ÖĞRETMEN ETKİLEŞİM ÖLÇEĞİ (ÖEÖ) VE ÇOCUK-ÖĞRETMEN ETKİLEŞİM ÖLÇEĞİ (ÇÖEÖ) GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMALARI

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 412 - 424, 20.01.2021

Emine Ahmetoğlu İbrahim Acar Aynur Gıcı Vatansever

Öz

Okul öncesi eğitimin niteliği tüm dünyada yaygın olarak 1970’lerden beri araştırılmaktadır. Okul öncesi eğitiminin kalitesinin artırılmasında şüphesiz ki öğretmen en etkili unsurlardan biridir. Öğretmenin okul öncesi dönem çocuğuyla aralarındaki etkileşim çocuğun yaşamında hayati öneme sahiptir. Nitelikli bir okul öncesi eğitiminde çocukların öğretmen ile etkileşimleri onların zihinsel kapasitelerini artırmakta, sosyal becerilerinin gelişimini desteklemekte ve toplumdaki ahlak kurallarına uygun davranışlar göstermelerini sağlamaktadır. Bunun yanında kaliteli öğrenci-öğretmen etkileşimi çocuğun akademik yaşantısına katkı sağlarken bir yandan da çocuğun daha katılımcı, girişken ve uyumlu olmasına ve akademik gelişimini tamamlamasına katkıda bulunmaktadır. Öğretmen-öğrenci etkileşiminin, çocuğun gelişimi üzerinde önemli etkiye sahip olması, öğretmen-çocuk arasındaki etkileşimin niteliğinin ölçülmesi için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı ihtiyacını doğurmaktadır. Bu çalışmanın amacı “Öğretmen Etkileşim Ölçeği- ÖEÖ” (Caregiver Interaction Scale-CIS; Arnett, 1989) ve “Çocuk Öğretmen Etkileşim Ölçeği- ÇÖEÖ” (Child Caregiver Interaction Scale-CCIS; Carl, 2010) ölçme araçlarının geçerlik ve güvenirlik çalışmalarını ve Türkçe adaptasyonlarını yapmaktır. Çalışmaya Edirne’de okulöncesi eğitim kurumlarındaki çalışma grubu olarak 41 öğretmen ve 147 çocuk dâhil edilmiştir. İlişkisel tarama modeli olarak tasarlanmış olan bu çalışmada çalışma grubunu oluşturan öğretmenler ve çocuklar arasındaki ilişkiler araştırmacılar tarafından gözlenmiştir. Çalışmada ulaşılan verilerin analizi doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Ölçeklerin geçerli ve güvenilir olduğuna yönelik sonuçlar, çalışmanın bulgular ve sonuç kısmında açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, öğrenci, öğretmen-çocuk etkileşimi

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, Spss uygulamalı. İstanbul: Sakarya Yayıncılık.
• Arnett J. (1989). Caregivers in day-care centers: Does training matter? Journal of Applied Developmental Psychology, 10(4), 541–552. http://dx.doi.org/10.1016/0193-3973(89)90026-9. [Google Scholar]
• Bentler, P.M. (1990). Comparative fit indices in structural models. Psychological Bulletin, 107, 238–246.
• Bentler, P.M. (1995). EQS structural equations program manual. Encino, CA: Multivariate Software.
• Birch, S. & Ladd, G. W. (1997) The teacher–child relationship and children’s early school adjustment, Journal of School Psychology, 35, 61–79.
• Bretherton, I. (1985). Attachment theory: Retrospective and prospective. In I. Bretherton & E. Waters (Eds.), Growing points of attachment theory and research. Monographs of the Society for Research in Child Development, 50 (1–2, Serial No. 209).
• Browne, M. W. & Cudeck, R. (1992). Alternative ways of assessing model fit. Sociological methods and research. 21, 230–258. doi:10.1177/0049124192021002005
• Burchinal, M., Howes, C., Pianta, R., Bryant, D., Early, D., Clifford, R., & Barbarin, O. (2008) Predicting child outcomes at the end of kindergarten from the quality of pre-kindergarten teacher–child ınteractions and ınstruction. Applied Development Science, 12 (3), 140-153. doi: 10.1080/10888690802199418
• Carl, B. (2010) Child Caregiver Interaction Scale (CCIS) Revised Edition.
• Ceglowski, D. (2004). How stake holder groups define quality in child care. Early Childhood Education Journal, 32(2), 101-111.
• Colwell, M. & Lindsey, E. (2003) Teacher-Child interactions and preschool children's perceptions of self and peers. Early Child Development and Care, 173(2-3), 249-258, doi: 10.1080/03004430303096
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lisrel uygulamaları.( 2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Ertürk, H.G. (2013). Öğretmen çocuk etkileşiminin niteliği ile çocukların öz düzenleme becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ertürk-Kara, H.G., Gönen, M. S., & Pianta, R. (2017). The examination of the relationship between the quality of teacher-child interaction and children’s self-regulation skills. Hacettepe University Journal of Education, 32(4), 880-895. doi: 10.16986/HUJE.2016018694
• Hair, J.F., Anderson, R.E., Tahtam, R. L., & Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis (Fifth Edition). New Jersey: Pearson Education.
• Howes C., Phillipsen L. C., & Peisner-Feinberg, E. (2000). The consistency of perceived teacher–child relationships between preschool and kindergarten. Journal of School Psychology, 38 (2), 113–132.
• Karaca, N.H. & Aral, N. (2017). Investigation of the effect of various demographical characteristics on pre-schoolers’ self concept. Eurasian Journal of Educational Research, 71, 97-118. DOI: http://dx.doi.org/10.14689/ejer.2017.71.6
• Kline, R.B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. The Guilford Press, New York, London.
• Maccallum, R.C., Browne, M. W., & Sugawara, H.M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological Methods, 1, 130–149.
• Marsh, H.W., Balla, J.R., & Mcdonald, R.P. (1988). Goodness-of-fit in confirmatory factor analysis:the effect of sample size. Psychological Bulletin, 103, 391–410.
• Muthen, L.K. & Muthen, B.O. (2012). Mplus: Statistical analysis with latent variables. User's guide. Los Angeles, CA: Muthen & Muthen
• Nakip, M. (2006). Pazarlama araştırmaları teknikler ve Spss destekli uygulamalar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Pianta, R.C. & Steinberg, M. (1992) Teacher–child relationships and the process of adjusting to school. New Directions for Child Development, 57, 61–80.
• Pianta, R. C., La Paro, K., Payne, C., Cox, M. J., & Bradley, R. (2002). The relation of kindergarten classroom environment to teacher, family, and school characteristics and child outcomes. Elementary School Journal, 102, 225–238.
• Rentzou, K. & Sakellariou, M. (2011). The quality of early childhood educators: children’s interaction in Greek child care centers. Early Childhood Education Journal, 38, 367-376.
• Rimm-Kaufman, S., Curby, T., Grimm, V., Nathanson, D., & Brock, L. (2009). The contribution of children’s self-regulation and classroom quality to children’s adaptive behaviors in the kindergarten classroom. Developmental Psychology, 45(4), 958–972.
• Sucuoğlu, B. (2007). İlköğretimde etkili kaynaştırma uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2001). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon
• Tekmen, B. (2005). A study on the structural and process quality of early childhood education and care centers in Ankara. Unpublished MA Theses. Middle East Technical University, Ankara.
• Thorndike, R.M. & Thorndike-Christ, T. (2009). Measurement and evaluation in psychology and education. Prentice Hall Publications.
• Tok, M. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının ve öğretmenlerinin aralarındaki ilişkiyi algılama biçimlerinin davranışlarına olan yansımalarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.