Kalkınma planlarının turizm politikaları perspektifinde değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 58 - 66, 31.12.2019

Volkan Tuncel

Öz

Turizm gelişmekte olan ülkelerde ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda ülkeye değer katan önemli bir sektör olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle gelişmekte olan ülkeler, küresel pazarda oluşan turizm gelirlerinden elde ettikleri payı artırmak, rakiplerine karşı rekabet üstünlüğü sağlamak ve turizm faaliyetlerinin sürdürülebilirliğini tenim etmek için turizm politikaları geliştirirler. Ülkemizde ise turizm endüstrisinin gelişmesine yönelik yapılan çalışmaları planlı dönem öncesi (1923-1963) ve planlı dönem (1963 sonrası) olmak üzere iki dönemde incelemek mümkündür. 1923 yılında yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin gerek ülke içinde gerekse ülke dışında aşması gereken ekonomik ve sosyal sorunların varlığına ek olarak dünya genelinde ekonomik sorunların yaşanması nedeniyle planlı dönem öncesinde turizmin geliştirilmesine yönelik çeşitli girişimlerde bulunulmasına rağmen turizmin gelişmesine yönelik yapılan çalışmalarda istenilen seviyeye gelinememiştir. Planlı dönemde ise kalkınma planları içerisinde turizmin geliştirilmesi amacıyla oluşturulan turizm politikaları turizm sektörünün gelişmesine yönelik önemli adımların atılmasını da beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada, Kalkınma Planlarının turizm politikaları kapsamında incelenerek Türkiye ekonomisine katkılarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında, literatür taraması yapılarak ikincil veri kaynakları incelenmiş ve elde edilen bilgiler ışığında dönemsel olarak turizm alanındaki yaşanan gelişmeler irdelenerek turizmin Türkiye ekonomisine katkıları değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turizm Politikası, Kalkınma Planı, Turizm Sektörü

Evaluation of development plans in the perspective of tourism policies

Öz

Tourism is accepted as an important sector that adds value to the country in economic, social and cultural areas in developing countries. For this reason, developing countries develop tourism policies in order to increase their share of tourism revenues in the global
market, to provide competitive advantage over their competitors and to procure the sustainability of tourism activities. In Turkey, it is
possible to examine the studies conducted toward the development of tourism industry in two periods as planed pre-period (1923-
1963) and planned period (post-1963). Founded in 1923, the new Republic of Turkey, in addition to the existence of economic and
social problems of both inside and outside the country, and due to the economic problems in the world, could not reach the desired
level in the studies conducted for the development of tourism although various initiatives have been taken to improve tourism prior
to the planned period. In the planed period, the tourism policies aimed for the development of tourism within the development plans
brought important steps towards the development of the tourism sector. This study aims to examine the development plans within
the scope of tourism policies and to reveal their contribution to the economy of Turkey. In the scope of the study, literature review was
conducted, secondary data sources were analyzed and the information obtained periodically in light of developments in the field of
tourism were examined and tourism’s contribution to Turkey’s economy has been evaluated.

Anahtar Kelimeler

Tourism policy, Development plan, Tourism sector

Kaynakça

• Ağbay, N.C. (2019). ‘’ Türkiye’de Turizm Politikasının Oluşturulmasında Yönetişimin Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma’’. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Doktora Tezi
• Batuhan, T. (2018). 3. Turizm Şûrasi Kararlarının Turizm Planlaması ve Politikası Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(2), 58-69.
• Büyükşalvarci, A., Şapcilar M.C. ve Bayrakci, S. (2016). Kalkınma planları kapsamında turizm endüstrisinin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi. 11,186-201.
• Coşkun, İ. O., (2004). Turizm Politikası ve Planlaması İçin En Uygun Talep Öngörü Yönteminin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Coşkun, N. (2010). Türkiye'de turizm politikaları ve turizm sektörü üzerindeki etkileri. Uzmanlık Tezi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Çakici, A.C. (2019). Kavramlar ve Örneklerle Genel Turizm, Ankara:Detay Yayıncılık.
• DPT (1963), “Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1963-1967”, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (1968), “İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1968-1972”, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (1973), “Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1973-1977”, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (1979), “Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1979-1983”, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (1985), “Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1985-1989”, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Yayın No: 1974, Ankara.
• DPT (1990), “Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı 1990-1994”, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Yayın No: 2174, Ankara.
• DPT (1996), “Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1996-2000”, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (2000), “Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001-2005”, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara
• DPT (2006), “Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013”, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (2007), “Turizm Özel İhtisas Komisyonu Raporu”, Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Yayın No: DPT: 2727, ÖİK: 679, Ankara.
• Edgell, D. L., Allen, M. D., Smith, G. ve Swanson, J. R. (2008). Tourism Policy and Planning: Yesterday, Today and Tomorrow. Butterworth-Heinemann. Elsevier Yayıncılık, Burlington.
• Kalkınma Bakanlığı (2013), “Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018”, T.C. Kalkınma Bakanlığı, Ankara.
• Karasu, A, (2013). ‘’ Türkiye’de İzlenen Turizm Politikaları: Mardin Turizmine Yansımaları’’. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm ve Otel İşletmeciliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Kozak, N., Akoğlan Kozak, M. ve Kozak, M., (2012). Genel Turizm: İlkeler-Kavramlar, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Polat, S. (2016). ‘’ Türkiye’nin Turizm Politikalarının Beş Yıllık Kalkınma Planları ve Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Kapsamında İncelenmesi’’. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Saatci, G. (2019). Turizm Şûraları Protokol Konuşmalarının Kalkınma Planları Kapsamında Değerlendirilmesi, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11 (18), 2309-2336.
• Soyak, A. (2003) “Türkiye’de İktisadi Plânlama: DPT’ye İhtiyaç Var mı?”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4 (2), 167-182.
• Soyak, M. (2013). Uluslararası turizmde son eğilimler ve Türkiye’de turizm politikalarının evrimi. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi ,4.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, On birinci Kalkınma Planı (2019 – 2023). 23 Temmuz 2019 - Mükerrer Resmî Gazete Sayı: 30840. Tutar, F. ve Demiral, M. (2007). Yerel Ekonomilerin Yerel Aktörleri: Bölgesel Kalkınma Ajansları. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(1), 65-83.
• Tüzünkan, D. (2015). Türkiye'de Uygulanan Beş Yıllık Kalkınma Planlarının İstihdam Politikaları Açısından Değerlendirilmesi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 90-117.
• Ünlüönen, K., Tayfun, A. ve Kılıçlar, A., (2014). Turizm Ekonomisi, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yemen, A. (2015). Kalkınma Planlarında Büyükşehirlerin Mevcut Durum Analizi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (37), 999-1023.