Seyirci Deneyiminde Film Tercihini Etkileyen Motivasyonlar ve Filmlerin Alımlanması : Recep İvedik Örneği

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 322 - 321, 15.01.2018

İşkın Özbulduk Kılıç

Öz

Giriş: 

Çalışma, seyircinin,  film izleme deneyimlerinde aktif ve bilinçli
olduğu varsayımı ile yola çıkarak, seyircinin Recep İvedik film serisinin izlemeye yönelik rasyonel ve duygusal
motivasyonların neler olduğu ele almaktadır. Buna ek olarak,  seyir deneyimi sırasında ve sonrasında
seyircinin ne gibi katharsislere ulaştığı, hangi doyumları elde ettiği,  bu deneyimlerin gündelik yaşamına etki edip
etmediği araştırılmış, “bu seri neden bu kadar izleniyor?” sorusuna yanıt
aranmıştır. 

Gereç ve Yöntemler:Çalışmada, veri toplama yöntemi olarak alımlama
çalışmalarından hareket edilmiştir. Seyircinin alımlama süreçleri için sadece
filmleri izleme sırasında ve sonrasında değil, filmleri izlemeden önceki tercih
etme süreçleri de incelemeye dahil edilmiştir. Ankara’da yaşayan, film
serisinin tamamını izlemiş ve bu serinin en az 3’ünü sinema salonunda izlemiş,
24-37 yaş arası, farklı eğitimlere sahip, farklı meslek gruplarına mensup 6
kadın ve 6 erkek gönüllü katılımcıdan oluşan 12 kişilik görüşme grubu ile
yapılan görüşmelerden elde edilen sonuçlar, nitel çözümlemeye tabi tutulmuştur.
Bunun yanında Recep İvedik film
serisinin, neden tercih edildiği hususunda da değerlendirmeler yapılmaya
çalışılmıştır. 

Sonuç:Çalışmanın bulgularına göre seyircinin her ne
kadar film seçme sürecinde ve izleme sürecinde etkin ve bilinçli bir rolü olsa
da seyircinin alımlamalarının üzerinde filmin içerik ve biçimsel olarak
yönlendirici ve belirleyici etkisi olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte bu
film serisinin izlenme nedenleri daha çok “eğlenme” olarak gözlense de gizil
olarak, modern kent yaşamının gereklilikleri içerisinde yapması gerekenlerden
bunalan bireylerin, tam da bu noktada aykırı tavırlar sergileyen Recep İvedik karakteriyle baskıdan
kurtulma duygusu hissettikleri bu nedenle de bu filmlere yöneldikleri tespit
edilmiştir. Bununla birlikte kadın ve erkek katılımcılar arasında hem tercih
aşamasında hem de alımlama sürecinde farklılılar gözlense de öz sebepler
üzerinde  birbirlerine yakın sonuçlar
elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Recep İvedik, Alımlama, Seyirci

The Motivations that Effect the Movie Selection of Audience Experience and the Reception of Movies: The Example of Recep İvedik

Öz

Recep İvedik film series are one of the most watched films in new period Turkish cinema. The 4 films of the serial became the most watched movie of the year. The main goal of this article is to explore, the tendence of the audience about this film serial. This study has come out of the question of why this film series has been watched so much. Two basic questions have been sought for this purpose. The first one is why the audiences prefer to watch these films and the second is how they understand the character of Recep İvedik. The study was inspired by the study of reception and depth interview was used as the data collection method. Two stages have been used to examine to review the reception process of the audience. These are the process of choosing before watching the films, and the second is how they interpreted the movies in duration of movie. The results of the interviews, which have been made with an interview group including 6 female and 6 male voluntary participant, by the age of 24 between 37, from different career field and educational attainment, who live in Ankara and watched all of the serials, (at least the three of movies have been watched at Cinema), have been subjected to the qualitative analysis. Beside this, reasons of the choise of Recep Ivedik movie serial have been evaluated. The most important outcome of the research is that even though the audience has conscious and effective role in the progress of movie selection, the movie has a determinant and directive impact with the content and form on the audience. However the reasons of this movie serial has been observed as “entertainment”, in the necessity of modern city life, the audience, who suffocates from the obligations, converges these kind of movies potentially with the sensation of being out of pressure. However male and female participiants, differ by the recipiant progress and selection, in point of main reasons, closely results have been obtained.

Anahtar Kelimeler

Recep Ivedik, Reception, Audience, Viewing Experience

Kaynakça

• Abisel, N. (1995). Popüler sinema ve türler. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Akbulut, Hasan. (2014). Televizyon ve Sinemada İzleyici Çalışmak: Alımlama Çalışmaları. Kocaeli Üniversitesi 2237 İletişim Bilimlerinde Araştırma Projesi Yazma Eğitimi
• Atam, Z. (2011). “Yeni sinemanın” dört kurucu yönetmeni: Yeşim Ustaoğlu, Zeki Demirkubuz, Derviş Zaim, Nuri Bilge Ceylan, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 83-89.
• Bostan, E. (2013). Yeni Türkiye Sineması (2000’li Yıllar), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Casetti, F. (2011). Sinemasal Deneyim (Çev: D. Kırmızı) Sinecine 2 (2)
• Christie, I. (2012) Introduction: In Search of Audiences . I. Christie (Editör) Audiences Defining and Researching Screen Entertainment Reception. Amsterdam: Amsterdam University Press.
• Erdoğan, N. (1993). Seyirci ve Sinema. Seyirci ve Bir Anlamlama Süreci Olarak Sinema, Med-Campus Proje, 126.
• Frampton, D. (2013). Filmozofi (Çev. C. Soydemir). İstanbul: Metis Yayınları (Eserin orijinali 2006’da yayımlandı). 52,102-265.
• İlhan, V. (2010). Medya ve gençlik: 15-24 yaş arası gençlerin televizyon dizilerini izleme pratiklerindeki dönüşüm, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü , Erciyes., 47,50
• Jay, M. (2012). Deneyim Şarkıları. Çev: Barış Engin Aksoy, İstanbul: Metis Yayınları.
• Jensen, K.B. (2005). Nitel Bilim Olarak Beşeri Araştırmalar: Kitle İletişim Araştırmalarına Katkılar. (Çev. Ş. Yavuz). Ş. Yavuz (Editör) Medya ve izleyici: bitmeyen tartışma. Ankara: Vadi Yayınları. (Eserin Orjinali 1991 Yılında Yayımlandı).
• Kırel, S. (2010). Kültürel Çalışmalar ve Sinema. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları
• Kolker, R., (2009). Film,biçim ve kültür. (Çev. F. Ertınaz), A. Ankara: De Ki Yayınevi
• Lehman, P., Luhr, W. (2008). Thinking about movies: Watching, questioning, enjoying. Wiley-Blackwell.
• McQuail, D. (1997). Audience analysis. Thousand Oaks, CA: Sage Publications,1-4,23.
• McQuail, D. (2005). McQuail's mass communication theory. CA: Sage Publications. 47.
• McQuanil, D., Windahl, S. (2010). İletişim modelleri. (Çev. K. Yumlu). Ankara: İmge Kitabevi. 166-177,182.
• Mutlu, E. (2004). İletişim sözlüğü (Dördüncü Basım). Ankara: Bilim ve Sanat, 25,28,190-261.
• Neuman, W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: nicel ve nitel yaklaşımlar ı‐ıı. Cilt (5. Basım). İstanbul: Yayın Odası, 320.
• Nick, S. (2015 ). „Medya Kültürleri’: Sosyal Teori ve Kitle İletişimi. Çev. G. Orhon; B. E. Aksoy. Ankara: Ütopya.
• ÖZSOY, A. (2017), Sinema, Yeni Seyir Deneyimleri ve Çocuk İzleyici.TRT Akademi Dergisi, 2(4), 356-374
• Özsoy, Aydan. (2011). Televizyon ve İzleyici. Türkiye’de Dönüşen Televizyon Kültürü ve İzleyici. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Öztürk, S. (2016). Sinefilozofi, Kurosawa’nın Düşler’inde sinefilozofik bir yolculuk. Ankara: Heretik Yayınları.
• Rushton, R. (2009). Deleuzian spectatorship. Screen, 50(1), 45-53.
• Sarı Karabağ, Ç. (2012). 12 Eylül filmlerinin üniversiteli gençler tarafından alımlanması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara üniversitesi Sıosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 76,26.
• Sevinç, Z. (2014). 2000 sonrası yeni Türk sineması üzerine yapısal bir inceleme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40.
• Suner, A. (2006). Hayalet Ev Türk Sinemasında Aidiyet Kimlik ve Bellek. İstanbul: Metis Yayınlar, 33,37,259
• Tüzün, S. (2011). “Küresel-yerel tartışmaları bağlamında 'Recep İvedik'”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Walter B (2003). “The Work of Art in the Age of Its Technological Reproducibility,” in Selected Writings Vol. 4 1938-1940 Cambridge: Harvard University Press
• Vardan, U. (2003). 1980’lerden Sonra Türk Sineması. G. Nowell-Smith (Editör), Dünya Sinema Tarihi İstanbul: Kabalcı Yayınevi
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 124-125.