Türkiye’de Yürütülen Tezlerin Tematik İncelenmesi: Işık Kavramı Örneği

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 3, 549 - 563, 30.09.2019

Hakan Şevki Ayvacı , Okan Altınok

Öz

Bu araştırmanın amacı, ülkemizde fen bilimleri eğitiminde
ışık kavramıyla ilgili yazılmış yüksek lisans ve doktora tezlerinin betimsel
bir yaklaşımla tematik olarak incelenmesi ve ışık kavramına yönelik nasıl bir
eğilimin olduğunun belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’de 2005 –
2018 yılları arasında ışık kavramı ile ilgili yazılmış Yüksek Öğretim Kurumu
Ulusal Tez Merkezi’nde yer alan 32 teze ulaşılmıştır. Araştırma tematik bir
çalışma niteliğinde olup ışık kavramına yönelik genel çerçevenin betimlenmesi
hedeflenmektedir. Bu çalışma kapsamında incelenen tezler; yayınlandığı yıl,
araştırma yöntemi, amacı, veri toplama araçları, veri analiz yöntemleri ve
sonuçları bakımından incelenmiştir. Her bir değişken için elde edilen veriler
tablo ve grafiklerle sunulmuştur.   Araştırma sonucunda, yüksek lisans tezlerinin
doktora tezlerine oranla daha fazla olduğu tespit edilmiştir. İncelenen
tezlerde yöntem olarak daha çok nicel araştırma yöntemlerinin, çalışma grubu
olarak da 7. sınıf öğrencilerinin tercih edildiği belirlenmiştir. Ayrıca
incelenen tezlerde akademik başarı, fene yönelik tutum ve kavram yanılgılarının
belirlemesine yönelik çalışmaların sıkça yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Işık kavramı, tematik araştırma, ışık ünitesi, tez çalışmaları

Kaynakça

• Akdeniz, A. R. (2001). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin ışık ünitesindeki kavram yanılgıları. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (10).
• Ayvacı, H. Ş., & Akdemir, E. (2017). Bilimin doğası alanında 2013 yılından itibaren yayınlanmış tezlerin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1), 1178-1218.
• Ayvacı, H. Ş., Özsevgeç, T., & Cerrah, L. (2004). Yıldırım kavramının farklı yaş grubundaki öğrencilerde gelişimi. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2), 351-360.
• Bendall, S., Goldberg, F., & Galili, I. (1993). Prospective elementary teachers' prior knowledge about light. Journal of Research in Science Education, 30, 1169-1187.
• Büyükkasap, E., & Samancı, O. (1998). İlköğretim öğrencilerinin ışık hakkındaki yanlış kavramaları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 4, 109-120.
• Cansüngü Koray, Ö., & Bal, Ş. (2002). İlköğretim 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin ışık ve ışığın hızı ile ilgili yanlış kavramları ve bu kavramları oluşturma şekilleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (1), 1-11.
• Cansüngü, Ö. (2000). İlköğretim öğrencilerinin (5., 6., 7. sınıflar) ışık ve ışıkla ilgili kavramları anlama şekillerinin tespiti üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Coştu, B., Ünal, S., & Ayas, A. (2007). Günlük yaşamdaki olayların fen bilimleri öğretiminde kullanılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), 197-207.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches (2nd ed.). London - New Delhi: SAGE Puplications.
• Creswell, J. W. (2013). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approachs. SAGE Puplications.
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39 (174), 33-38.
• Değirmenci, S., Bacanak, A., & Karamustafaoğlu, O. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ışık konusundaki kavram yanılgıları. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, (s. 1-7). Niğde.
• Epik, Ö., Kalem, R., Kavcar, N., & Çallıca, H. (2001). Işık ve görüntü oluşumu ile ilgili kavram yanılgılarının ve bilgi eksikliklerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Yeni Binyılın Başında Türkiye'de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Maltepe Üniversitesi, (s. 351-355). 7-8 Eylül, İstanbul.
• Erdaş, E., Doğan, N., & İrez, S. (2016). Bilimin doğasıyla ilgili 1998 - 2012 yılları arasında Türkiye'de yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (1), 17-36.
• Feher, E., & Meyer, K. R. (1992). Children's conceptions of color. Journal of Research in Science Teaching, 29 (5), 505-520.
• Fetherstonhaugh, T., & Treagust, D. F. (1992). Students' undestanding of light and its properties: teaching to engender conceptual change. Science Education, 76, 653-672.
• Galili, I., & Hazan, A. (2000). Learners' knowledge in optics: interpretation, structure and analysis. International Journal of Science Education, 22, 57-88.
• Galili, I., Goldberg, F., & Bendall, S. (1991). Some reflactions on plane mirrors and image. Physics Teaching, 29 (7), 471-477.
• Gemici, Ö., Küçüközer, H., & Mergen Kocakülah, A. (2002). Yeniden yapılanma sürecinde fizik eğitimi öğrencilerinin genel fizik kavramları ile ilgili bilgi düzeylerinin belirlenmesine ilişkin bir çalışma. 5. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara.
• Gökçek, T., Babacan, F. Z., Kangal, E., Çakır, N., & Kül, Y. (2013). 2003 - 2012 yılları arasında Türkiye'de karma araştırma yöntemiyle yapılan eğitim çalışmalarının analizi. International Journal of Social Science, 6 (7), 435-456.
• Guesne, E., Driver, R., & Tiberghien, A. (1985). Children's İdeas in Science. UK: Open University Pres: Milton Keynes.
• İnce, K., & Özgelen, N. (2015). Bilimin doğası alanında son 10 yılda yapılan çalışmaların ferklı değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 447-468.
• Kara, İ., Avcı, D., & Çekbaş, Y. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ışık kavramı ile ilgili bilgi düzeylerinin araştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 46-57.
• Kara, İ., Erduran Avcı, D., & Çekbaş, Y. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ışık kavramı ile ilgili bilgi düzeylerinin araştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (16), 46-57.
• Kara, M. (2002). Ortaöğretim öğrencilerinin ışık ve optik ile ilgili zor ve yanlış anlaşılan kavramların tespiti üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kaya, A. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ışık ve atom kavramlarını anlama seviyelerinin tespiti. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 15-37.
• Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2018). İlköğretim Fen ve Teknoloji Öğretim Programı. Ankara.
• Polat, S., & Ay, O. (2016). Meta-sentez: Kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4 (2), 52-64.
• Stead, B. F., & Osborne, R. J. (1980). Explring science studens' conceptions of light. Australian Science Teaching Journal,26, 84-90.
• Şen, A. İ. (2003). İlköğretim öğrencilerinin ışık, görme ve aynalar konusundaki kavram yanılgılarının ve öğrenme zorluklarının inclenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 176-185.
• Tezcan , R., & Laçin Şimşek, C. (2008). Çocukların fen kavramlarıyla ilgili düşüncelerinin gelişimini etkileyen faktörler. İlköğretim Online, 7 (3), 569-577.
• Watts, M. (1985). Student conceptions of light: a case study. Physics Education, 20, 183-187.
• Yağbasan, R., & Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 102-120.
• Yeşilyurt, M., Bayraktar, Ş., Kan, S., & Orak, S. (2005). İlköğretim öğrencilerinin ışık kavramı ile ilgili düşüncleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 1-24.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, İ. (2000). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin ışık ünitesindeki kavram yanılgıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.