Türkiye’de İç Turizm Hareketlerinin Sosyal Ağ Analizi İle İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 28 - 49, 28.06.2018

İsmail Kervankıran Fatma Sert Eteman Murat Çuhadar

Öz

Dünyada en hızlı
büyüyen sektörlerden birisi olan turizmin sosyal, ekonomik ve mekânsal ilişkisi
üzerindeki sosyal ağların analizi, son yıllarda önemi giderek artan bir
araştırma konusu durumuna gelmiştir. Küreselleşmenin etkisi ile dünyada her yıl
milyarlarca insanın yaşadıkları mekânlardan başka mekânlara olan yer değiştirme
hareketi kurulmuş ağlar üzerinden gerçekleşmekte, dolayısı ile sosyal ağların
insanların birbirleri ile olan ilişkileri yanında mekânsal boyutunun da olduğu
bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, turizm coğrafyası perspektifinden
Türkiye’de iç turizme yönelik bölgeler arası seyahat akışının mekânsal
görünümünü sosyal ağ analizi ile incelemektir. Çalışmada Türkiye İstatistik
Kurumu’nun (TÜİK) 2015 yılına ait Düzey 1 istatistiki bölge birimlerine göre Hanehalkı Yurt İçi Turizm Araştırması verileri
kullanılmıştır. Veriler ağ analizine uygun olarak bölgelere göre matris
şeklinde düzenlenmiş ve verilerin analizi NodeXL ve Ucinet programı ile
yapılmıştır. Gerçekleştirilen analizler neticesinde, bölgeler arası yurt içi
ziyaretçi ağının heterojen bir yapıya sahip olduğu, 2015 yılında olası
bağlantıların tamamı gerçekleştiği için “tam ağ” yapısına eriştiği, TR1 Bölgesi
dışındaki diğer bölgelerin kendi içerisindeki seyahatlerin bölgelerarası
gerçekleşen seyahatlere oranla daha fazla olduğu ve ziyaretçi akışının mekânsal
görünümünün ülkenin genel ekonomik ve sosyal örüntüsüne benzerlik göstererek
batı bölgelerinde yoğunlaştığı gözlemlenmiştir. Türkiye turizminin en önemli
hedefleri arasında turizm faaliyetlerinin tüm yıla ve bölgelere yayılması yer
almasına rağmen, bölgelerarası seyahatlerin gerek çıkış gerekse varış
bölgelerine göre oluşturulan ağ grafiklerinde, bölgesel gelişmişlik
farklılıklarına benzer bir şekilde, ülkenin batısı ile doğusu arasında önemli
farklılıklar görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Turizm Coğrafyası, İç Turizm

Kaynakça

• Alkan, M.Ö. (2014). Osmanlı’da Sayfiyenin İcadı… içinde: Sayfiye: Hafiflik Hayali editör: Tanıl Bora, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Alkan, M.Ö. (2016). Soğuk Savaşın Toplumsal, Kültürel ve Günlük Hayatı İnşa Edilirken, içinde: Türkiye’nin 1950’li Yılları, editör: Mete Kaan Kaynar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Alkan, M.Ö. (2017). Altmışlı Yıllarda Günlük Hayatın Siyaseti, içinde: Türkiye’nin 1960’lı Yılları, editör: Mete Kaan Kaynar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Autant-Bernard, C. & Hazir, Ç.S. (2013). Network Formation and Geography: Modelling Approaches, Underlying Conceptions, Recent and Promising Extensions, içinde: The Geography of Networks and R&D Collaborations (Ed): Thomas Scherngell, Springer International Publishing, Switzerland.
• Avcıkurt, C. & Erdem, B. (2006). Turizmde Bölgesel Tanıtma Faaliyetlerinin İç Turizmi Geliştirmedeki Rolü: Eğirdir Yöresine İlişkin Bir Model Önerisi. II. Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu, Eğirdir/Isparta.
• Aymankuy, Y. & Sarıoğlan, M. (2006). Türk İç Turizmi İçin Önemli Bir Etken Olarak II. Konutlar ve Altınoluk Yöresinde Bir Araştırma. II. Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu, Eğirdir/Isparta.
• Aytaç, Ö. (2002). Boş Zaman Üzerine Kuramsal Yaklaşımlar. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 28(2), 115-138.
• Baggio, R. (2007). What Network Analysis Can Reveal About Tourism Destinations, poster presented at: Complex Networks: from Biology to Information Technology, Pula (CA), Italy, July 2-6, 2007.
• Barabási, A. L. (2003). Linked: How Everything Is Connected to Everything Else and What It Means for Business, Science, and Everyday Life, Penguin Group, New York.
• Bathelt, H. & Glückler, J. (2003). Toward a Relational Economic Geography, Journal of Economic Geography, 3, 117-44.
• Batman, O. & Çınar, S. (2005). Türkiye’de İç Turizm Açısından İnanç Turizmi, Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi, 7-9 Haziran 2005.
• Bauman, Z. (2013). Postmodernizm ve Hoşnutsuzlukları (İ. Türkmen, Çev.), İstanbul: Ayrıntı.
• Benckendorff, P. (2009). Themes and Trends in Australian and New Zealand Tourism Research: A Social Network Analysis of Citations in Two Leading Journals (1994–2007). Journal of Hospitality and Tourism Management, 16, 1–15.
• Benckendorff, P. & Zehrer, A. (2013). A Network Analysis of Tourism Research. Annals of Tourism Research, 43, 121–149.
• Bender-deMoll, S. (2008). Network Analysis and Mapping Report, American Association for the Advancement of Science (Çev:Fırat Genç), Washington, USA.
• Bickerdyke, I. (1996). Australia: The evolving structure and strategies of business networks. In Local Economic and Employment Development (ed.) Networks of Enterprises and Local Development: Competing and Co–operating in Local Productive Systems, Paris: Organisation for Economic Co–operation and Development. s:203-216.
• Birkan, T. (2014). Refik Halit’in kılavuzluğuyla 1940’lar ve 1950’ler Türkiye’sinde Sayfiye Hayatı, içinde: Sayfiye: Hafiflik Hayali editör: Tanıl Bora, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Bjork, P. & Virtanen, H. (2005). What Tourism Project Managers Need to Know about Co–Operation Facilitators. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 5 (3), 212–30.
• Butts, C.T. (2002). Predictability of Large-scale Spatially Embedded Networks. İçinde: Breiger, R., Carley, K.M., Pattison, P. (Ed.), Dynamic Social Network Modelling and Analysis: Workshop Summary and Papers. National Academies Press, Washington, DC, ss:313–323.
• Butts, C.T. (2008). Social Network Analysis: A Methodological Introduction. Asian Journal of Social Psychology, 11, 13–41.
• Butts, C.T. (2011). Space and Structure: Methods and Models for Large-Scale Interpersonal Networks. Springer.
• Casanueva, C., Gallego, A. & García-Sánchez, M.R. (2016) Social Network Analysis in Tourism, Current Issues in Tourism, 19:12, 1190-1209.
• Castells, M. (2008). Ağ Toplumunun Yükselişi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Christakis, N.A & Fowler, J.H. (2012). Sosyal Ağların Şaşırtıcı Gücü (Çeviri: Derya Yüksel), Varlık yayınları, İstanbul.
• Dicken, P., Kelly, P.F., Olds, K. & Yeung, H.W. (2001), Chains and Networks, Territories and Scales Towards a Relational Framework for Analysing the Global Economy, Global Networks 1/2, 89-112.
• Daraganova, G., Pattison, P., Koskinen, J., Mitchell, B., Bill, A., Watts, M. & Baum, S. (2012). Networks and Geography: Modelling Community Network Structures as the Outcome of Both Spatial and Network Processes, Social Networks, 34, 6– 17.
• Erkus-Öztürk, H. & Eraydın, A. (2010). Environmental Governance for Sustainable Tourism Development: Collaborative Networks and Organization Building in the Antalya Tourism Region. Tourism Management, 31, 113–124.
• Freeman, L.C. (2004). The Devolopment Of Social Network Analysis, South Carolina, BookSurge, ss.160.
• Güntekin, R.N. (2017). Anadolu Notları I-II, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Gürsakal, N. (2009). Sosyal Ağ Analizi: Pajek, Ucinet ve Gmine Uygulamalı. Bursa: Dora Yayınları.
• Grabher, G. & Ibert, O. (2006). Bad Company? The Ambiguity of Personal Knowledge Networks. The Journal of Economic Geography, Sayı: 6, s:251–271.
• Holt-Jensen, A. (2017). Coğrafya Tarihi, Felsefesi ve Temel Kavramları, Çeviri Editörü: Erdem Bekaroğlu, İdil Yayıncılık, İstanbul.
• Hu, C. & Racherla, P. (2008). Visual Representation of Knowledge Networks: A Social Network Analysis of Hospitality Research Domain. International Journal of Hospitality Management, 27, 302–312.
• Hwang, Y., Gretzel, U., & Fesenmaier, D. R. (2006). Multicity Trip Patterns. Tourists to the United States. Annals of Tourism Research, 33(4), 1057–1078.
• Birkan, T. (2014). Refik Halid Karay Memleket Yazıları-2 “Kırk Yıl Evvel Kırk Yıl Sonra Anadolu’da”, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Kelman, I., Luthe, T., Wyss, R., Tørnblad, S.H., Evers, Y., Curran, M.M., Williams, R.J. & Berlow, E.L. (2016). Social Network Analysis and Qualitative Interviews for Assessing Geographic Characteristics of Tourism Business Networks. PLoS ONE, 11(6), 1-14.
• Karagöz, D. & Yüncü, H.R. (2013). Sosyal Ağ Analizi İle Turizm Alanında Yazılmış Doktora Tezlerinin Araştırma Konularının İncelenmesi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl:6, Sayı:15, ss:1-28.
• Karagöz, D. & Kozak, N. (2014). Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi’nin Bibliyometrik Analizi: Araştırma Konuları ve Kurumlar Arası İş Birliğinin Sosyal Ağ Analizi ile İncelenmesi, Türk Kütüphaneciliği, 28/1. ss:47-61.
• Kervankıran İ. & Çuhadar M. (2017). Türkiye’de İç Turizmin Gelişimi ve Mekânsal İstatistik Yöntemlerle Analizi, Turizm Akademik Dergisi, 4 (2), 1-18.
• Kıray, M. (1964). Yedi Yerleşme Noktasında Turizmle İlgili Sosyal Yapı Analizi, Turizm ve tanıtma Bakanlığı, Yayın No:2, Ankara.
• Kozak, M. (1994). Türkiye’de İç Turizm Hareketleri ve Geliştirilmesi İçin Çözüm Önerileri, Turizm Yıllığı 94 (Haziran), 211-218.
• Lanquar, R. (1991). Turizm-Seyahat Sosyolojisi, (Çeviri: Gülser Öztunalı Kayır), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Lee, S.H., Choi, J.Y., Yoo, S.H. & Oh, Y.G. (2013). Evaluating Spatial Centrality For Integrated Tourism Management in Rural Areas Using GIS and Network Analysis. Tourism Management, 34, 14-24.
• Leung, X.Y., Wang, F., Wu, B., Bai, B., Kurt A. Stahura, K. A., & Xie, Z. (2012). A Social Network Analysis of Overseas Tourist Movement Patterns in Beijing: The Impact of the Olympic Games. International Journal of Tourism Research, 14, 469–484.
• Lew, A. & Mckercher, B. (2006). Modeling Tourist Movements: A Local Destination Analysis. Annals of Tourism Research, Sayı: 33(2), s:403–423.
• Lewis, T.G. (2009). Network Science: Theory and Application, Kanada: John Wiley Publication.
• Luo, Q. & Zhong, D. (2015). Using Social Network Analysis To Explain Communication Characteristics of Travel-Related Electronic Word-of-Mouth on Social Networking Sites. Tourism Management, 46, 274-282.
• Marzano, G. (2008). Power, Destination Branding and the Implications of a Social Network Perspective içinde; Network Analysis and Tourism: From Theory to Practice ed; Noel Scott, Rodolfo Baggio ve Chris Cooper, Channel View Publications, England.
• Mckercher, B. & Lau, G. (2008). Movement Patterns of Tourists within a Destination. Tourism Geographies, 10(3), s:355–374.
• Miguens, J.I.L. & Mendes, J.F.F. (2008). Travel and Tourism: Into a Complex Network. Physica A 387, 2963–2971.
• Milman, A. (1998). The Impact of Tourism and Travel Experience on Senior Traveler’s Psychological Well-being. Jounal of Travel Research, 37/2, 166-170.
• Newman, M.E.J. (2010). Networks:An Introduction, OXFORD University Press, 1. Basım, New York, s.15-99.
• Oran, B. (2017). Enişte Gözüyle Bodrum, 3. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Otte, E & Rousseau, R. (2002). Social Network Analysis: A Powerful Strategy, Also for the Information Sciences, Journal of Information Science, 28/6.
• Öncü, A. (2005). İdealinizdeki Ev Mitolojisi Kültürel sınırları Aşarak İstanbul’a Ulaştı. İçinde: Mekân, Kültür, İktidar (Editörler: Ayşe Öncü ve Petra Weyland), İletişim Yayınları, İstanbul, ss: 85-104.
• Özgüç, N. (2017). Turizm Coğrafyası (9. Baskı), Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Page, S.J. (2015). Tourism Management, Routledge, New York, ABD.
• Pearce, D.G. (1995). Tourism Today: A Geographic Analysis. Longman Scientific & Technical: Harlow, Büyük Britanya.
• Racherla, P. & Hu, C. (2010). A Social Network Perspective Of Tourism Research Collaborations. Annals of Tourism Research, 37 (4), 1012–1034.
• Radil, S.M., Flint, C. & Tita, G.E. (2010). Spatializing Social Networks: Using Social Network Analysis to Investigate Geographies of Gang Rivalry, Territoriality, and Violence in Los Angeles, Annals of the Association of American Geographers, 100:2, 307-326.
• Scott, N., Baggio, R. & Cooper, C. (2008). Network Analysis and Tourism: From Theory to Practice, Channel View Publications, England.
• Scott, N., Cooper, C. & Baggio, R. (2008). Destination Networks. Four Australian Cases. Annals of Tourism Research, 35(1), 169–188.
• Seckelmann, A. (2002). Domestic Tourism A Chance For Regional Development in Turkey, Tourism Management, Volume 23, Issue 1, February 2002.
• Sert, F., Tüzüntürk, S. & Gürsakal, N. (2014). NodeXL ile Sosyal Ağ Analizi: Akademik Zam Örneği, 15. Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırmaları ve İstatistik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Isparta, s.464-482.
• Shih, H. Y. (2006). Network Characteristics of Drive Tourism Destinations: an Application of Network Analysis in Tourism. Tourism Management, 27, 1029–1039.
• Sorensen, F. (2007) The Geographies of Social Networks and Innovation in Tourism. Tourism Geographies, 9 (1), 22-48.
• Soykan, F. (2004). Kırsal Alanların Turizm Potansiyelinin Saptanması ve Şirince Köyü’ne Uygulanması, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
• Ter Wal, A.L.J. & Boschma R.A. (2009). Applying Social Network Analysis in Economic Geography: Framing Some Key Analytic İssues, The Annals of Regional Science, Sayı: 43, s:739–756.
• Tinsley, R. & Lynch, P. (2001). Small Tourism Business Networks and Destination Development. Hospitality Management 20 (4), 367–78.
• Tobler, W. R. (1970). A Computer Movie Simulating Urban Growth in the Detroit Region, Economic Geography, 46/2, 234-240.
• Tunalı, V. (2016). Sosyal Ağ Analizine Giriş, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Turner, L.W. & Reisinger, Y. (2001). Shopping Satisfaction For Domestic Tourist, Journal of Retailing and Service, Sayı:8/1.
• TÜİK, (2015). Düzey 1 İstatistiki Bölge Birimlerine göre Hanehalkı Yurt İçi Turizm Araştırması.
• TÜİK (2016). Yurtdışına Seyahat Amaçlı Giden Vatandaşlarımız Ve Turizm Gideri Araştırma Sonuçları.
• Urry, J. (2009). Turist Bakışı (E. Tataroğlu ve İ. Yıldız, Çev.), Ankara: BilgeSu.
• Wasche, H. (2015). Interorganizational Cooperation in Sport Tourism: A Social Network Analysis. Sport Management Review, 18, 542–554.
• Wong, H., Pattison, P. & Robins, G. (2005). A Spatial Model for Social Networks. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications 360 (1), 99–120.
• Ying, T. & Xiao, H. (2012). Knowledge Linkage: A Social Network Analysis of Tourism Dissertation Subjects. Journal of Hospitality & Tourism Research, 36/4, 450-477.
• Yakar, M. & Sert Eteman, (2017). Türkiye’de İller Arası Göçlerin NodeXL ile Sosyal Ağ Analizi, Göç Dergisi, Cilt:4, Sayı:1, s: 82-109.
• Zoğal, V. & Emekli, G. (2017). Yaratıcı Turizme Kavramsal ve Coğrafi Bir Yaklaşım, Ege Coğrafya Dergisi, 26/1, 21-34.