Zeyd Mutî Demmâc ve “Er-Rehîne” Romanının Teknik ve Tematik Açıdan İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 28, 327 - 341, 29.07.2024

M. Selim İpek

https://doi.org/10.33207/trkede.1395007

Öz

Zeyd Mutî Demmâc, Yemen’i aşarak geniş çapta bir ün kazanmış “er-Rehîne” romanı ile tanınan Yemenli öykü ve roman yazarıdır. 1943-2000 yılları arasında yaşamış olan yazar, kısa hikâye mecmualarının yanında ilk ve tek romanı olan “er-Rehîne” romanı ile ün kazanmıştır. Roman, 1904-1962 yılları arasında Yemen’de süren imamlık rejiminin gerçeklerini ve imamların yönetim politikasını gözler önüne sermekte; ulus bilinci ve bağımsızlık mücadelesini konu edinmektedir. Roman, XX. y.y.’da Arap Yazarlar Birliği tarafından en iyi yüz roman arasında gösterilmiş ve Fransızca, İngilizce, Almanca, Rusça, Japonca, İspanyolca, Hintçe ve Sırpça’ya tercüme edilmiştir. Roman, birçok eleştirmen ve yazarın ilgisini çekmiş; sadece Yemen’de değil dünyanın çoğu ülkesinde birçok çalışma, edebî makale ve akademik tezlere konu olmuştur. Dijital baskıları dışında romanın bugüne kadar yüz bin baskısı yapılmıştır. Bu rakamın Yemen ve Arap romanlarına kıyasla rekor bir sayı olduğu ifade edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Zeyd Mutî Demmâc, Rehîne, Yemen, Devrim, İnceleme

Kaynakça

• ARSLAN, İbrahim (2015), Yemen: İstikrarsızlaştırılan Bir Ülkede Bölgesel/Küresel Güç Mücadelesi, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1.
• BÂABBÂD, Nercis Ali Abdullah (2011), Binâu’l-Mekân fi’l-Kısati’l-Kasîre el-Yemeniyye – Zeyd Mutî Demmâc Enmuzecen, Câmiatu Aden, Kulliyetu’t-terbiye, Risâle Mâcistır, Yemen.
• BURROWES, R. (1991), Prelude to Unifcation: The Yemen Arab Republic 1962-1990, International Journal of Middle East Studies (23).
• CAN, Adem (2013), Romanda Zaman Meselesi, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Yıl: 5, Sayı: 9, s. 107-137, Ocak-Haziran.
• DEMMÂC, Zeyd Mutî (1984). er-Rehîne, (1. Baskı), Dâru’l-Âdâb, Beyrût.
• el-HETÂRİ, Âmine Muhammed (2020), el-Îkâu’z-zemânî fî rivâyet er-Rehîne li-Zeyd Mutî Demmâc, Mecelletü Merkezi Cezîreti’l-Arab li’l-Buhûsi’t-Turbeviyye ve’l-İnsaniyye, Cilt: 1, Sayı: 5, (43-62), Yemen.
• ELİUZ, Ülkü (2009), Orhan Kemal’in Romanlarında Bakış Açısı ve Anlatıcı, Turkish Studies, Volume 4/8, (1134-1165), Fall.
• el-YESÛÎ, Robert B. Campbell (1996), Alâmu’l-Edebi’l-Arabî el-Muâsır I-II, eş-Şeriketu’l-Muttehide, Beyrût.
• HEZAM, Abdulrahman Mokbel Mahyoub (2018), Zayd Mutee Dammaj’s Approach to History in The Hostage, Arab World English Journal (AWEJ) for Translation and Literary Studies, Volume 2, Number 2, May, s. 133-141.
• KÖŞELİ, Yusuf (2016), Çağdaş Yemen Romanında Başlıca Temalar, Tarih Okulu Dergisi, Mart 2016, Yıl 9, Sayı XXV, 837-868.
• NARLI, Mehmet (2002), Romanda Zaman ve Mekân Kavramları, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 7, s. 91-106.
• YEMEN KÜLTÜR BAKANLIĞI (2010), el-A’mâlu’l-Kısasiyye el-Kâmile li-Zeyd Mutî Demmâc, Dâru’l-Kütüb, Yemen.