Turizm Öğrenimi Gören Öğrencilerin Sektör Çalışma Koşullarını Algılamaları ve Sektörde Çalışmaya Yönelik Tutumları: Meslek Yüksekokulu, Yüksekokul ve Fakülte Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 2, 41 - 60, 28.12.2017

Muharrem Tuna İbrahim Akça , Ayşen Akbaş Tuna , Mert Gürlek

Öz

Emek yoğun bir özelliğe sahip
turizm sektöründe hizmet kalitesi büyük ölçüde işgörenlerin gayretlerine bağlıdır.
Bu nedenle, sektörde çalışacak işgörenlerin nitelikli olması hizmet kalitesinin
sağlanması ve sürdürülmesi açısından önemlidir. Türk turizminin, 2023 Turizm
Stratejisi doğrultusunda istenilen konuma taşınması ve belirlenen hedeflere
ulaşılması için sektör problemlerinin bir an evvel çözüme kavuşturulması
gerekmektedir.   Bu doğrultuda, nitelikli
işgörenlerin sektöre çekilmesi ve sektörde tutulması önemli bir husus olarak
güncelliğini korumaktadır. Bu kapsamda, turizm öğrenimi gören öğrencilerin sektöre
yönelik tutumları ve kariyer beklentileri önem taşımaktadır.  Bu araştırma, meslek yüksekokulu, yüksekokul
ve fakülte düzeyinde turizm öğrenimi gören öğrencilerin turizm sektöründeki
çalışma koşullarına ve sektörde çalışmaya yönelik algılarına odaklanmakta olup
bulgulardan yola çıkarak, turizm sektöründeki nitelikli işgücü ihtiyacının
karşılanmasının önündeki engellerin ortadan kaldırılmasına ilişkin çözüm
önerilerinin geliştirilmesini hedeflemektedir. Bu kapsamda turizm eğitim
kurumları öğrencileri içerisinden 679 öğrenciye anket uygulanmış, elde edilen
veriler t-testi, tek yönlü varyans analizi (Anova), çoklu karşılaştırma (Tukey)
testi ve regresyon analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre,
turizm eğitimi alan öğrenciler sektör çalışma koşullarını olumsuz
değerlendirmelerine rağmen sektörde çalışmaya yönelik bir eğilim
içerisindedirler.

Anahtar Kelimeler

Turizm Sektörü, Turizm Eğitimi, Çalışma Koşulları

Kaynakça

• Akgöz, E., Gürsoy, Y. (2014). Turizm Eğitiminde Yabancı Dil Öğrenme, İstek ve Karalılıkları: Selçuk Üniversitesi Beyşehir Örneği, Journal of Gastronomy Studies, Sayı 5, 21-29.
• Akıncı, Z. (2015). Meslek Yüksekokullarında Verilen Turizm Eğitiminin Değerlendirilmesi: Bir Odak Grup Çalışması, Mediterranean Journal of Humanities, Vol:1, 43-59. Avcı,N. (2011). Turizm Eğitimi Alan Lisans Öğrencilerinin İş Değerleri: Çeşme Turizm ve Otelcilik Yüksekokulu Örneği, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt: 22 (1), 7-18.
• Avcıkurt, C., Deveci, B. & Türkmen, S. (2012). Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu (BTİOYO) Mezunlarının Turizm Sektöründeki İstihdam Profili”, Turizm Eğitim Konferansı-Tebliğler, 109-119.
• Ayikoru, M., Tribe, J. & Airey, D. (2009). Reading Tourism Education Neoliberalism Unveiled, Annals of Tourism Research, Vol: 36 (2), 191-221.
• Aymankuy, Y. & Aymankuy, Ş. (2013). Turizm İşletmeciliği Eğitimi Alan Öğrencilerin Turizm Sektöründeki İstihdamla İlgili Görüşleri ve Sektördeki Kariyer Beklentileri ( Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu Örneği), Akademik Bakış Dergisi, Sayı: (35), 1-21.
• Baltacı, F., Üngüren, E., Avsallı, H. & Demirel, O. N. (2012). Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Eğitim Memnuniyetlerinin ve Geleceğe Yönelik Bakış Açılarının Belirlemesine Yönelik Bir Araştırma, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt (4:1), 17-25.
• Barlett, K.R., Johnson, K.R. & Schneider, I.E. (2016). Comparing Strategic Human Resource Development Approaches for Tourism and Hospitality Workforce Planning, Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, Vol: 15(4), 440-461.
• Barron, P. (2008). Education and Talent Management: Implication for the Hospitality Industry, International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol: (20:7), 730-742.
• Brown, E.A., Thomas, N.J. & Bosselman, R.H. (2015). Are They Leaving or Staying? A Qualitative Analysis of Turnover Issues for Genaration Y Hospitality Employees with A Hospitality Education, Internatioanl Journal of Hospitality Management, Vol: (46), 130-137.
• Brown, E.A., Arendt, S.W. & Bosselman, R.H. (2014). Hospitality Management Graduates’ Perceptions Of Career Factor Importance and Career Factor Exprience”, International Journal of Hospitality Management, Vol: (37), 58-67.
• Cho, S., Erdem, M.E., Johnson, M.M. (2006). Hospitality Graduate Education: A View From Three Different Stakeholder Perspective, Journal of Hospitality & Tourism Education, Vol: 18 (4), 45-55.
• Çimen, H. (2008). Turizm Lisans Öğrencilerinin Mesleki Yönelimleri: Akçakoca Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu Örneği, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt: (19:2), 194-202.
• Çimen, H. & Akbaba, A. (2006). Otel Yöneticilerinin Lisans Düzeyinde Turizm Eğitimi Almış İşgörenleri ile İlgili Değerlendirmeleri: Ankara’daki Dört ve Beş Yıldızlı Otellerde Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı:12, 229-251.
• Demirkol, Ş. & Pelit, E. (2002). Türkiye’deki Turizm Eğitim Sistemi ve Avrupa Birliği Sürecinde Olası Gelişmeler, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim fakültesi Dergisi, 125-146.
• Dinçer, F.İ., Akova, O. & Kaya, F. (2013). Meslek Yüksekokulu Turizm ve Otel İşletmeciliği Programı Öğrencilerinin Kariyer Planlaması Üzerine Bir Araştırma: İstanbul Üniversitesi ve Gümüşhane Üniversitesi Örneği, Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, 42-56.
• Duman, T., Tepeci, M. & Unur, K. (2006). Mersin’de Yükseköğretim ve Orta Öğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Almakta Olan Öğrencilerin Sektör Çalışma Koşullarını Algılamaları ve Sektörde Çalışma İsteklerinin Karşılaştırmalı Analizi, Anatolia: Turizm Araştırma Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 1, 51-59.
• Emir, O., Pelit, E. & Arslan, S. (2010). Turizm Alanında Ön Lisans Eğitimi Alan Öğrencilerin Staj Öncesi ve Staj Sonrası Görüşlerinin Karşılaştırılması (Afyon Kocatepe Üniversitesi Örneği) , Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 33, 141-165.
• Evans, N.G. (2001). The Positioning and Development of Business Related University Tourism Education: A UK Perspective, Journal of Travel and Tourism Teaching, Vol:1(1), 17-36.
• Febiri, F.A. (1994). Tourism and Ghana’s Development Process: Problem of and Prospects For Creating A Viable “Post-Industrial” Service Industry in A Non-Industrial Society, ( Unpublished Doctoral Dissertation, Departmant of The Anthropology and Sociolgy of The University of British Columba), Canada.
• Gezen, T. & Köroğlu, Ö. (2014). Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Kariyer Seçimine Etki Eden Kariyer Çapalarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 16 (2), 213-234.
• Grobelna, A. & Marciszewska, B. (2016). Undergraduate Students’ Attitudes Towards Their Future Job in the Tourism Sector: Challenges Facing Educators and Business, Pproceeding of the European Conference on Management, Leadership & Governance, 138-145.
• Hjalager, A.M. (2003). Global Tourism Career? Opportunities and Dilemmas Facing Higher Education in Tourism, Journal of Hospitality, Leisure, Sporrt & Tourism Education, Vol: 2(2), 26-38.
• Hjalager, A.M.& Andersen, S. (2001). Tourism Employment: Contingent Work or Professional Career?, Employee Relations, Vol: (23:2), 115-129.
• Jenkins, A. K. (2001). Making A Career of It? Hospitality Students’ Future Perspectives: An Anglo-Dutch Study, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 13/1, 13-20.
• Jiang, B. & Tribe, J., (2009). Tourism Jobs- Short Lived Professions’: Student Attitudes Towards Tourism Careers in China, Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, Vol: 8 (1), 4-19.
• Keung, S.W. C. (2000). Tourists’ Perceptions of Hotel Frontline Employees’ Questinable Job-Related Behaviour, Tourism Management, Vol: (21), 121- 134.
• Kılıç, Y. (2014). Turizm Sektörü İstihdamının Eğitim Durumu ve İnsangücü Planlaması”, Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt: (4), Sayı:1, 419-428.
• Kızılırmak, İ. (2012). Meslek Yüksek Okulları Turizm ve Otelcilik Programlarının Günümüz Turizm Sektörünün Beklentileri Doğrultusunda Değerlendirilmesi”, http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/147/kizilirmak.htm, Erişim: 18/10/2017.
• King, B., McKercher, B. & Waryszak, R. (2003). A Comparative Study of Hospitality and Tourism Graduates in Australia and Hong Kong, International Journal of Tourism Research, Vol: (5), 409-420.
• Kişioğlu, E. & Çakırlı, H. (2012), Turizm İşletmeciliği Bolümü Öğrencilerinin Turizme Bakışı: Akçakoca Meslek Yüksekokulu Örneği, Turizm Eğitimi Konferansı, Tebliğler Kitabı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, No: 3381, Ankara, 166-174.
• Kozak, M. A. & Kızılırmak, İ. (2001). Türkiye’de Meslek Yüksekokulu Turizm-Otelcilik Programı Öğrencilerinin Turizm Sektörüne Yönelik Tutumlarının Demografik Değişkenlere Göre Değişimi: Anadolu, Akdeniz ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt (12),9-16. Köksalan, B., Sevindik, T. & Olcay, A. (2011). Web Tabanlı Öğretim Yönteminin Turizm Eğitiminde Akademik Başarıya Etkisi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: (10), Sayı:2, 1115-1142.
• Kusluvan, S. & Kusluvan, Z. (2000). Perceptions and Attitudes of Undergraduate Tourism Students Towards Working in the Tourism Industry in Turkey”, Tourism Management, Cilt: (21), 251-269.
• Liu, A. & Liu, H. J. (2008). Tourism Employment Issue in Malaysia, Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism,Vol:7, No:2, 163-179.
• Liu, A. & Wall, G. (2006). Planing Tourism Employment: A Developing Country Perspective, Tourism Management, Cilt: (27), 159-170.
• Lu, T. & Adler, H. (2009). Career Goals and Expectations of Hospitality and Tourism Students in China, Journal of Teaching in Travel & Tourism, Vol: 9(1-2), 63-80.
• Lyons, K. (2010). Room to Move? The Challenges of Career Mobility for Tourism Education, Journal of Hospitality& Tourism Education, Vol: 20 (2), 1-55.
• Merchante, A.J., Ortega, B. & Pagan, R. (2007). An Analysis Of Educational Mismatch and Labor Mobility in the Hospitality Industry, Journal of Hospitality & Tourism Research, Vol: 31 (3), 299-320.
• Mısırlı, İ. (2002). Turizm Sektöründe Meslek Standartları ve Mesleki Belgelendirme Sistemi (Sertifikasyon), Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 1, 39-55.
• Nzonzo, J. C.& Chipfuva, T. (2013). Managing Talent in The Tourism and Hospitality Sector: A Conceptual Viewpoint, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Science, Vol:3, No:2, 92-97.
• Okumus, F. & Yagci, O. (2005). Tourism Higher Educatioan in Turkey, Journal of Teaching in Travel & Tourism, Cilt: (5:1-2), 89-116.
• Pavesic, D.V. & Brymer, R.A. (1990). Job Satisfaction: What’s Happening to the Young Managers?, The Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, Vol: (30:4), 90-96.
• Pehlivan, R.(2008). Lisans Düzeyinde Turizm Eğitimi Almakta Olan Öğrencilerin Sektör ile İlgili Tutumlarının Mezuniyet Sonrası Kariyer Seçimine Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Pelit, E. & Güçer, E. (2006). Turizm Alanında Öğretmenlik Eğitimi Alan Öğrencilerin Turizm İşletmelerinde Yaptıkları Stajları Değerlendirmeleri Üzerine Bir Araştırma, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:1, 139-168.
• Pırnar, İ. (2014). Tourism Education in Universities in Turkey: Comparision of Different Structures and Related Effects Education Quality, Social and Behavioral Sciences, Vol: (116), 5070-5074.
• Pizam, A. (1999). The State of Travel and Tourism Human Resources in Latin America, Tourism Management, Cilt: (20), 575-586.
• Purcell, K. & Quinn, J. (1996). Exploring the Education-Employment Equation in Hospitality Management: A Comparision of Graduates and HNDs, International Journal of Hospitality Management, Vol:15, No:1, 51-68.
• Qiu, H., Ye, B.H., Hung, K. & York, Q.Y. (2015). Exploring Antencedents of Employee Turnover Intention: Evidence of China’s Hotel Industry, Journal of China Tourism Research, Vol: 11 (1), 53-66.
• Richardson, S. (2009). Undergraduates’ Perceptions of Tourism and Hospitality as Career Choice, Intenational Journal of Hospitality Management, Vol: (28), 382-388.
• Roney, S.A. & Öztin,P. (2007). Career Perception of Undergraduate Tourism Students: A Case Study in Turkey, Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, Vol: 6 (1), 4-17.
• Ross, G. F. (1997). Hospitality/Tourism Job Applications and Educational Expectation, International Journal of Contemporary Hospitalitity Management, Vol:9, Iss:3, 124-127.
• Szivas, E., Riley, M. & Airey, D. (2003). Labor Mobility into Tourism: Attraction and Satisfaction, Annals of Tourism Research, Vol:30, No: 1, 64-76.
• Tahtalıoğlu, B. (2012). Turizm Eğitimi Almakta Olan Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Planlamalarına İlişkin Görüşlerin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tan, Z. M. A., Baharun, N., Wazir, N.M., Ngelambong, A.A., Ali, N.M., Ghazali, N. & Tarmazi, S.A.A. (2015). Graduates Perceptions on The Factors Affecting Commitment to Pursue Career in the Hospitality Industry, Procedia- Social and Behavioral Sciences, Vol: (224), 416-420.
• Üngüren, E. & Ehtiyar, R. (2009). Türk ve Alman Öğrencilerin Umutsuzluk Düzeylerinin Karşılaştırılması ve Umutsuzluk Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Turizm Eğitimi Alan Öğrenciler Üzerine Bir Araştırma, Journal of Yasar University, Vol: 4 (14), 2093-212.
• Üzümcü, T.P., Alyakut, Ö. & Günsel, A. (2015). Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Mesleğin Geleceğine İlişkin Bakış Açıları, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 18, Sayı:33, 179-199.
• Walsh,K., Chang, S. & Tse, E.C. (2015). Understanding Students’ Intentions to Join the Hospitality Industry: The Role of Emotional Intelligence, Service Orientation, and Industry Satisfaction, Cornell Hospitality Quarterly, Vol: 56(4), 369-382.
• Wang, J., Ayres, H. & Huyton, J. (2010). Is Tourism Education Meeting the Needs of the Tourism Industry? An Australian Case Study, Journal of Hospiatality & Tourism Education, 22 (1), 8-14.
• Washington, S.P., Karlaftis, M.G. & Mannering, F.L. (2003). Statistical and Econometric Methods For Transportation Data Analysis. Boca Raton FL.: CRC Press.
• Wong, S.C. & Ko, A. (2009). Exploraty Study of Understanding Hotel Employee’ Perception on Work-Life Balance Issues”, International Journal of Hospitality Management, Vol: (28), 195-203.
• Yağcı, Ö. (2001). Türkiye’de Turizm İstihdamında Karşılaşılan Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:4, 23–39. Yenipınar, U. & Zorkirişçi, A. (2013). Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinde Turist Rehberliği Eğitimi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, 111-136.
• http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2017/OSYS/YER/Tablo-4_12082017.pdf http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2017/OSYS/YER/Tablo-3_12082017.pdf Son Erişim Tarihi: 18 Eylül 2017.
• UNWTO Tourism Highlights 2016 Edition https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284418145 Son Erişim Tarihi: 18 Eylül 2017.
• Yükseköğretim kurulu. Yükseköğretim istatistikleri (2015-2016) Öğretim yılı https://istatistik.yok.gov.tr/ Son Erişim Tarihi: 18 Eylül 2017.