Kariyer Platosunun İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi Üzerine Bir Araştırma: Otel İşletmeleri Örneği

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 169 - 183, 01.11.2019

Serkan Ak Hasan Hüseyin Soybalı

Öz

Son yıllarda artan rekabet koşulları karşısında işletmelerin
faaliyetlerini sürdürebilmesinde işgörenler, kilit bir role sahiptir. Emek
yoğun turizm sektöründe yer alan otel işletmelerinde bu rolü daha üst
seviyelerde üstlenen işgörenlerin, iş tatmini ve işten ayrılma niyetleri de bu
bağlamda önem arz etmektedir. Sergilenen bu tutumlar ise temelde işgörenlerin
kariyerleriyle ilgili aldıkları kararlarıyla ve kariyer sorunlarıyla yakından
ilişkilidir. Bu araştırmanın amacı, otel işletmelerinde çalışan işgörenlerdeki
kariyer platosunun, işgörenlerin iş tatminine ve işten ayrılma niyetine
etkisinin belirlenmesidir. Bu kapsamda İstanbul’daki beş yıldızlı otel
işletmelerinde bir uygulama gerçekleştirilerek; işgörenlerdeki kariyer platosu,
iş tatmini ve işten ayrılma niyetlerine ilişkin sonuçlar ortaya konulmaktadır.
Katılımcıların ankete ilişkin verdikleri cevaplar; faktör analizi, güvenirlik
analizi, yüzde, frekans ve aritmetik ortalama değerleri, korelasyon analizi ve
regresyon analizi yöntemleri ile çözümlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre
genelde işgörenlerin, kariyer platosu algılamaları ve iş tatmin düzeylerinin
kararsız düzeyde; işten ayrılma niyetlerinin ise düşük düzeyde olduğu
belirlenmiştir. Araştırmaya ilişkin geliştirilen hipotezlerin testine yönelik gerçekleştirilen
analizler sonucunda ise kariyer platosunun iş tatmini ve işten ayrılma niyetine
etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kariyer Platosu, İş Tatmini, İşten Ayrılma Niyeti, Otel İşletmeleri

A Study on the Effect of Career Plateau on Job Satisfaction and Turnover Intention: A Case of Hotel Enterprises

Öz

Because of the increasing competition in recent years, employees have
an important role in enabling enterprises to carry on their activities. In
hotel enterprises in the labor-intensive tourism sector, employees undertake
this role at higher levels, in this context, their job satisfaction and
turnover intention are also indicate importantance. These attitudes exhibited
are closely related to decisions made by employees about their careers and
their career problems. In this scope, the aim of this study is to find out the
effect of the career plateau perceptions on job satisfaction and turnover
intention of the employees in hotel enterprises. Within this scope, the results
of the employees’ career plateau perception, job satisfaction and turnover
intention are presented by carrying out a survey in five star hotel enterprises
in Istanbul. The participants’ answers were analyzed by employing factor
analysis, reliability analysis, percentage, frequency and mean values, correlation
analysis and regression analysis methods. According to the findings, it was
determined that employees’ perception on career plateaus and job satisfaction
are ambivalent, the employees’ turnover intention on the other hand is low. The
results of the analyses of the hypotheses of the study suggest that career plateau
have a significant effect on job satisfaction and turnover intention of the
hotel employees.

Anahtar Kelimeler

Career Plateau, Job Satisfaction, Turnover Intention, Hotel Enterprises

Kaynakça

• Allen, T. D., Poteet, M. L. & Russell, J. E. (1998). Attitudes of Managers who are More or Less Career Plateaued. The Career Development Quarterly, 47(2), 159-172.
• Allen, T. D., Russell, J. E., Poteet, M. L. & Dobbins, G. H. (1999). Learning and Development Factors Related to Perceptions of Job Content and Hierarchical Plateauing. Journal of Organizational Behavior, 20(7), 1113-1137.
• Avcı, N. & Küçükusta, D. (2009). Konaklama İşletmelerinde Örgütsel Öğrenme, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Eğilimi Arasındaki İlişki. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), 33-44.
• Baoguo, X. & Mian, X. (2005). An Empirical Research on Causes and Effects of Career Plateau. Proceedings of the 7th International Conference on Innovation & Management. 1729-1732.
• Bardwick, J. M. (1986). The Plateauing Trap. New York, NY: Bantam Books.
• Bolat, T., Bolat, O. İ., Seymen, O. & Katı, Y. (2017). Otellerde Nepotizm (Akraba Kayırmacılığı) ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Kariyer Düzleşmesinin Aracılık Etkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 157-180.
• Canım, N. (2012). Hemşirelerde Kariyerde Plato ve İş Doyumu Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Chao, G. T. (1990). Exploration of the Conceptualization and Measurement of Career Plateau: A Comparative Analysis. Journal of Management, 16(1), 181-193.
• Clark, J. W. (2004). Marketing Management Implications of Career Plateauing. Problems and Perspectives in Management, 4, 201-205.
• Crockford, E. C. (2001). A Profile of Mid-life Men Experiencing Career Plateau Demographics, Work Traits, and Self-esteem. (Unpublished Doctoral Dissertation). Capella University, Minneapolis, MN.
• Dawson, M. E. (2014). Job Satisfaction, Career Plateau, and the Perception of Promotability of Full-Time Firefighters and Officers within the Minnesota Fire Service. (Unpublished Doctoral Dissertation). Capella University, Minneapolis, MN.
• Duffy, J. A. (2000). The Application of Chaos Theory to the Career-Plateaued Worker. Journal of Employment Counseling, 37(4), 229-236.
• Eryiğit, S. (2000). Kariyer Yönetimi. Kamu İşverenleri Sendikası İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 6(1), 1-25.
• Evans, M. G. & Gilbert, E. (1984). Plateaued Managers: Their Need Gratifications and Their Effort-Performance Expectations [I]. Journal of Management Studies, 21(1), 99-108.
• Ference, T. P., Stoner, J. A. & Warren, E. K. (1977). Managing the Career Plateau. Academy of Management Review, 2(4), 602-612.
• Gavcar, E. & Topaloğlu, C. (2008). Kamuya Ait Konaklama İşletmelerinin Yöneticilerinde İş Doyumu (Öğretmenevi Müdürleri Örneği). Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 59-74.
• Godard, C. D., Fouque, T., Gollety, M. & Flanchec, A. L. (2015). Career Plateauing, Job Satisfaction and Commitment of Scholars in French Universities. Public Organization Review, 15(3), 335-351.
• Heilmann, S. G., Holt, D. T. & Rilovick, C. Y. (2008). Effects of Career Plateauing on Turnover: A Test of a Model. Journal of Leadership & Organizational Studies, 15(1), 59-68.
• İshakoğlu, G. (1993). Kariyerde Plato-İş Doyumu İlişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• İşçi, E. (2010). Psikolojik Sözleşme İhlalinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Güvenin Rolü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). T.C. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Judge, T. A., Parker, S., Colbert, A. E., Heller, D. & Ilies, R. (2001). Job Satisfaction: A Cross-Cultural Review. N. Anderson, D. S. Ones, H. D. Sinangil ve C. Viswesvaran, (Ed.), Handbook of Industrial, Work and Organizational Psychology içinde (25-52). London: Sage Publications.
• Jung, J. H. & Tak, J. (2008). The Effects of Perceived Career Plateau on Employees’ Attitudes: Moderating Effects of Career Motivation and Perceived Supervisor Support with Korean Employees. Journal of Career Development, 35(2), 187-201.
• Lambert, E. G. (2006). I Want to Leave: A Test of a Model of Turnover Intent among Correctional Staff. Applied Psychology in Criminal Justice, 2(1), 57-83.
• Lee, C. B. P. (2003). Going Beyond Career Plateau: Using Professional Plateau to Account for Work Outcomes. Journal of Management Development, 22(6), 538-551.
• Lentz, E. (2004). The Link Between the Career Plateau and Mentoring-Addressing the Empirical Gap. (Unpublished Doctoral Dissertation). University of South Florida, Tampa, FL.
• Lentz, E. & Allen, T. D. (2009). The Role of Mentoring Others in the Career Plateauing Phenomenon. Group & Organization Management, 34(3), 358-384.
• Locke, E. A. (1976). The Nature and Causes of Job Satisfaction, M. D. Dunette (Ed.), Handbook of Industrial and Organizational Pyschology içinde (1297-1343). Chicago, IL: Rand McNally.
• Lu, H., While, A. E. & Barriball, K. L. (2005). Job Satisfaction among Nurses: A Literature Review. International Journal of Nursing Studies, 42(2), 211-227.
• McCleese, C. S. & Eby, L. T. (2006). Reactions to Job Content Plateaus: Examining Role Ambiguity and Hierarchical Plateaus as Moderators. The Career Development Quarterly, 55(1), 64-76.
• Menişa, Ö. (2006). İş Ayrımcılığı Algısı ile İş Doyumu ve İşten Ayrılma Niyetinin İlişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Miles, S. (2010). Job Satisfaction, Perceived Career Plateau, and the Perception of Promotability: A Correlational Study in Television Media. (Unpublished Doctoral Dissertation). Walden University, Minneapolis, MN.
• Milliman J. F. (1992). Causes, Consequences and Moderating Factors of Career Plateauing. (Unpublished Doctoral Dissertation). University of Southern California, Los Angeles, CA.
• Near, J. P. (1980). The Career Plateau: Causes and Effects. Business Horizons, 23(5), 53-57.
• Ongori, H. & Agolla, J. E. (2009). Paradigm Shift in Managing Career Plateau in Organisation: The Best Strategy to Minimize Employee Intention to Quit. African Journal of Business Management, 3(6), 268-271.
• Pelit, E. & Öztürk, Y. (2010). Kariyer Tercihinde Kişisel Değişkenlerin Rolü: Turizm ve Öğretmenlik Eğitimi Alan
• Rilovick, C. Y. (2005). Effects of Career Plateauing on Turnover: A Test of a Model (Unpublished Master’s Thesis). Air Force Institute of Technology, Ohio, OH.
• Rosin, H. & Korabik, K. (1995). Organizational Experiences and Propensity to Leave: A Multivariate Investigation of Men and Women Managers. Journal of Vocational Behavior, 46, 1-16.
• Salami, S. O. (2010). Career Plateauing and Work Attitudes: Moderating Effects of Mentoring Others with Nigerian Employees. Europe’s Journal of Psychology, 6(4), 71-92.
• Spector, P. E. (1994). Job Satisfaction Survey. 10 Ocak 2017, http://shell.cas.usf.edu/~pspector/scales/JssTurkish.pdf.
• Stout, S. K., Slocum, J. W. & Cron, W. L. (1988). Dynamics of the Career Plateauing Process. Journal of Vocational Behavior, 32(1), 74-91.
• Sweeney, A. P., Hohenshil, T. H. & Fortune, J. C. (2002). Job Satisfaction among Employee Assistance Professionals: A National Study. Journal of Employment Counseling, 39(2), 50-60.
• Tanrıöver, U. (2005). The Effects of Learning Organization Climate and Self- Directed Learning on Job Satisfaction, Affective Commitment and Intention to Turnover. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Tekingündüz, S. (2012). Örgütsel Bağlılık Üzerinde Örgütsel Güven ve İş Tatmininin Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). T.C. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• T.C. İstanbul Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2017). Turizm Tesisleri. Retrieved from http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,9579/turizm-tesisleri.html. 01.09.2017Tett, R. P. & Meyer, J. P. (1993). Job Satisfaction, Organizational Commitment, Turnover Intention, and Turnover: Path Analyses Based on Meta-Analytic Findings. Personnel Psychology, 46(2), 259-293.
• Tremblay, M., Roger, A. & Toulouse, J. M. (1995). Career Plateau and Work Attitudes: An Empirical Study of Managers. Human Relations, 48(3), 221-237.
• Tuna, M. & Yeşiltaş, M. (2014). Etik İklim, İşe Yabancılaşma ve Örgütsel Özdeşleşmenin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 105-117.
• Turunç, Ö. & Çelik, M. (2010). Algılanan Örgütsel Desteğin Çalışanların İş-Aile, Aile-İş Çatışması, Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Savunma Sektöründe Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 209-232.
• Ural, A. & Kılıç, İ. (2011). Bilimsel Araştırma Süreci ve Spss ile Veri Analizi. (3. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Veiga, J. F. (1981). Plateaued versus Nonplateaued Managers: Career Patterns, Attitudes, and Path Potential. Academy of Management Journal, 24(3), 566-578.
• Wen, Y. & Liu, L. (2015). Career Plateau and Turnover Intention in Chinese Employees: Career Anchor as Moderator. Social Behavior and Personality: An International Journal, 43(5), 757-766.
• Xie, B. G., Long, L. R. & Zhao, Y. J. (2008). Career Plateau Scale Development and Its Validity. Chinese Journal of Clinical Psychology, 16, 344-347.
• Yelboğa, A. (2009). Validity and Reliability of the Turkish Version of the Job Satisfaction Survey (JSS). World Applied Sciences Journal, 6(8), 1066-1072.
• Yenihan, B., Öner, M. & Çiftyıldız, K. (2014). İş Stresi ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Otomotiv İşletmesinde Bir Araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi, 5(1), 38-49.
• Yorulmaz, H. (2007). Kariyerde İş Doyumu ve Plato: KKTC Kamu Sektöründe Uygulamalı Bir Çalışma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). K.K.T.C. Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa.
• Yürür, S. & Ünlü, O. (2011). Duygusal Emek, Duygusal Tükenme ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(2), 81-104.
• Zeinabadi, H. (2010). Job Satisfaction and Organizational Commitment as Antecedents of Organizational Citizenship Behavior (OCB) of Teachers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 998-1003.
• Zeynel, E. (2014). Akademisyenlere Yönelik Mesleki Motivasyon, İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.