OTİZMLİ KAYNAŞTIRMA/BÜTÜNLEŞTİRME ÖĞRENCİSİNE YÖNELİK HİS, TUTUM VE GÖRÜŞLER ÖLÇEĞİ’NİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2019, , 231 - 249, 10.08.2019

Emine Ahmetoğlu , Yakup Burak , İbrahim Hakkı Acar

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.551104

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada, Segall (2011) tarafından sınıf
öğretmenlerinin Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocukların yerleştirilmesi ve
kaynaştırılmasına/bütünleştirilmesine yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla
geliştirilen Yerleştirme ve Hizmet Anketi’nin “Otizm Spektrum Bozukluğu Olan
Kaynaştırma/Bütünleştirme Öğrencisine Yönelik His, Tutum ve Görüşler Ölçeği
(OKHTÖ)” olarak adlandırılan dördüncü bölümünü Türkçeye uyarlamak, geçerlik ve
güvenirlik analizlerini yapmak amaçlanmıştır. Araştırma verileri 2016-2017
eğitim-öğretim yılında Tekirdağ ve Edirne İl Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı bulunan
devlet/özel 85 ilkokulda görev yapan 231 sınıf öğretmeninden (153 kadın ve 66
erkek) toplanmıştır. Çalışma bulgularına göre sınıf öğretmenlerinin yaş aralığının
24-60 yaş arasında değişmektedir. Ayrıca öğretmenlerin 91’inin sınıflarında
kaynaştırma bütünleştirme eğitimine dâhil edilen öğrencinin olduğu, 128’inin
ise olmadığı belirlenmiştir. Age of elementary school teachers ranged from 24 to 60
years. A total of 91 teachers reported that they had mainstreaming/inclusion
students in their classrooms, while 128 of them reported that they did not have
mainstreaming/inclusion students in their classrooms. Çalışmada veri toplama aracı olarak sınıf
öğretmenlerinin kaynaştırma bütünleştirme öğrencilerine ilişkin hisleri, tutum
ve görüşlerini belirlemek amacıyla OKHTÖ ve sınıf öğretmenlerin kişisel
bilgilerinin toplanması amacıyla Genel
Bilgi Formu kullanılmıştır. OKHTÖ Ölçeğinin geçerlik analizi için
Doğrulayıcı Faktör Analizi kullanılmış, alt-üst %27’lik grup puan farklarıyla
ölçülmüştür. Ölçeğin iç güvenirliğinin hesaplanması için de Cronbach’s alpha
yöntemi kullanılmıştır. Yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin dört
alt boyutunun olduğu, Öznel Yargı (α= .77), Öngörü (α= .84), Öz Yeterlik (α=
.82) ve Duygusal Tutum (α= .79) olarak belirlendiği tespit edilmiştir. Validity of the
measure was tested via

Bu araştırma sonuçlarından elde edilen bulgulara göre
OKHTÖ’nün Türk kültürüne uygun olduğu belirlenmiştir. Araştırma bulgularından
elde edilen sonuçlara göre, bu ölçeğin Türkiye’de öğretmenlerle uygulanması
için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu kabul edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kaynaştırma, Bütünleştirme, Otizm Spektrum Bozukluğu, Yerleştirme ve Hizmet Anketi, Tutum

Kaynakça

• Ahmetoğlu, E., Ünal, A.M., & Ergin, D.Y. (2016). Kaynaştırma uygulamalarının başarısını etkileyen etmenler ölçeği’nin geliştirilmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 167-175.
• Akalın, S. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan rehber öğretmenlerin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin gereksinimleri. International Journal of Early Childhood Special Education (INT-JECSE), 6(1), 115-142.
• Amerikan Psikiyatri Birliği. (2013). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal elkitabı, Beşinci Baskı (DSM-5), Tanı Ölçütleri Başvuru Kitabı’ndan, Çev. Köroğlu, E., Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Antonak, R.F. & Larrivee, B. (1995). Psychometric analysis and revision of the Opinions Relative to Mainstreaming Scale. Exceptional Children, 62, 139- 149.
• Ardıç, A. (2016). Özel Gereksinimli bireyle yönelik tutumlar. V. Aksoy (Editör) Özel eğitim. 1. Basım. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. 237-265
• Batu, S. & Kılcali-İftar, G. (2011). Kaynaştırma 6. Basım. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Bayar, A., Özaşkın, A.G. & Bardak, Ş. (2015). Kaynaştırma eğitimi ile ilgili duygular, tutumlar ve kaygılar ölçeği’nin Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3),175-186
• Bayar, M. & Üstün, A. (2017). İlkokullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin kaynaştırma eğitimine ilişkin duygu, tutum ve kaygılarının değerlendirilmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 12(14). 73-88
• Bayar, M. (2015). İlkokullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin kaynaştırma eğitimine ilişkin duygu, tutum ve kaygılarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel Eğitim Anabilim Dalı Sınıf Eğitimi Bilim Dalı. Amasya.
• Bentler, P.M. (1990). Comparative fit indices in structural models. Psychological Bulletin, 107(1), 238–246.
• Bentler, P.M. (1995). EQS structural equations program manual. Encino, CA: Multivariate Software.
• Browne, M.W. & Cudeck, R. (1992). Alternative ways of assessing model fit. Sociological Methods and Research, 21, 230-258. doi:10.1177/0049124192021002005
• Cassady, J.M. (2011). Teachers' attitudes toward the ınclusion of students with autism and emotional behavioral disorder, Electronic Journal for Inclusive Education, 2(7), 1-23.
• Cullen, J.P., Gregory, J.L., & Noto, L.A. (2010). The teacher attitudes toward inclusion scale (FATIS) technical report. 33rd Eastern Educational Research Association, Savannah, Georgia.
• Çabuk, B. & Alisinanoğlu, F. (2017). Anasınıfı ve sınıf öğretmenlerinin mesleki yeterliklerine ilişkin algı düzeyleri ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 196-212.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lisrel uygulamaları. 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Davis, J. (2016). Inclusion of students with high need autism: general education teachers’ attitudes and beliefs versus practice. Unpublished Doctorate Thesis. Arcadia University, Glenside, Pennsylvania.
• DeBoer, A., Timmerman, M., Pijl, S.J., & Minnaert, A. (2012). The psychometric evaluation of a questionnaire to measure attitudes towards inclusive education. Eurapan Journal Psychol Education, 27(1), 573–589.
• Diken, İ. (2006). Preservice teachers’ efficacy and opinions toward inclusion of students with mental retardation. Eurasian Journal of Educational Research, 23, 72-81.
• Diken, İ.H. (2007). Kaynaştırma uygulamalarında işbirliği. S. Eripek (Editör) İlköğretimde kaynaştırma. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Engin, A.O, Tösten, R., Kaya, M.D., & Köselioğlu, Y.S. (2014). İlköğretim öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamasıyla ilgili tutum ve görüşlerinin değerlendirilmesi (Kars İli Örneği). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 27-44
• Fidler, C.R. & Simpson, R.L. (1997). Modifying the attitudes of nonhandicapped students toward handicapped peers. Exceptional Children, 53, 342-349.
• Friend, M. & Bursuck, W. (2006). Including Students With Special Needs A Practical Guide for Classroom Teachers (4th Edition b.). Boston: Allyn and Bacon.
• Gething, L. (1994). The interaction with disabled persons scale. Journal of Social Behaviour and Personality, 9(5), 23-42.
• Gökdere, M. (2012). Sınıf öğretmenleri ile sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutum, endişe ve etkileşim düzeylerinin karşılaştırmalı incelemesi. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(4), 2789-2806
• Hannu, S., Petra, E., Mirna, N., & Olli-Pekka, M. (2012). Understanding teachers’ attitudes and self-efficacy in inclusive education: Implications for pre-service and in-service teacher education. European Journal of Special Needs Education, 27(1), 51-68.
• Hastings, R.P., & Oakford, S. (2003). Student teachers' attitudes towards the inclusion of children with special needs, Educational Psychology, 23(1), 87-94.
• Hayes, D.B. (2014). Inclusion and autism: general education teachers’ perceptions Unpublished Doctorate Thesis. Tennessee State Univarsity, Tennessee.
• He, J. & Van de Vijver, F. (2012). Bias and equivalence in cross-cultural research. Online Readings in Psychology and Culture, 2(2). doi: 10.9707/2307-0919.1111
• Kırcaali-İftar, E. (2012). Kaynaştırma ve destek özel eğitim hizmetleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kline, R.B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York, London: The Guilford Press.
• Koçyiğit, S. (2015). Ana sınıflarında kaynaştırma eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen-rehber öğretmen ve ebeveyn görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 391-415
• Lohrmann, S. & Bambara, L.M. (2006). Elementary education teachers’ beliefs about essential support needed to successfully include students with developmental disabilities who engage in challenging behaviors. Research & Practice for Persons with Severe Disabilities, 31, 157-173.
• Loiacono, V. & Valenti, V. (2010). General education teachers need to be prepared to co-teach the increasing number of children with autism in inclusive settings. International Journal of Special Education, 25(3), 24-32.
• MacCallum, R.C., Browne, M.W., & Sugawara, H.M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological Methods, 1, 130–149.
• Marsh, H.W., Balla, J.R., & McDonald, R.P. (1988). Goodness-of-fit in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychological Bulletin, 103, 391–410.
• Melekoğlu, M.A. (2013). Özel gereksinimli öğrencilerle yürütülen etkileşim projesinin genel eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik olumlu tutum ve farkındalık geliştirmeleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(2), 1053-1077
• Meral, B.F. & Bilgiç, E. (2012). Kaynaştırmada Öğretmen Yeterliği Ölçeği’nin Türkçe uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Human Sciences, (9)2, 253-263.
• Miller, M. (2003). Student' views of least restrictive environment: A pilot study. Learning Disabilities, 12, 85-88.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Birlikte başarırız Bütünleştirme kapsamında eğitim uygulamaları öğretmen klavuz kitabı Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü Raporu Yayınları
• Motavallı-Mukaddes, N. (2008). Otistik bozukluk. çocuk ve ergen psikiyatrisi temel kitabı. Çuhadaroğlu Çetin F. Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Muthen, L.K. & Muthen, B.O. (2012). Mplus: Statistical analysis with latent variables. User's guide. Los Angeles, CA: Muthen ve Muthen.
• Özbaba, N. (2000). Okul öncesi eğitimcilerinin ve ailelerin özel eğitime muhtaç çocuklar ile normal çocukların entegrasyonuna (kaynaştırılmasına) karşı tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Pajares, F. (1996). Self efficacy beliefs in academic settings. Review of Educational Research, 66, 533-578. doi:10.2307/1170653
• Rakap, S., Birkan, B., & Kalkan, S. (2017). Türkiye’de Otizm Spektrum Bozukluğu ve Özel Eğitim Tohum Otizm Vakfı Raporu. İstanbul.
• Reagan, N. (2012). Effective ınclusion of students with Autism Spectrum Disorders Unpublished Master Thesis St. John Fisher College. New York.
• Rodrıguez, I.R., Saldana, D., & Moreno, F.J. (2012). Support, Inclusion, and special education teachers’ attitudes toward the education of students with autism spectrum disorders. Hindawi Publishing Corporation Autism Research and Treatment, 8, doi:10.1155/2012/259468
• Samantha-Roberts, J.A. (2007). Autism and inclusion: teachers’ perspectives on the mainstreaming of autistic students faculty of humanities. Unpublished doctorate’s thesis, University of Witwatersrand. Johannesburg.
• Segall, M.J. (2011). Explorıng student and teacher variables relating to inclusion of students with Autism Spectrum Disorder in general education classrooms Unpublished doctorate’s thesis, University of Georgia, Athens, Georgia.
• Seymour, K. (2017). Inclusion of students with autism: teacher perceptions regarding evidence-based strategies and staff supports in Pennsylvania. Unpublished Dissertations of Doctorate Lehigh University. Pennsylvania.
• Sharma, U. & Desai, I. (2002). Measuring concerns about integrated education in India. The Asia-Pacific Journal on Disabilities, 5(1), 2-14.
• Shpendi, T. & Ahmetoğlu, E. (2016). Social acceptance in preschool period. St. Kliment Ohridski University Press, Sofia
• Sucuoğlu, B. (2013). Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklar ve kaynaştırma E. Kırcali-İftar (Editör) Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklar ve eğitimleri. Ankara: Vize Yayıncılık. 469-522
• Sucuoğlu, B. (2014). Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklar ve kaynaştırma E. Tekin-İftar (Editör) Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklar ve eğitimleri. 3. Basım. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Sucuoğlu, B., İşcen-Karasu, F., Bakkaloğlu, H., Demir, Ş., & Akalın, S. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin bilgi düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1467-1485
• Suhrheinrich, J. (2011). Training teachers to use pivotal response training with children with autism: Coaching as a critical component. Teacher Education and Special Education, 34, 339-349.
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2001). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon.
• Tekin-İftar, E. (2014). Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklar ve eğitimi. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Thorndike, R.M. & Thorndike-Christ, T. (2010). Measurement and evaluation in psychology and education (8th ed). Boston: Prentice Hall.
• Tschannen-Moran, M. & Woolfolk-Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783–805. doi: 10.1016/S0742-051X(01)00036-1
• Uslu, Ö. & Öğretmen, T. (2018). Okula yönelik güdü envanterinin Türkçeye uyarlanması Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 386-403.
• Whitaker, K.L. (2011). General education teachers’ perceptions regarding inclusion innortheast Georgia middle schools. Unpublished Doctorate Thesis Liberty University, Northeast Georgia.
• Wilczenski, F.L. (1995). Development of a scale to measure attitudes toward inclusive education. Educational and Psychological Measurement, 55(2), 291-299.
• Yaralı, D. (2015). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere yönelik tu-tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 431-455.
• Yazıcı, D.N. & Akman, B. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin otizmli çocukların kaynaştırılması hakkındaki düşüncelerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18,1-24
• Yeo, K.J. & Teng, K.Y. (2015). Social skills deficits in autism: A study among students with austim spectrum disorder in inclusive classrooms. Universal Journal of Educational Research, 3(12), 1001-1007.