İLKOKUL VE ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTAPLARININ ÇEVRE BİLİNCİ GELİŞTİRMESİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 924 - 941, 30.05.2024

Sibel Tok , Elif Omca Çobanoğlu , Mustafa Tok

https://doi.org/10.24315/tred.1400690

Öz

Bu çalışmada Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilkokullarda, ortaokullarda ve imam- hatip ortaokullarında 2022-2023 eğitim öğretim yılında okutulan Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin çevre bilinci kazandırma açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma sonuçları, ilkokul ve ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki çevre eğitimine olan bakış açısını gösterilmesi, Türkçe öğretim programlarının yeniden gözden geçirilmesi, metinlerin içerik bakımından irdelenmesi açısından önemlidir. Çalışma nitel nitelikte olup çalışmada araştırma yöntemlerinden olan dokuman incelemesi kullanılmıştır. Dokuman analizi yöntemiyle toplanan veriler betimsel analiz kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre İlkokul Türkçe ders kitaplarında (1,2,3,4) daha çok insanın yaşadığı çevreyi anlamlandırması, doğal yaşamı anlaması, ona kulak vermesi, onu hissetmesine yönelik içeriklere yer verildiği görülmüştür. Ortaokul Türkçe ders kitaplarında (5,6,7,8) çevre sorunları üzerinde durulmuş olup çevre sorunları konusunda bireysel sorumluluklar vurgulanmış, öğrencilerden bu sorunlara çözüm üretmeleri istendiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Çevre Bilinci, Türkçe Ders Kitapları

Examining Primary and Secondary School Turkish Textbooks in Terms of Environmental Awareness Development

Öz

Kaynakça

• Alım, M. (2006). Avrupa birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 599-616 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/49104/626637
• Atmaca, E. Anıl. “İlköğretim Ders Kitaplarında Görsel Tasarım ve Resimleme”. Milli Eğitim Dergisi 171: 318, Haziran 2006.
• Akçadağ, Ç. K., ve Çobanoğlu, E. O. (2020). Sınıf dışı öğretim ile öğrencilerin çevre okuryazarlıklarının geliştirilmesi: fen bilimleri dersi 7. sınıf “insan ve çevre” ünitesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(4), 1834-1852.
• Başkaya, Z. ve Gökdemir, Y. (2021). Ortaöğretim coğrafya (9-10-11-12) ders kitaplarında çevre bilinci olgusu. 11. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, 208.
• Bayramoğlu, E. , Özdemir, B. ve Demirel, Ö. (2014). Gürültü kirliliğinin kent parklarına etkisi ve çözüm önerileri: Trabzon kenti örneği. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 4 (9), 35-42 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/iujad/issue/8728/108989
• Bozkurt, O., Cansüngü (Koray), Ö., 2002, İlköğretim öğrencilerinin çevre eğitiminde sera etkisi ile ilgili kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:23, Ankara, s:72
• Ceylan S., Duru, K., Erkek, G., Pastutmaz, M. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6 ders kitabı. MEB yayınları
• Civelek, D., Gündüz, D., Karafilek F. (2021). İlkokul Türkçe 1 ders kitabi. Ankara: Özgün Matbaacılık
• Çapraz Baran, Ş., Diren, E. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 5. Sınıf ders kitabı. Ankara: Anıttepe Yayıncılık
• Çelikpazu, E. E., ve Aktaş, E. (2011). MEB 6,7 ve 8. sınıf türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 413-424.
• Çevik, A. ve Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286.
• Demir, E. ve Yalçın, H. (2014). Türkiye’de Çevre Eğitimi, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, (2) , 7-18. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/derleme/issue/35093/389303
• Diekmann, A., Preisendörfer, P. (1992). Persönliches umweltverhalten. Diskrepanzen zwischen anspruch und wirklichkeit. Kölner Zeitschrift ftir Soziologie und Sozialpsychologie, 44, 226-251.
• Erdal, N. (2019). İlkokul Türkçe 2 ders kitabı. Ankara: Ada Matbaacılık
• Erten, S. (2003). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarında Çevre Dostu Davranışların Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28
• Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlıgı Yayın Organı. Sayı 65/66. 2006/25 Ankara
• Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 91-100. Eselioğlu, H., Set, S., Yücel, A. (2022). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Ankara: Ada Matbaacılık