OKUL YÖNETİCİLERİNİN PROFESYONEL SERMAYE DÜZEYLERİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 1491 - 1507, 26.09.2023

Mehmet Mesut Oğuz , Metin Özkan

https://doi.org/10.24315/tred.1158447

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, okul yöneticisi olarak görev yapan eğitim yöneticilerinin profesyonel sermaye düzeylerini belirmeye yönelik geçerli, güvenilir ve özgün bir ölçme aracı geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu anaokulu, ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcıları oluşturmaktadır. Ölçeğin kapsam ve görünüş geçerliliğinin sağlanabilmesi için uzman görüşüne başvurulmuştur. Yapı geçerliliği için ise AFA ve DFA analizleri yapılmıştır. AFA analizleri sonucunda toplam varyansın %58,89’unu açıklayan otuz yedi maddelik altı boyutlu bir yapı oluşmuştur. Daha sonra yapılan DFA analizleri sonucunda χ²/DF= 2.52, uyum iyilik değerleri ise NFI= 0,93, NNFI=0,96, IFI=0,96, CFI=0,96, RMSEA=0,064 ve SRMR=0,063 bulunmuştur. DFA sonuçları altı faktörlü yapının yeterli uyuma sahip olduğunu göstermiştir. Ölçeğin toplam Chronbach’s Alfa iç tutarlılık katsayısı 0.93 olarak hesaplanmıştır. Yapılan tüm analizler sonucunda okul yöneticilerinin profesyonel sermaye düzeylerini belirleyebilmek için geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmiştir. Sonuç olarak profesyonel sermayenin uluslararası alanyazında belirtilen üç boyutlu yapısıyla benzer ancak her birinin kendi içinde ikiye ayrıldığı belirtilebilecek Türkiye için özgün bir ölçme aracı elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Profesyonel Sermaye, Sosyal Sermaye, Beşeri Sermaye, Karar Sermayesi, Ölçek Geliştirme

Kaynakça

• Acar Güvendir, M. Özer Özkan, Y. (2015). Türkiye’deki eğitim alanında yayımlanan bilimsel dergilerde ölçek geliştirme ve uyarlama konulu makalelerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (52).
• Akman, Y. (2017). Sosyal sermaye ve öğretmenlerin okulları ile özdeşleşmeleri ilişkisinde lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 263 - 281.
• Akyürek, M. İ., ve Çelik, S. (2020). Okullarda sosyal sermaye ve örgüt sağlığı ilişkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(2), 621-663.
• Akyürek, M. İ. (2021). Sosyal sermaye ölçeğinin türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11 (2), 805-819 .
• Alpar, R. (2013). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Alver, B. (2005). Psikolojik danışma ve rehberlik eğitimi alan öğrencilerin empatik beceri ve karar verme stratejilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14),19-34.
• Anderson, J. C., ve Gerbing, D. W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49(2), 155-173.
• Arslan, E. T. & Demir, H. (2020). Yöneticilerin karar verme biçiminin çalışanların motivasyonu ve performansı üzerindeki etkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 22(2),115-131.
• Aynacı, C. (2022). Sosyal sermayenin akademik yolculuğu: “yök-tez” örnekleminde bibliyometrik bir analiz. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (1), 42-57.
• Bahar, H. H. & Abdramanova, N. (2022). Türkiye ve Kazakistan’daki öğretmen adaylarının kültürel ve beşeri sermaye özelliklerine ilişkin bir incelenme. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2) , 701-718.
• Bal, O. (2011). Beşerî sermaye ve ekonomik gelişme. Uluslararası Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi. https://avesis.kocaeli.edu.tr/yayin/d7a8071a-e345-4fbf-8de7-2bc1ee8b0f92/beseri-sermaye-ve-ekonomik-gelisme Erişim Tarihi: 31/07/2022
• Bakioğlu, A, Demiral, S. (2014). Okul yöneticilerinin belirsizlik durumlarını algılama ve karar verme tarzları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 38 (38) , 9-36.
• Beldağ, A, Yaylacı, A. (2015). Karar verme sürecinde okul yöneticileri ve değerler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 165-176.
• Beytekin, O. F., & Kılıç, F. (2021). İlkokul Müdürlerinin Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler. E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi, 1(1), 37–54.
• Birekul, M. & Alkın, R. C. (2019). Beşeri sermaye olgusu ışığında Türkiye’nin 2010’lu yıllardaki uluslararası öğrenci politikasına giriş. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 11 (2) , 79-92.
• Büyükdereli Özcan, M. (2019). Beşeri sermayenin geliştirilmesinde eğitim sistemlerinin rolü: Türkiye, Güney Kore ve Almanya örnekleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 13. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
• Can, N. (Ed.). (2018). Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi. Ankara: Pegem.
• Cohen, J., & Cohen, P. (1983). Applied multiple regression/correlation analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, NJ: Eribaum
• Comrey, A.L. ve Lee, H.L.(1992). A first course in factor analysis, Hillsdale, New Jersey: Erlbaum.
• Çarıkcı, E. & Gülcan, M. G. (2019). Türkiye’de “sosyal sermaye” ve “beşerî sermaye” konularında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD). 374-388.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik P ve LIREL uygulamaları. Ankara: PegemA Akademi Yayınevi.
• Coşkun, Y. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin profesyonel kapital düzeyine ilişkin bir inceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Deniz M. E (2011). Karar verme stilleri ve beş faktör kişilik özelliklerinin bağlanma stilleri açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 97-113.
• Doğan, Ö. & Bozkurt Bostancı, A. (2017). Okulların Sosyal Sermaye Düzeyleri ile Öğretmenlerin Psikolojik Sözleşmeleri Arasındaki İlişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:10 Sayı: ERTE Özel Sayısı, 313-334 .
• Durukan Şimşek, R., Yalçınkaya, M., & Kavlak, İlker. (2021). İlkokul ve ortaokullarda sosyal sermaye düzeyi ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi . E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi, 1(3), 17–35.
• Erkuş, A. (2007). Ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarında karşılaşılan sorunlar, Türk Psikoloji Bülteni, 13 (40), 17-25.
• Erkuş, A. (2017). Ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarındaki sorunlar ile yazım ve değerlendirilmesi. Eğitim Bilimlerinde Yenilik ve Nitelik Arayışı, 1211-1224.
• Erkuş, A. (2019). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I. 4. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Gılıç, F. , Çelikten, M., Çelikten, Y. & Yıldırım, A. (2019). Karar verme süreci. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (2) , 581-592.
• Günkör, C. & Özdemir, M. Ç. (2017). Sosyal Sermaye ve Eğitim İlişkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15 (1),70-90.
• Günsoy, D. (2009). Beşeri sermaye ve insani gelişme için erken çocukluk eğitiminin önemi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 4 (2) , 23-43.
• Gürbüz, S., Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Haban, M. M. & Bozkurt, B. (2017). Ortaöğretim okul yöneticilerinin kriz yönetimi becerilerinin kurumun sosyal sermaye birikimine etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 46 (213) , 139-153.
• Hargreaves, A., Fullan, M. (2012a) Professional capital: transforming teaching in every school, Teachers College, Columbia University.
• Hargreaves, A., Fullan, M. (2012b) Professional capital: transforming teaching in every school. (Çev. Şen,B.). İstanbul: Sola Unitas.
• Işıktaş, S. (2017). Eğitimde toplam kalite yönetimi uygulamaları. İstanbul: Hiperlink.
• İnce, C. (2014). Sosyal sermaye ve akademik başarı arasındaki ilişkinin sosyolojik bir analizi: Şanlıurfa’da bir alan araştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Jackson, D. L. (2001). Sample size and number of parameter estimates in maximum likelihood confirmatory factor analysis: A Monte Carlo investigation. Structural Equation Modeling, 8, 205-223.
• Kan, A., & Akbaş, A. (2005). Lise öğrencilerinin kimya dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 227–237.
• Karadal, H , Rençber, Ö , Saygın, M . (2014). Beşeri sermaye ve sosyal sermaye özelliklerinin Adana ilindeki yabancı dil kurslarında incelenmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6 (2) , 38-48.
• Kaya, O. (2021). Okul yönetiminde sosyal sermayenin etik kodları. Akademisyen Yayınları: Ankara.
• Kılıç, S. (2013). Örnekleme Yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-46.
• Korkmaz, N. , İnan, M. & Pekel, A. (2021). Kadın yöneticilerin sosyal sermaye düzeyleri ile iç girişimcilik davranışları arasındaki ilişki (spor hizmet işletmesi örneği) . Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5 (1) , 93-102.
• Kullukcu, E. D. (2018). Beşeri sermaye olarak eğitimin ekonomik büyüme üzerine etkisi: Yatay kesit analiz. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Muğan Ertuğral, S. (2018). Beşeri sermaye oluşumunda mesleki eğitimin önemi. International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries , 2 (3) , 49-63 .
• Nunnually, J.C. (1978). Psychometric theory. NewYork: McGraw-Hill Companies.
• Oğuz E. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin karar verme stilleri. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 415 - 426.
• Özbilen, F. M. (2019). Öğretmen adaylarının sosyal sermaye ve girişimcilik düzeylerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Özdemir, M. (2018). Eğitim yönetimi: Alanın temelleri ve çağdaş yönelimler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özdemir, M. (2011). Kamu yönetimi ve işletme yönetimi arakesitinde bir bilim: Eğitim Yönetimi. Amme İdaresi Dergisi, 44(2), 29-42.
• Polatcan, M. (2018). Okullarda sosyal sermaye ölçeği: bir ölçek geliştirme çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7 (4) , 2721-2732.
• Sağır, C. (2006). Karar verme sürecini etkileyen faktörler ve karar verme sürecinde etiğin önemi: uygulamalı bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Saygılı, Ş. , Cihan, C. ve Yurtoğlu, H. (2002). Türkiye Ekonomisinde Sermaye Birikimi, Büyüme ve Verimlilik: 1972-2000. DPT Yayınları: Ankara.
• Semerci, N. & Çelik, V. (2002). İlköğretimde Problemler ve Çözüm Yolları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 30 (30), 205-2018.
• Sorm, S. (2019). Kamboçya ilkokullarında öğretimin ve öğrenme kalitesinin geliştirilmesinde okul yöneticisinin pedagojik liderlik uygulamaları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F.G. (2016). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Stevens, J. (2002). Applied multivariate statistics for the social sciences. Mahwah, NJ:Lawrence Erlbaurn Associates.
• Şahin, M.G., ve Boztunç Öztürk, N. (2018). Eğitim alanında ölçek geliştirme süreci: Bir içerik analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 191-199.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Uyumaz, G. ve Sırgancı, G. (2020). Doğrulayıcı faktör analizi için gerekli örneklem büyüklüğü kaç kişidir? : Bayes yaklaşımı ve maksimum olabilirlik kestirimi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(32), 5302-5340
• Uzundağ, V, Ozmusul, M. (2021). Okul müdürlerinin karar verme süreçleri hakkında öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 4 (1) , 1-16
• Üzüm, H. & Kurt, T. (2019). Okullarda Katılımcı Karar Verme Sürecinin incelenmesi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi , 6 (1), 95-112 .
• Yalçın, M., Bektaş, F., Öztekin, Ö., & Karadağ, E. (2016). Factors affecting the identification of research problems in educational administration studies. Educational Sciences: Theory and Practice, 16(1), 23-52.
• Yetik, H. (2018). Beşeri sermaye ve eğitim. AREL EYSAD Ekonomi Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3 (1), 37-52.