ÖĞRETMENLİK KARİYER BASAMAKLARI SİSTEMİ STRATEJİK BİR YAKLAŞIM MIDIR?

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 656 - 675, 30.05.2024

Osman Kürşat Acar , Merve Ertürk , Nesrin Kaplan

https://doi.org/10.24315/tred.1367346

Öz

Öğretmenlik mesleğinin geliştirilebilmesi adına bir çok adım atılmaktadır. Bu adımlardan birisi de öğretmenlik kariyer basamaklarıdır. Öğretmenlik mesleğinin bir kariyer mesleği olmasının sağlanması, mesleki kalitenin ve verimliliğin artırırlması gibi pek çok hedefle uygulanmaya başlanmıştır. Mevcut çalışmada öğretmenlik kariyer basamaklarının bu hedeflere ulaşmayı sağlayabilecek stratejik bir adım olup olmadığının ortaya çıkartılması amaçlanmıştır. Amaç kapsamında nitel araştırma yöntemine başvurulmuş ve Isparta ilindeki devlet okullarında görev yapan 16 öğretmenle görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerden elde edilen veriler, MAXQDA analiz programı ile analiz edilmiştir. Analizler sonucunda öğretmenlerin genel olarak söz konusu sistemi desteklemediklerine, sistemin var olan düzeni bozacağına ve okul ikliminin doğasına uymadığına yönelik görüşleri tespit edilmiştir. Katılımcılar yoğun olarak kariyerlerinde durağanlık yaşadıklarına yönelik ifadelerde bulunmuşlardır. Sistemin istenilen hedefleri gerçekleştirmek için stratejik bir adım olmadığı öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselmek isteyen öğretmenlerin bu isteklerinde genel olarak maddi kaygıların etkili olduğu görülmüştür. Öğretmenleri ve öğretmenlik mesleğini geliştirebilmek için öğretmenlerin taleplerine kulak verilmesi ve alınacak kararların paydaşlarla birlikte alınması, kapsamın genişletilmesi, basamak görev tanımlamalarının net bir şekilde belirlenmesiyle stratejik bir yaklaşım olabileceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer Basamakları, Kariyer, Öğretmenlik, Strateji

Kaynakça

• Altan, M. Z. ve Özmusul, M. (2022). Geleceğin Türkiye’sinde Öğretmen Refahı: Öğretmenlik Meslek Kanununun Kayıp Parçası. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 24-42.
• Altan, M. Z. (2017). Profesyonel Öğretmenliğe Doğru (5. Baskı). Pegem.
• Aydın, İ. (2018). Öğretmenlik Kariyer Evreleri ve Öğretmenlerin Mesleki Gelişimi. Journal of Human Sciences, 15(4), 2047-2065.
• Aytaç, S. (2005). Çalışma Yaşamında Kariyer (Yönetimi, Planlaması, Gelişimi ve Sorunları). Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Beck, J. and Lopa, J. M. L. (2001). An Exploratory Application of Schein’s Career Anchors Inventory to Hotel Executive Operating Committee Members. Hospitality Management, 20, 15-28.
• Bogdan, R. and Biklen, S. K. (1992). Qualitative Research for Education: An Introduction to Theories and Methods. Boston, MA: Allyn & Bacon.
• Çakır, M. (2023). Öğretmenlik Mesleği Kariyer Basamaklarının Yönetici ve Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(7), 1049-1067.
• Çobanoğlu, F. ve İlkin, A. (2023). Öğretmenlerin Yenilenen Kariyer Basamakları Uygulaması Hakkındaki Görüşleri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (14), 155-173.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları, (Çev. S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Creswell, J. W., (2021). Nitel Araştırma Yöntemleri- Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, (Çev. M. Bütün ve S. B. Demir). 6. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Deniz, B. (2009). Kariyer Basamakları Uygulamasının Öğretmen Motivasyonuna Etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Demir, S. B. (2011). Öğretmen Kariyer Basamakları Uygulamasının Öğretmenler Tarafından Değerlendirilmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, (3), 53-80.
• Erdoğmuş, N. (2003). Kariyer Geliştirme (Kurum ve Uygulama). 1. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ference, T.P., Stoner, J.A. and Warren, E.K. (1997). Managing the Career Plateau. Academy of Managenment Review, 2(4), 602-612.
• Feldman, D. C. and Weitz, B. A. (1988). Career Plateaues in the Salesfoece: Understanding and Removing Blockages to Employee Growth. Journal of Personal Selling & Sales Management, 8(3), 23-32.
• Genç, Y. ve Balyer, A. (2023). Öğretmenlik Meslek Kanununa İlişkin Okul Yöneticisi ve Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Turkish Studies-Education, 18(1), 97-121.
• Gül, İ. ve Güngör, C. (2022). Öğretmenlik Meslek Kanununa İlişkin Öğretmen Görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1098-1123.
• İş, A. ve Birel, F. K. (2022). Öğretmenlik Meslek Kanununa İlişkin Öğretmen Görüşleri. Electronic Journal of Social Sciences, 21(84).
• Kavcar, C. (1987). Yüksek Öğretmen Okulunun Öğretmen Yetiştirmedeki Yeri. G.U Sempozyumu, Ankara.
• Köse, A. ve Öztürk, G. (2023). Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun Mesleki İmaj Bağlamında Değerlendirilmesi: Bir Karma Yöntem Çalışması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 357-377.
• Semwal, M. and Dhyani, A. (2017). Impact of Training and Career Development on Employee Engagement. NICE Journal of Business, 12(1), 87-101.
• MEB (2017). https://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmen-strateji-belgesi/icerik/406 (Erişim Tarihi: 03.09.2023).
• MEB (2022). https://www.meb.gov.tr/cumhurbaskani-erdogan-uzman-ve-basogretmen-ünvani-almaya-hak-kazanan-ogretmen-sayilarini-acikladi/haber/28280/tr#:~:text=Uzman%20%C3%B6%C4%9Fretmenlik%20s%C4%B1nav%C4%B1na%20ba%C5%9Fvuran%20432,368'i%20s%C4%B1navda%20ba%C5%9Far%C4%B1l%C4%B1%20oldu (Erişim Tarihi: 02/09/2023).
• MEB (2024). https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=550 (Erişim Tarihi: 14/02/2024).
• Noe, R., A. (1999), İnsan Kaynaklarının Eğitim ve Gelişimi, (Çev. Canan Çetin). İstanbul: Beta Basım Yayım ve Dağıtım.
• NTV (2023). https://www.ntv.com.tr/galeri/egitim/basogretmenlik-ve-uzman-ogretmenlik-sinavi kaldirilacak-mi-ogretmenlik-meslek-kanununun-iptali-istenen maddeleri,bj4wrVsyukmXfm2Zyi1xRA (Erişim Tarihi: 02/09/2023).
• Özdemir, T. Y., Doğan, A., ve Demirkol, M. (2022). Öğretmenlik Kariyer Basamakları Hakkında Öğretmen Görüşleri. International Journal of Social Science Research, 11(2), 53-67.
• Patton, M. Q. (1987). How to Use Qualitative Methods in Evaluation. 4. Baskı, Sage.
• Sanborn, G. M. (1990). Toward a Theory of Promotion Satisfaction: Development of Constructs and Alternative Models. Paper presented at Annual Academy of Management Meeting, San Francisco: CA.
• Schein, E. H. (1978). Career Dynamics: Matching Individual and Organizational Needs. Reading, MA: Addison-Wesyel Pub.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen Yeterlilikleri ve Mesleki Gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58(1), 40-45. Ural, İ. (2007). Kariyer Basamaklarında Yükselme Uygulamasına Ilişkin Öğretmen Görüşleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Werther, Jr W. B. and Davis, K. (1985). Personnel Management and Human Resources.
• Yahşi, Ö. (2020). İlçe Millî Eğitim Müdürlerinin Kariyer Giriş Evresinde Yaşadıkları Sorunlar. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 52(52), 644-675.
• Çapa, Y. ve Çil, N. (2000). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(18).
• Yıldırım, A. ve Kaplan, N. (2022). İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları Açısından Bir Kariyer Mesleği Olarak Öğretmenlik. K. ÇİNÇİN içinde, Eğitim Bilimlerinde Güncel Problemler (59-88) Ankara: Nobel Yayınevi
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 11. Baskı, Ankara: Seçkin.
• Yıldız, B. B, Ateş, F. ve Pehlivan, F. (2022). Okul Müdürlerinin Yönetici Görevlendirme Yönetmeliklerine İlişkin Algı ve Beklentileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (1), 465-484.