Emperor Konstantinos VII, involves some errors and deficiencies. However this work succeeded in displaying intensive connections between Byzantine Empire and Turks especially Bulgars in ninth century. If Genesios’s work is compared with informations of its contemporary, anonymous book whose title ise Theophanes Continuatus from this point of view, we project that consistent informations about connections of Byzantine-Turk could be reached. First of all, for this purpose it will be useful to introduce Genesios and chapters about Turks in his work.

Anahtar Kelimeler

Byzantine Empire, Konstantinos Porphyrogennetos VII, Genesios

Kaynakça

• Barišić F., “Génésıos et le Contınuateur de Théophane”, Byzantion, Vol.28, 1958, s.120-122.
• Charanis Peter, “The Armenians in the Byzantine Empire”, Byzantinoslavica, Vol.22, 1961, s.196-240.
• Cyril Toumanoff, “Caucasia and Byzantium”, Traditio, Vol.27, 1971, s.111-158.
• Fine John Van Antwerp, The Early Medieval Balkans, The University of Michigan Press, 1983.
• Genesios, On the Reigns of the Emperors, Tr. Anthony Kaldellis, Brill, Leiden, 2017.
• Hollingsworth Paul A., “Bardanes Tourkos”, The Oxford Dictionary of Byzantium, C.I, ed. Aleksander Kazhdan, New York-Oxford, 1991, s.255.
• Hollingsworth Paul A. - Cutler Anthony, “Thomas The Slav”, The Oxford Dictionary of Byzantium, C.III, ed. Aleksander Kazhdan, New York-Oxford, 1991, s.2079.
• Iosephi Genesii Regum Libri Quattuor, ed. A. Lesmüller-Werner ve I. Thurn, Corpus Fontium Historiae Byzantinae, C. XIV, Berlin-Newyork, 1978.
• Lemerle Paul “Thomas le Slave”, Travaux et Mémoires, C.I, Paris, 1965, s. 255-297.
• Runciman Steven, The Emperor Romanus Lecapenus & His Reign, Cambridge University Press, Cambridge, 1963,
• Skylitzes John, A Synopsis of Byzantine History 811-1057, Tran. John Wortley,Cambridge University Press, Cambridge, 2011, s.2.
• Treadgold Warren., “The Bulgars’ Treaty with the Byzantines in 816”, Rivista Di Studi Bizantini Slavi, C.4, 1984, s.213-220.
• Treadgold Warren, The Middle Byzantine Historians, Palgrave Macmillan, New York, 2013.
• Whittow Mark, The Making of Byzantium 600-1025, University of California Press, Los Angeles, 1996.