Demokrasiyi Sekteye Uğratan Darbe Haberlerinin Çerçevelenmesi: 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi Örneği

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 3, 68 - 96, 15.01.2017

Fatma Nisan N. Tülay Şeker

Öz

Türkiye’de 15 Temmuz 2016 tarihinde bir darbe girişimi olmuştur. FETÖ terör örgütü tarafından gerçekleştirilen darbe girişimi halkın darbeyi engellemek amacıyla meydanlara inmesiyle püskürtülmüştür. Darbede çok sayıda vatandaş hayatını kaybetmiştir. Türk kamuoyunu derinden etkileyen bu darbe girişiminin etkileri aylarca sürmüştür. Bu darbe girişimi, Türk darbeler tarihinde halkın ilk kez karşı çıkmasıyla engellenen ilk darbe girişimi olma özelliği taşıması nedeniyle önemlidir. Demokrasiyi sekteye uğratmak amacıyla gerçekleştirilen bu darbe girişimi sonucunda halkın yanı sıra siyasetçilerde ortak amaçta toplanmış ve darbe girişimine karşı birlikte mücadele etmişlerdir. Tüm Türkiye’yi etkileyen bu darbe girişimi karşısında Türk basını gazete sayfalarında haberleri ne kadar ve nasıl çerçevelemiştir? Bu soru çalışmanın amacını ortaya koymaktadır. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, demokrasiyi sekteye uğratmaya yönelik bir girişim olan 15 Temmuz darbe girişiminin ardından Türk ulusal basınının gazete sayfalarında darbe haberlerini nasıl çerçevelediğini incelemektir. 16-22 Temmuz 2016 tarihleri arasındaki tüm ulusal gazetelerin incelendiği çalışmada birinci sayfalar analiz edilmiştir. Çalışmanın amacına en uygun olan ‘haber çerçeveleme’ yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

15 Temmuz Darbe Girişimi, FETÖ, Haber Çerçeveleme, Medya Demokrasisi, Türkiye’de Darbeler Tarihi

Framing the News about Turkish Coup D’etat Attempt Preventing Democracy: The Case of Failed Coup D’etat Attempt on 15th July 2016

Öz

A military coup was attempted on 15th July 2016 in Turkey. The military coup attempted by FETÖ terrorist group (Gülen movement) failed thanks to mass reaction of Turkish people against the event. During the coup, many citizens died and the effects of this coup attempt, which has deeply affected Turkish public opinion, lasted for months. This coup attempt is important because it is the first coup attempt to be blocked by the people for the first time in the Turkish military history. As a result of this coup attempt eliminating the democracy, both people and politicians gathered together in common purpose and they fought against the coup attempt together. In the face of this coup attempt that affects the whole of Turkey, how much and how has the news of the Turkish press been framed in newspaper pages? This question sets forth the purpose of the study. Therefore, the purpose of this study is to examine how the news about the coup has been framed in newspapers of the Turkish national press after the July 15 coup attempt to blocking the democracy. The first pages were analyzed in the study of all national newspapers between 16-22 July 2016. The most appropriate ‘news framing’ method was used for the purpose of the study.

Anahtar Kelimeler

July 15 Coup Attempt, FETÖ (Gülen Movement), News Framing, Media Democracy, History of Military Coup in Turkey

Kaynakça

• Ahmad, F. (2007). Bir Kimlik Peşinde Türkiye, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Alver, A. (2014). “Postmodern Responses to the September 12th 1980 Military Coupd’état ın Turkish Literature”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt/Sayı: XLVIII, 1- 22.
• Akıncı, A. (2014). “Türkiye’nin Darbe Geleneği: 1960 ve 1971 Müdahaleleri”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Nisan 2014, 9 (1), 55-72.
• Aksoy, S. (2012). “Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara İlişkin Tartışmaların Türk Basınında Çerçevelenmesi”, Selçuk İletişim, 7, 3, 191-205.
• Bektaş, T. (2001). “Medya Demokrasi İlişkisi ve Türk Medyası’nda Refah Partisi İmajı”, Selçukİletişim, cilt. 2, 159-171.
• Çavdar, T. (2004). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi, 3. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Devran, Y. ve Özcan, Ö. F. (2016). “1960’tan 2016’ya Askeri Darbe ve Muhtıra Metinleri Anlamlar, Amaçlar, Niyetler ve İdeolojiler”, İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E- Dergi), Kasım 2016, cilt: 1, seyı: 2, 7-20.
• Dursun, D. (2000). Ertesi Gün; Demokrasi Krizlerinde Basın ve Aydınlar, 1. Baskı, İstanbul: İşaret Yayınları.
• (2001). 27 Mayıs Darbesi, İstanbul: Şehir Yayınları.
• (2005). “Türk Demokrasisinde Kurumsallaşma Sorunu ve Krizleri Çözme Yöntemi Olarak Askeri Darbeler”, Muhafazakâr Düşünce, Yıl 1, Sayı: 3, Kış, 175- 196.
• Entman, R. M. (1993).“Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm”, Journal of Communication, 43 (4), 51-58.
• Nisan, F. (2016). “15 Temmuz Darbe Girişiminin Ardından Ulusal Demokrasi Şöleni: ‘Demokrasi ve Şehitler Mitingi’ Örneği Bilimler”, I. Uluslararası Sosyal Sempozyumu, 13-15 Ekim 2016, Elazığ, 2013-2040.
• Parenti, M. (2008). “Tekelci Medya Manipülasyonu”, Medya Popüler Kültür ve İdeoloji, (Der. Levent Yaylagül ve Nilüfer Korkmaz), Ankara: Dipnot Yayınları.
• Sözen Usluer, A. (2016). “The July 15 Failed Coup Attempt and Its Implications for Turkish Foreign Policy”, Bilig, Autumn 2016/ 79, 23-44.
• Tek, H. (2007). Darbeler ve Türk Basını, 3. Baskı, Ankara: Elips Kitap.
• Toker, M. (1991). Demokrasimizin İsmet Paşa’lı Yılları 1944-1973; Yarı Silahlı Yarı Külahlı Bir Ara Rejim 1960-1961, 2. Baskı, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Tuchman, G. (1978). Making News, A Study in The Construction Of Reality, New York: The Free Press.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/27_Nisan_Genelkurmay_Ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_Bas%C4%B1n_A%C3%A7%C4%B1klamas%C4%B1, ErişimTarihi: 15.01.2017.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/2016_T%C3%BCrkiye_asker%C3%AE_darbe_giri%C5%9 Fimi, Erişim Tarihi: 16.01.2017.
• Akşam, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Aydınlık, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Birgün, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Cumhuriyet, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Evrensel, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Güneş, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Haber Türk, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Hürriyet, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Karar, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Milat, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Millî Gazete, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Milliyet, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Ortadoğu, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Sabah, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Star, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Takvim, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Taraf, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Türkiye, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Vahdet, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Vatan, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Yeni Akit, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Yeni Asya, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Yeniçağ, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Yeni Mesaj, 16-22 Temmuz 2016, s.1.
• Yeni Şafak, 16-22 Temmuz 2016, s.1.