İklim Mültecileri ve Yeşil Sosyal Hizmet

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 45 - 59, 30.06.2024

Hatice Barkuş

Öz

Araştırma göç literatüründe kendisine yeni yer bulan iklim değişikliğine bağlı iklim göçünü tanımlayarak, iklim mültecilerinin keşfedilmemiş ve değinilmemiş yönlerini ele alarak alan yazımına katkı sunması amacıyla kaleme alınmıştır. Bu bağlamda öncelikle iklim değişikliği ve göçü tanımlanmış, iklim mültecilerine değinilmiş, iklim mültecilerine tanınan hukuki statüler Amerika, İsveç ve Türkiye ülkeleri üzerinden ele alınmış ve son olarak Türkiye’de iklim mültecilerine uygulanan sosyal yardımların olup olmadığına yer verilmiştir. Araştırmada çevreci sosyal hizmet/yeşil sosyal hizmet (green social work) ve iklim değişikliğine katkı sunan teorik çerçevenin ışığında iklim göçü ve iklim mültecileri konusu ele alınmıştır. Devletlerin iklim mültecilerine yönelik bakış açıları ve iklim mültecilerinin hukuki statüsü ile doğrudan ilişkilidir. Bu çalışma ile yeşil sosyal hizmet literatürüne iklim değişikliği ve iklim mültecileri ile ilgili teorik bir bakış açısı kazandırabilmek amaçlanmıştır. Araştırmada kuramsal (tarama) yöntem kullanılmıştır. Bu çerçevede yerel ve yabancı birçok makale, tez, kitap vb. bilimsel kaynağa ulaşılmıştır. Bu kaynaklar amaca hizmet edecek şekilde analiz edilmiş ve sentezlenerek değerlendirilmiştir. Literatürde iklim mültecileri “çevre mültecileri” ve “çevre göçmenleri” şeklinde de anılmaktadır. Ayrıca çalışmada iklim mültecilerine uluslararası ve ulusal boyutta tanınan haklar, statüler ve koruma türlerine yer verilirken aynı zamanda toplumsal bir sorun olarak bu konu yeşil sosyal hizmet bakış açısıyla ele alınmak istenmiştir. Makalenin sonuç bölümünde iklim değişikliği ve göçünü ele alan yeşil sosyal hizmet perspektifine dayalı öneriler, iklim krizine ve göçüne alınabilecek önlemler, iklim mültecilerine tanınabilecek statülere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İklim mültecileri, Yeşil sosyal hizmet, İklim değişikliği, İklim adaleti

Etik Beyan

Bu çalışmanın tüm hazırlanma süreçlerinde etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme ilkelerine riayet edildiğini beyan ederim. Aksi bir durumun tespiti halinde Toplumsal Politika Dergisi'nin hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk makale yazarına aittir.

Teşekkür

Bu çalışmamda destek veren Doçent Dr. Zeynep Aca hocama teşekkürlerimi iletirim.

Climate Refugees and Green Social Work

Öz

The research has been written in order to contribute to the literature by defining climate migration due to climate change, which has recently found a place in the migration literature, and by addressing the unexplored and unaddressed aspects of climate refugees. In this context, firstly, climate change and migration are defined, climate refugees are mentioned, the legal status of climate refugees is discussed through the countries of America, Sweden and Turkey, and finally, whether there are social assistance programs for climate refugees in Turkey is included. In the research, the issue of climate migration and refugees is addressed in the light of environmental social work/green social work and the theoretical framework that contributes to climate change. It is directly related to the perspectives of states towards climate refugees and the legal status of climate refugees. This study aims to provide a theoretical perspective on climate change and climate refugees to the environmental social work literature. The theoretical (survey) method was used in the study. In this framework, many local and foreign scientific sources such as articles, theses, books, etc. were accessed. These sources were analyzed and synthesized to serve the purpose. Climate refugees are also referred to as "environmental refugees" and "environmental migrants" in the literature. In addition, while the study includes the rights, statuses and types of protection recognized internationally and nationally for climate refugees, it is also aimed to address this issue as a social problem from a green social work perspective. In the conclusion section of the article, suggestions based on the green social work perspective addressing climate change and migration, measures that can be taken against climate crisis and migration, and the statuses that can be recognized for climate refugees are included.

Anahtar Kelimeler

Climate refugees, Green social work, Climate change, Climate justice

Kaynakça

• Balcılar, A.N. (2022). İklim Adaleti Bağlamında Sınırlar ve İklim Göçü. Uluslararası Eşitlik Politikası Dergisi 2(1), 118-132.
• Biter, N. (2018). İklim Adaletsizliği ve Görünmez Mülteciler: “Çevre/İklim Mültecileri”. Toplum ve Hekim 33(4), 284-296.
• Çalışkan, Ş. (2010). Türkiye’de Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi (59), 89-132.
• Demirbilek, M. (2016). Çevre, Çevre Mültecileri ve Çevreci Sosyal Hizmet. International Journal of Social Science and Education Research 2(3), 905-914 (https://doi.org/10.24289/ijsser.279033).
• Dominelli, L. (2018). Yeşil Sosyal Hizmet: Çevre Krizlerinden Çevresel Adalete (Çev. Ed. Arzu, İ. Ç.). Ankara: Nika Yayınevi
• Doğan ve Tatlı, E. M. ve H. (2014). İnsani Gelişme Yoksulluk Bağlamında Türkiye’nin Dünyadaki Yeri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 28(1), 99-124.
• Ekşi, N. (2016). İklim Mültecileri. Göç Araştırmaları Dergisi 2(2), 10-58.
• Ilık Bilben, M. S. (2019). Dünyadan Örnekler Işığında İklim Değişikliği Kaynaklı Göçleri Anlamak. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi 9(2), 335-355 (http://doi.org/10.13114/MJH.2019.494).
• Kartal ve Demirhan, N. ve Y. (2014). Türkiye’de Kentsel Yoksulluğun Kırsal Nedenleri ve Çözüm Önerileri Üzerine. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 15(2), 135-154.
• Kaya Örk ve Çömez Polat, E. ve F. (2022). Çevresel Adaletsizlik Mağduru Grupların İhtiyaçlarını Karşılamada Yeni Bir Model Önerisi: “Yeşil Sosyal Hizmet Birimleri Kurulması”. Toplum ve Sosyal Hizmet 33(3), 975-990 (https://doi.org/10.33417/tsh.989897).
• Kılıç, S. (2013). Kentsel Yoksulluğa Ekolojik Bir Yaklaşım. İDEALKENT 6(16), 123-154.
• Kızmaz, Z. (2021). İklim Değişikliğinin Kırsal Alandaki Etkisi ve Alternatif Arayışlar: Sosyolojik Bir Yaklaşım.
• Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 31(1), 431-453 (https://doi.org/10.18069/firatsbed.827702).
• Memiş, H. (2014). Küreselleşme ve Yoksulluk İlişkisi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi 5(1), 144-161.
• Öztürk, K. (2002). Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye’ye Olası Etkileri. G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 22(1), 47-65.
• Programlarımız. (t.y.). Sosyal Yardım Programlarımız içinde. Erişim adresi https://www.aile.gov.tr/sygm/programlarimiz/sosyal-yardim-programlarimiz/
• Programlarımız. (t.y.). Sosyal Yardım Programlarımız içinde. Erişim Adresi https://www.aile.gov.tr/sygm/programlarimiz/sosyal-yardim-programlarimiz/
• Programlarımız. (t.y.). Sosyal Yardım Programlarımız içinde. Erişim Adresi https://www.aile.gov.tr/sygm/programlarimiz/sosyal-yardim-programlarimiz/
• Sipahi, E. B. (2006). Yoksulluğun Küreselleşmesi ve Kentsel Yoksulluk: Ekonomik ve Sosyal Boyutlarıyla Konya Örneğinde Yoksulluk. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi 6(11), 172-189.
• Tamamlayıcı Sosyal Uyum Yardımı Programı. (2024, 15 Şubat). Erişim adres https://multeciler.org.tr/tamamlayici-sosyal-uyum-yardimi-t-suy-programi/#:~:text=Programın%20anlaşması%2017%20Aralık%202020,Projesi%2C%20KIZILAYKART%20Platformu%20üzerinden%20yürütülmektedir
• Temel Kavramlar. (t.y.). Sık Sorulan Sorular içinde. Erişim adresi https://iklim.gov.tr/sss/temel-kavramlar#:~:text=Birleşmiş%20Milletler%20İklim%20Değişikliği%20Çerçeve,iklimde%20oluşan%20değişiklik%20olarak%20tanımlanır
• Turgut Arıkan, A. Ş. (2022). İklim Değişikliği ve Yoksulluk. A. Çelik (Ed), İklim Krizi ve Sosyal Politika içinde, (s. 157-172). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım
• Türkeş, Sümer ve Çetiner, M., U. M. ve G. (2000). Küresel İklim Değişikliği ve Olası Etkileri. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çevre Sözleşmesi Seminer Notları, İstanbul.
• Yabancılara Yönelik Sosyal Uyum Yardımı Programı. (t.y). Programlar içinde. Erişim adresi https://platform.kizilaykart.org/tr/suy.html
• Yabancılara Yönelik Şartlı Eğitim Yardımı Programı. (t.y). Programlar içinde. Erişim adresi https://platform.kizilaykart.org/tr/sey.html
• Yaman, F. (2019). Göç ve Toplum: Dünyada ve Türkiye’de Değişen Nüfus Hareketleri. Ketebe Yayınları, İstanbul.
• Yücel, G. (2020). İklim Mültecilerinin Türkiye’deki Hukuki Statüsü. Middle East Journal of Refugee Studies 5(2), 43-62.