Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Sosyal Çalışmaya Bakış Açısı

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 81 - 96

Tuğba Ergal , Aleyna Betül Sizer , Hilal Nur Emirhüseyinoğlu , Erva Sürmen , İlhan Tomanbay

Öz

Yaşlılık dönemi insan yaşamının son evresidir. Toplumun bireyselleşmesiyle beraberinde gelen sosyal sorunlar yaşlılık alanını etkilemiştir. Toplumun geniş aileden çekirdek aileye dönüşmesiyle yaşlılar çekirdek ailede yer edinememiş ve kuruluş bakımına ihtiyaç duyulmuştur. Huzurevleri bu anlamda yaşlı bireylerin bağımsız yaşamlarını sürdürebilmek için başvurdukları kuruluşlar haline gelmiştir. Sosyal çalışmacılar da huzurevlerinde yaşlı bireyin sosyal sorunlarla baş edebilmesinde, kuruluş bakımına alınan yaşlının kuruluşa uyum sağlama sürecinde, yaşlı bireylere sosyal etkinlikler düzenleyerek aktif yaşlanmasına katkı sağlamaktadırlar. Bu araştırmanın temel amacı, huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerin sosyal çalışma mesleğini doğru olarak tanıyıp tanımadıklarını, ne kadar tanıdıklarını, sosyal çalışmaya bakış açılarını nitel perspektiften faydalanarak anlamaya çalışmaktır. Bu araştırmada huzurevinde yaşayan 14 katılımcı ile yarı yapılandırılmış form aracılığıyla derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Ulaşılan veriler betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Bulgularda huzurevinde yaşamanın avantajları ve dezavantajları, sakinler arasındaki ilişkiler, sosyal çalışmanın tanınma durumu, sosyal çalışmacılardan beklentiler ve sosyal destek temaları göze çarpmaktadır. Elde edilen bilgiler doğrultusunda yaşlı bireylerin çoğunun huzurevinde yaşamaktan memnun olduğu, sakinlerle ilişkilerin iyi olduğu görülmüştür. Yaşlı bireylerin sosyal çalışma mesleğini tanımadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Mesleğin adı hakkında anlam karmaşası yaşandığı görülmektedir. Huzurevinde çalışan sosyal çalışmacılar mesleği daha iyi ve doğru bir şekilde tanıtabilmek için gerek yaşlı bireylerle gerek yaşlı bireylerin yakınlarıyla mesleki görüşmeler düzenlemeli ve birçok etkinliğe öncülük etmelidir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Yaşlılık, Sosyal Çalışma, Sosyal Hizmet, Huzurevi

Etik Beyan

Araştırma için etik izin İstinye Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu’nun 2023/07 sayılı kararı ile alınmıştır. Tüm katılımcılar araştırmanın gizlilik koşulları hakkında bilgilendirilmiş, katılımcılardan onam alınmış ve analiz aşamasında gizlilik sağlanmıştır.

Destekleyen Kurum

İSTİNYE ÜNİVERSİTESİ

Proje Numarası

2209-A

Teşekkür

2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında araştırmamızı desteklediği için TÜBİTAK'a teşekkürlerimizi sunarız.

Nursing Home Residents' Perspectives on Social Work

Öz

The period of old age is the final phase of human life. Social issues brought about by the individualization of society have impacted the field of aging. With the transformation of society from extended families to nuclear families, the elderly have not found a place in nuclear families and have needed institutional care. In this sense, nursing homes have become institutions where elderly individuals apply to maintain their independent lives. Social workers in nursing homes assist elderly individuals in coping with social problems, adapting to the institution, and contribute to their active aging by organizing social activities. The primary aim of this research is to understand, from a qualitative perspective, whether elderly individuals living in nursing homes correctly recognize the social work profession, how well they know it, and their viewpoints on social work. In this study, in-depth interviews were conducted with 14 participants living in a nursing home using a semi-structured form. The data obtained were analyzed using the descriptive analysis method. The findings highlight the advantages and disadvantages of living in a nursing home, relationships among residents, the recognition of social work, expectations from social workers, and themes of social support. The results indicate that most elderly individuals are satisfied with living in the nursing home and have good relationships with the residents. It was found that elderly individuals do not recognize the social work profession, and there is confusion about the name of the profession. Social workers in nursing homes should organize professional meetings with both elderly individuals and their relatives to better and correctly introduce the profession and lead various activities.

Proje Numarası

2209-A

Kaynakça

• Aközer, M., Nuhrat, C. ve Say, Ş. (2011). Türkiye’de Yaşlılık Dönemine İlişkin Beklentiler Araştırması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 27(27), 103-128.
• Altun, Z. (2021). Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar ve Sosyal Hizmetler: Sivil Toplum Kuruluşları Üzerinden Bir Değerlendirme. Toplumsal Politika Dergisi, 2(1), 30-44.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Çüm, B. ve Köroğlu, C. Z. (2021). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Çalışma Yaşamlarında Karşılaştıkları Sorunlar: Burdur ili örneği. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(1), 165-182.
• Duru, E. (2008). Sosyal Bağlılık ve Sosyal Desteğin Yalnızlık Üzerine Doğrudan ve Dolaylı Rollerinin Üniversiteye Uyum Süreci Çerçevesinde İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 29, 13-24.
• Erikson, E. H. (1980). Kimlik ve Yaşam Döngüsü. New York: W. W. Norton &CompanyInc.
• Esentaş, M., Güzel, P., Yıldız, K. veÇokşen, M. (2018). Huzurevinde Yaşayan Bireylerde Serbest Zaman Aktivitelerine Katılımının Yaşam Kalitesindeki Rolü. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 12(3), 235-241.
• Giddens, A. (2019). Sosyoloji (Çev. Cemal Güzel). İstanbul: Kırmızı Yayıncılık.
• Görgün, Baran, A. (2005). Yaşlı ve Aile İlişkileri Araştırması: Ankara örneği. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeliği, Md.23. (2001,21 Şubat). ResmîGazete, 24325.https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat? MevzuatNo=4414&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 (E.T. 24.11.2023)
• İçli, G. (2004). Huzurevinde Kalan Yaşlılar Üzerine Bir Araştırma. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 1(1), 5-25.
• İlgar, L. veİlgar, Ş. (2007). Yaşlılık Dönemi ve Yaşlının Gelişim Görevleri.HAYEF Eğitim Dergisi, 4(1), 147-156.
• Kalaycıoğlu, S., Tol, U. U., Küçükural, Ö., ve Cengiz, K. (2003). Yaşlılar ve Yaşlı Yakınları Açısından Yaşam Biçimi Tercihleri. Ankara: Tübitak.
• Miroğlu, C. (2009). Ankara'da bir huzurevi incelemesi. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Schaie, K. W. veWills, S. (Ed.). (2015). Handbook of thePsychology of Aging (8th ed., Vol. 1). AcademicPress. Sevil, H. T. (2005). Yaşlılığın Sosyal Anatomisi. Ankara: SABEV Yayınları.
• Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu. (Tarih yok). Yaşlılığa Genel Bakış. https://www.huzurevleri.org.tr/docs/shcek_yasliliga_genel_bakis.pdf (E.T. 20.11.2023)
• Sözbilir, M. (2009). Nitel Veri Analizi. Ankara, Türkiye: Pegem Akademi Yayınları.
• Taş, L., Cebecioğlu, G. ve Korkmaz, A. H. (2023). Sakinlerin Gözünden Huzurevi Yaşamını Anlamak. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 49, 211-234.
• Taş, L. veŞaldırdak, G. A. (2021). Huzurevinde Kalan Yaşlıların Sosyal İzolasyon Deneyimleri. İstanbul UniversityJournal of Sociology, 41(2), 351-379.
• Tekindal, M. ve Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel Araştırma Yöntemi Olarak Fenomenolojik Yaklaşımın Kapsamı ve Sürecine Yönelik Bir Derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 1(20), 153-182.
• Tomanbay, İ. (2019). Sosyal Çalışma Disiplini ve Mesleğinde Kavram Sorunu. https://www.ilhantomanbay.com/2019/02/05/sosyal-calisma-disiplini-ve-mesleginde-kavram-sorunu-2/ (E.T. 20.11.2023)
• Tomanbay, İ. (2021). Sosyal Çalışmanın Yenileşmesi ve Güncellenmesi için Bir Modeli Denemesi. https://www.ilhantomanbay.com/2021/08/20/sosyal-calismanin-yenilesmesi-guncellenmesi-icin-bir-modeli-denemesi/ (E.T. 21.11.2023)
• Toper, F., Aslan, H. ve Özpolat, A. (2023). Türkiye’deki Sosyal Hizmet Kurumlarının Tarihsel Gelişimi. Tarih Okulu Dergisi, 16(62).
• Tümerdem, Y. (2006). Gerçek Yaş. Türk Geriatri Dergisi, 9(3), 195.
• Yerli, G. (2017). Yaşlılık Dönemi Özellikleri ve Yaşlılara Yönelik Sosyal Hizmetler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 52(10), 1279-1283.
• Von Heideken Wagert, P., Ronnmark, B., ve Rosendahl, E. (2005). Morale in The Oldest Old: The Umea 85+ Study. Age Ageing, 34(3), 249-55.