Türkiye'de Özel Sağlık Sigortaları ve Etkinlik Analizi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 68 - 85, 31.12.2021

Abdulaziz Gülay , İclal Attila

https://doi.org/10.47934/tife.10.02.01

Cited By: 4

Öz

Özel sağlık sigortalarının rolü ve yaygınlığı tüm Dünyada sürekli olarak gelişme göstermektedir. Özel sağlık sigortalarının böylesine yaygınlık göstermesi, sigorta şirketlerinin faaliyetlerinde etkinlik ve verimlilik durumlarını gündeme getirmiştir. Şirketler etkinlik ölçümü yaparak kaynaklarını ne kadar verimli kullanabildiklerini ve faaliyetlerini hangi düzeyde etkin yürüttüklerini tespit ve analiz edebilmektedir. Bu sayede, zayıf veya yetersiz kaldıkları alanlarda gerekli düzeltme ve iyileştirmeleri yaparak yoğun rekabetin hakim olduğu piyasa koşullarında daha başarılı şekilde faaliyet yürütebilmektedir. Bu çalışmada 2017, 2018 ve 2019 yıllarında faaliyet gösteren sigorta şirketlerinin hastalık/sağlık branşındaki etkinliklerini ölçmek ve değerlendirmek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, Veri Zarflama Analizi yöntemi kullanılarak bahsi geçen 3 yılın tamamında hastalık/sağlık branşında prim üretimi yapan 31 sigorta şirketinin sağlık sigortası etkinlik analizleri yapılmış ve akabinde etkin olmayan sigorta şirketleri için etkin şirketler baz alınarak referans grupları oluşturulmuştur. Araştırmada elde edilen buğular doğrultusunda söz konusu şirketlerinin toplam etkinliğinin analizin yapıldığı 3 yıl içerisinde sürekli yükseliş seyri gösterdiği saptanmıştır. Analizden elde edilen bulgular ışığında, Türkiye’de özel sağlık sigortalarının etkinlik düzeylerini yükseltmeyi hedefleyen bazı öneri ve argümanlara yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Özel Sağlık Sigortası, Veri Zarflama Analizi, Etkinlik

Private Health Insurances and Their Efficiency Analysis In Turkey

Öz

The role and prevalence of private health insurance is constantly evolving all over the world. The prevalence of private health insurances has brought up the issues of efficiency and productivity of insurance companies' activities. By measuring efficiency, companies can determine and analyze how efficiently they can use their resources and how effectively they perform their activities. In this way, by making the essential corrections and improvements in areas where they are weak or insufficient, they can operate more successfully in market conditions where intense competition is dominant. In this study, it is aimed to measure and evaluate the activities of insurance companies operating in 2017, 2018 and 2019 in the health insurance branch. In this direction, health insurance efficiency analyzes of 31 insurance companies that produced premiums in the disease/health branch during all of the aforementioned 3 years were executed using the Data Envelopment Analysis method. Then reference groups were created for the inefficient insurance companies based on the efficient companies. In line with the findings obtained from the research, it was determined that the total efficiency of the companies in question showed a continuous upward trend during the 3 years. In the light of the findings acquired from the analysis, some suggestions and arguments aiming to increase the efficiency levels of private health insurances in Turkey are given.

Anahtar Kelimeler

Private Health Insurance, Data Envelopment Analysis, Efficiency

Kaynakça

• Adler, N., Friedman, L. &Snuany-Stern, Z. (2002). Review of Ranking Methods in the Data Envelopement Analysis Context. European Journal of Operational Research, 140(2), 249-265.
• Afonso, A. & Aubyn, M. (2011). Assessing health efficiency across countries with a two-step and bootsrap analysis. Taylor & Francis Journals, 18(15), 1427-1430.
• Asandului, L., Roman, M. & Fatulescu, P. (2014). The efficiency of health care systems in europe: a data envelopment analysis approach. Procedia Economic sand Finance, 10(1), 261-268.
• Bakırcı, F. (2006). Üretimde etkinlik ve verimlilik ölçümü (1. bs.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Banker, R.D., Charnes, A. & Cooper, W.W. (1984). Some models for estimating technical and scale inefficiencies in Data Envelopment Analysis. Management Science, 30(9), 1078-1092.
• Banker, R. D. &Thrall, R. M. (1992). Estimation of returns to scale using Data Envlopement Analysis. European Journal of Operational Research, 62(1), 74-84.
• Bölükbaşı, A. ve Pamukçu, B. (2008). Sigortacılıkta risk yönetimi (1. bs.). İstanbul: Türkmen Kitabevi. Civan, A. (2010). Türkiye’de sağlık sigortacılığı sistemi. İstanbul: Umut Matbaacılık,
• Claxton, G. (2002). How private insurance works: A primer. Washington: Georgetown University Press.
• Charnes, A., Cooper, W. W., Lewin, A. Y. & Seiford, L.M. (1994). Data Envelopement Analysis: Theory, methodology and applications. Boston: Kluwer Academic Publishers.
• Cooper, W.W., Seiford, L. ve Tone, K. (2000). Data Envelopement Analysis: A comprehensive text with models, applications, references and DEA solve rsoftware. New York: Kluwer Academic Publishers,
• Cooper, W.W., Seiford, L. M. & Zhu, J. (2011). Data Envelopement Analysis: History, models and interpretations. Berlin: Springer Science + Business Media.
• Coelli, T. (1998). A multi-stage methodology for the solution of orientated DEA models. Operations Research Letters, 23(3), 143-149.
• Çakmak, M., Öktem, M. K. ve Ömürgönülşen, U. (2009). Türk kamu hastanelerinde teknik verimlilik sorunu: Veri Zarflama Analizi Tekniği ile Sağlık Bakanlığı’na bağlı kadın doğum hastanelerinin teknik verimliliklerinin ölçülmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12(1), 1-36.
• Çelik, Y. (2016). Sağlık ekonomisi. Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
• Dinçer, E.(2008). Veri Zarflama Analizi’nde Malmquist endeksiyle toplam faktör verimliliği değişiminin incelenmesi ve İMKB üzerine bir uygulama. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2), 825-846.
• Dizdar, T. (Kasım 2014). Tamamlayıcı sağlık sigortası. OHSADErişim Adresi: http://sasder.org/Content/DOCS/Sunumlar/3/Tamamlayici-Saglik-Sigortasi_TDizdar.pdf.
• Doğukan, M. N. Özel sağlık sigortası. Sosyal Güvenlik KurumuErişim Adresi: http://sasder.org/Content/DOCS/Sunumlar/3/Tamamlayici-Saglik-Sigortasi_MNurdan-Dogukan.pdf.
• Drechsler, D. & Jutting, P.J. (2005). Private health insurance for the poor in developing countries?. Policy Insights, 11(2), 1-7.
• Erkek, N. ve Erkek, F. (2012). Tamamlayıcı sağlık sigortası ve Türkiye. Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, (79), 24-43.
• Ertuğrul, İ. ve Işık, A. (2008). İşletmelerin VZA ile mali tablolarına dayalı etkinlik ölçümü: Metal ana sanayiinde bir uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(1), 201-217.
• Gottret, P. &Schiber, G. (2006). Health financing revisited – A practitioner’s guide. Washington D.C.: The World Bank.
• Karsak, E. E. ve İşcan, F. (2000). Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak Veri Zarflama Analizi ile değerlendirilmesi. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 11(3), 2-10.
• Kaya, F. ve Kahya, M. (2017). Sigorta ve sigortacılık (1. bs). Ankara: Beta Yayıncılık.
• Keskin, H. Özel sağlık sigortasının gelişme potansiyeli üzerine tüketici görüşlerinin belirlenmesi: Ankara ili örneği. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kılınç, F. E. (2009). Türk sigortacılık sektörünün Veri Zarflama Analizi yöntemi ile etkinliğinin araştırılması. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Lister, J. (2008). Sağlık politikası reformu: Yanlış yolda mı gidiyoruz?. İstanbul: İnsev Yayınları.
• Lorcu, F. (2008). Veri Zarflama Analizi ile Türkiye ve Avrupa Birliği ülkelerinin sağlık alanındaki etkinliklerinin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Medeiros, J. &Schwierz, C. (2015). Efficiency estimates of healthcare systems in the EU. Brussels: European Commission.
• Mirmirani, S. (2008). Healthcare efficiency in transition economies: An application of Data Envelopment Analysis. International Business &Economics Research Journal, 7(2), 47-56
• Mirmirani, S. & Lippman, M. (2003). Healthcare system efficiency analysis of G12 countries. International Business and Economics ResearchJ ournal, 3(5), 35-42.
• Mossialos, E. &Thomson, S. (2004). Voluntary health insurance in the European Union. Brussels: European Observatory on Health Systems and Policies.
• OECD, (June 2004). Proposal for a taxonomy of health insurance. Erişim Adresi:https://www.oecd.org/health/health-systems/31916207.pdf.
• OECD (2019), OECD Health statistics 2019: Definitions, resources and methods – Private health insurance. Erişim Adresi:http://stats.oecd.org/wbos/fileview2.aspx?IDFile=e11b92da-6cc5-4cea-afe9-1d4cce02e5a4.
• Özer, Ö., Gözlü, M., Karsavuran, S. Ve Gözlü, K. (2014). Türkiye sağlık finansmanında yeni bir alternatif: Tamamlayıcı sağlık sigortası. Akademik Bakış Dergisi, (42), 10-11.
• Orhaner, E. (2006). Türkiye’de sağlık hizmetleri finansmanı ve Genel Sağlık Sigortası. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 22-41.
• Orhaner, E. ve Ekinci, N. (2019). Ankara’da yaşayan kişilerin özel sağlık sigortalarına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 6(1), 34-42.
• Özbolat, M. (2014). Temel sigortacılık (6. bs). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Su, M. (2004). Özel sağlık sigortası sistemine giren kişilerin sayısında önemli düşüş olacaktır. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu Dergisi, 2(1), 1-23.
• Tajika, E. ve Kikuchi, J. (2012), The Roles of Public and Private Insurance for the healthcare Reform of Japan. Policy Research Institute, 8(2), 125-137.
• Tarım, A. (2001). Veri Zarflama Analizi: Matematiksel programlama tabanlı göreli etkinlik ölçüm yaklaşımı: İnceleme (1. bs.). Ankara: T.C. Sayıştay Başkanlığı.
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Sigorta Denetleme Kurulu. (2019). Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetleri Hakkında Rapor 2018. Ankara.
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Sigorta Denetleme Kurulu. (2020). Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetleri Hakkında Rapor 2019. Ankara.
• Tetik, S. (2003). İşletme performansını belirlemede Veri Zarflama Analizi. Yönetim ve Ekonomi, 10(2), 221-229.
• Türkiye Sigorta Birliği. (2021). Resmi İstatistikler, Sağlık Analizleri 2010 – 2020. Erişim Adresi:https://www.tsb.org.tr/resmi-istatistikler.aspx?pageID=909.
• Tütek, H., Gümüşoğlu, Ş. ve Özdemir, A. (2012). Sayısal yöntemler yönetsel yaklaşım. (6. bs.). İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Yıldız, U. (2012). Özel sağlık sigortacılığı sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin Veri Zarflama Analizi ile etkinliğinin ölçülmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Yolalan, R. (1993). İşletmeler arası göreli etkinlik ölçümü (1. bs.). Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.