Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Mikro Havza Ölçeğinde Erozyona Duyarlılık Parametreleri İle Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi

Yıl 2019, Özel Sayı, 15 - 23, 24.12.2019
https://doi.org/10.21657/topraksu.654768

Öz

Hızlandırılmış toprak erozyonunun oluşumu, iklim ve toprak özelliklerine doğrudan bağımlı iken
diğer faktörler erozyon olayının boyutunu ve yönünü belirlemektedir. Tahmin modellerine girdi olacak
şekilde toprağın aşınabilirlik karakterinin belirlenmesi, erozyon çalışmalarında ilk adımı oluşturmaktadır.
Bu çalışmanın amacı Türkiye’nin Doğu Karadeniz Bölgesi’nde, Bayburt ili sınırları içerisinde yer alan
mikro havzaya ait işlemeli tarım yapılan toprakların aşınabilirliğini Evrensel Toprak Kayıp Eşitliği’nin alt
bileşeni olan toprak aşınım faktörü (USLE-K), dipersiyon oranı (DO) ve kil oranı (KO) göstergeleri ile ortaya
koymaktır. Bu amaç doğrultusunda mikro havza içerisinde tarım arazilerinin yer aldığı 28 farklı noktadan
toprak örnekleri alınmıştır. Laboratuvar çalışmasından sonra elde edilen veriler dijital ortama aktarılmış
ve istatistiksel olarak test edilmiştir. Değerlendirme sonuçlarına göre mikro havza içerisinde yer alan
işlemeli tarım arazileri toprakların erozyona karşı hassasiyetleri değişkenlik göstermektedir. Toprakların
USLE-K değerleri 0.070-0.580 t ha-1 ha MJ-1 h mm-1 arasında değişirken KO değerleri ise 1.05-6.71
arasında değişim göstermiştir. Ayrıca DO değeri ise 5.81 ve 48.55 arasında değiştiği belirlenmiştir.
USLE-K’ya göre tarım toprakların yaklaşık %78.6’sı fazla ve çok fazla aşınabilir sınıfa girerken, DO’a göre
bu oran toprakların % 50’si ve KO’nın büyük çoğunluğu erozyona karşı dayanaksız olup, bu topraklar
nadas ve buğday tarımı yapılan alanlarda yer almaktadır.

Kaynakça

  • Arslanoğlu M, Özçelik M (2005). Sayısal arazi yükseklik verilerinin iyileştirilmesi. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 28 Mart-1 Nisan, Ankara. Başkan O, Dengiz O (2008). Comparision of traditional and geostatistical methods to estimate soil erodibility factor, Arid Land Research and Management, 22: 29-45. Blake GR, Hartge KH (1986). Bulk density and particle density. ın: methods of soil analysis, part I, physical and mineralogical methods. Pp: 363-381. ASA and SSSA Agronomy Monograph, No:9, (2nd ed), Madison. Bouyoucous GJ (1951). A Recalibration of the Hydrometer for Making Mechanical Analysis of Soil Agronomy Journal, 43: 434-438. Bremner JM (1965). Inorganic Forms of Nitrogen. Methods of Soil Analysis. Black, C.A. American Soc. Of Agron. Inc. Publ. Madison Wis., USA, 1197-1287. Bryan RB (1968). The development, use and efficiency of indices of soil erodibility, Geoderma, 2: 5-26. Büyüköztürk Ş (2009).Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara, Pegem Akademi. Erpul G, Deviren-Saygın S (2012). Ülkemizdeki Toprak Erozyonu Sorunu Üzerine: Ne Yapmalı? Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 1(1): 26-32. İmamoğlu A, Bahadır M, Dengiz O (2016). Çorum Alaca Havzasında toprak erozyon duyarlılık faktörünün farklı enterpolasyon modelller kullanılarak konumsal dağılımlarının belirlenmesi, Toprak Su Dergisi, 5(1): (8-15). Kacar B (1994). Bitki ve toprağın kimyasal analizleri III. (Toprak Analizleri). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim Araştırma ve Geliştirme Fonu Yayınları, No. 3, Ankara. Kanar E, Dengiz O (2015). Madendere Havzası topraklarında arazi kullanım/arazi örtüsü ile bazı erozyon duyarlılık indeksleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi, Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2: 15-27. ISSN: 2148-2306. Karaatlı M (2010). Verilerin düzenlenmesi ve gösterimi, Editör: Kalaycı, Ş. SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Asil Yayın Dağıtımı Ltd. Şti Ankara, pp. 2-47. Klute A, Dirksen C (1986). Hydraulic conductivity and diffusivity. In: Klute, A. (Ed), Methods of Soil Analysis. Part 2. Agronomy 9: 687–732. Am. Soc. of Agron., Inc., Madison, Wisconsin, USA. Lal R (1988). Soil erosion research methods. soil and water conservation society, Lucie Press, Florida. Mulla DJ, McBratney AB (2000). Soil spatial variability. Handbook of soil science CRS Pres., pp. 321-352. Olsen SR, Sommers LE (1982). Phosphorus methods of soil analysis. Part II. Chemical and microbiological properties. (Page et al.) p.403-430. ASA, SSSA, Madison, WI. Özdemir N (2002). Toprak ve su koruma. OMÜ Zir. Fak. Yayınları No: 22, Samsun. Özyazıcı MA, Dengiz O, Aydoğan M, Bayraklı B, Emel Kesim E, Urla Ö, Hakan Yıldız H, Ünal E (2016). Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. Anadolu Tarım Bilim. Derg. 31(1): 136-148. Richards LA (1954). Diagnosis and Improvement of Saline and Alkaline Soils. U.S. Dept. Agr. Handbook, 60, 109. Riverside. Sağlam M (2013). Çok değişkenli istatistiksel yöntemler ile toprak özelliklerinin gruplandırılması. Toprak Su Dergisi, 2(1): 7-14. Sağlam, MT (1997). Toprak ve suyun kimyasal analiz yöntemleri. Trakya Üni. Ziraat Fak. Yayın No: 189, Ders Kitabı No: 5, 2. Baskı, Tekirdağ. Soil Survey Staff. (1992). Procedures for collecting soil samples and methods of analysis for soil survey. Soil Surv. Invest. Rep. I. U.S. Gov. Print. Office, Washington D.C. USA. Wilding LP (1985). Spatial variability: It's documentation, accommodation and implication to soil surveys. In: DR Nielsenand J Bouma (Eds.), Soil Spatial Variability, Pudoc, Wageningen, pp. 166-194. Wischmeier WH, Smith DD (1978). Predicting rainfall erosion losses – a guide to conservation planning, Agriculture Handbook 537, United States Department of Agriculture, Washington DC, pp. 58. Yakupoğlu T, Demirci D (2013). Kahramanmaraş-Narlı Ovası topraklarının erozyona duyarlılıkları ile bazı toprak özellikleri arasındaki ilişkiler, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 28(1): 33-38.
Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Fikret Saygın Bu kişi benim 0000-0001-7771-806X

Orhan Dengiz

Serkan İç Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 24 Aralık 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Özel Sayı

Kaynak Göster

APA Saygın, F., Dengiz, O., & İç, S. (2019). Mikro Havza Ölçeğinde Erozyona Duyarlılık Parametreleri İle Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. Toprak Su Dergisi15-23. https://doi.org/10.21657/topraksu.654768
AMA Saygın F, Dengiz O, İç S. Mikro Havza Ölçeğinde Erozyona Duyarlılık Parametreleri İle Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. TSD. Published online 01 Aralık 2019:15-23. doi:10.21657/topraksu.654768
Chicago Saygın, Fikret, Orhan Dengiz, ve Serkan İç. “Mikro Havza Ölçeğinde Erozyona Duyarlılık Parametreleri İle Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi”. Toprak Su Dergisi, Aralık (Aralık 2019), 15-23. https://doi.org/10.21657/topraksu.654768.
EndNote Saygın F, Dengiz O, İç S (01 Aralık 2019) Mikro Havza Ölçeğinde Erozyona Duyarlılık Parametreleri İle Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. Toprak Su Dergisi 15–23.
IEEE F. Saygın, O. Dengiz, ve S. İç, “Mikro Havza Ölçeğinde Erozyona Duyarlılık Parametreleri İle Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi”, TSD, ss. 15–23, Aralık 2019, doi: 10.21657/topraksu.654768.
ISNAD Saygın, Fikret vd. “Mikro Havza Ölçeğinde Erozyona Duyarlılık Parametreleri İle Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi”. Toprak Su Dergisi. Aralık 2019. 15-23. https://doi.org/10.21657/topraksu.654768.
JAMA Saygın F, Dengiz O, İç S. Mikro Havza Ölçeğinde Erozyona Duyarlılık Parametreleri İle Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. TSD. 2019;:15–23.
MLA Saygın, Fikret vd. “Mikro Havza Ölçeğinde Erozyona Duyarlılık Parametreleri İle Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi”. Toprak Su Dergisi, 2019, ss. 15-23, doi:10.21657/topraksu.654768.
Vancouver Saygın F, Dengiz O, İç S. Mikro Havza Ölçeğinde Erozyona Duyarlılık Parametreleri İle Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. TSD. 2019:15-23.
Kapak Tasarım : Hüseyin Oğuzhan BEŞEN
Grafik Tasarım : Filiz ERYILMAZ
Basım Yeri : Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı - Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı
İvedik Caddesi Bankacılar Sokak No : 10 Yenimahalle, Ankara Türkiye