SELF-ALIENATION OF THE EMPLOYEES WITH ROLE INTEGRATION: THE ‘MURTAZA’ PARADOX

Yıl 2014, Cilt: 181 Sayı: 181, 331 - 344, 01.02.2014

Zeliha Seçkin

Öz

The main contradiction peculiar to organized societies is the fact that the benefits of organizations and employees, which are inevitably contrary to each other, are combined within the same system. This contradiction also brings up another contradiction that limits the balances in favor of the organization. This structure, which weakens the employee against the organization, causes the individual to lose control over his environment, job, social relations and himself. Loss of control accelerates the alienation process of the employee and brings the individual to a deadlock against the problem of self alienation. Analysis regarding “the exploitation of labor” in the context of the efforts to change power balance in favor of the employee improves in the reverse way compared to what is widely accepted in theory. The analysis that is formulized as “the exploitation of labor” and that aims to draw the lines of the “role” of the employee in the organization calls the employee to internalize the duty of “resisting self alienation”. The Murtaza Paradox represents the problem of alienation caused by the contradiction of “failing to be oneself” experienced by the employee based on role integration. The topic of this study is the junction that Murtaza is faced with “himself” in bringing the benefit of organization and employee from “contrast” to integration.

Anahtar Kelimeler

Rol Integration, Alienation, Organization and The Murtaza Paradox.

ÇALIŞANLARIN ROL BÜTÜNLEŞMESİ İLE KENDİNE YABANCILAŞMASI: MURTAZA PARADOKSU

Öz

Örgütlü toplumlara özgü temel çelişki, birbirine zıt olması kaçınılmaz olan örgüt ve çalışanların çıkarlarını aynı sistem içerisinde birleştirmesidir. Bu çelişki, dengeleri örgüt lehine sınırlandıran başka bir çelişkiye de kapı açmaktadır. Çalışanı örgüt karşısında güçsüzleştiren bu yapı, aynı zamanda bireyin çevresi, işi, toplumsal ilişkiler ve kendisi üzerindeki denetimini de kaybetmesine yol açmaktadır. Denetim kaybı, çalışanın yabancılaşma sürecine ivme kazandırmakta ve özellikle kendine yabancılaşma sorunu karşısında bireyi çıkmaza sürüklemektedir. Güç dengesini çalışan lehine çevirme çabaları bağlamındaki emeğin sömürüsüne ilişkin çözümlemeler ise, pratiğe aktarma noktasında, teorideki kabul görmenin tersine bir gelişme izlemektedir. “Emeğin sömürüsü” şeklinde formüle edilen ve çalışanın örgüt içerisindeki “rol”ünün sınırlarını çizmeyi amaçlayan çözümleme, çalışana, “kendine yabancılaşmaya karşı direnme” gibi bir görevi içselleştirme çağrısı da yapmaktadır. Murtaza Paradoksu, çalışanın rol bütünleşmesine bağlı olarak yaşadığı “kendi olamama” çelişkisinin neden olduğu yabancılaşma sorunsalını temsil etmektedir. Bu çalışmanın konusunu, örgüt-çalışan çıkarını “zıt”lıktan bütünleşmeye götürmede Murtaza’nın “kendi”si ile girdiği yol ayrımı oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Rol Bütünleşmesi, Yabancılaşma, Örgüt ve Murtaza Paradoksu.

Kaynakça

• AKYILDIZ, H. (1998), “Bireysel ve Toplumsal Boyutlarıyla Yabancılaşma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Fakültesi Dergisi”, 3, 163-176.
• AKYILDIZ, H.; DULUPÇU, M. A. (2003), “Kavramsal ve Diyalektik Süreç Olarak Yabancılaşma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Fakültesi Dergisi”, 8(3), 27-48.
• ALATLI, A. (2010), Viva La Muerte Yaşasın Ölüm, Everest Yayınları: İstanbul.
• AYTAÇ, Ö. (2005), “Modern Bürokrasiler ve Yabancılaşma Ethosu”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 319–348.
• BAUER, T.N.; GREN, S.G. (1996), “Development of Leader- Member Exchange: A Longitudinal Test”, Academy of Management Journal, 39(6), 1538-1567.
• EROĞLU, F. (1998), Davranış Bilimleri, Beta Basım Yayın Dağıtım: İstanbul
• HANNA, G. H. (1978), The Development of Powerfulness in Male Youth Through Their Participation in Venturers, Ph D. Thesis, University of Ottowa, Ontario.
• KEMAL, O. (2009), Murtaza, Everest Yayınları: İstanbul.
• KILIÇ, Z. (2009), “Klasik Türk Şiirinde Yabancılaşma, Yalnızlık, Ferdiyetçilik ve Ötekileştirme”, Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 237–242.
• KILINÇ, B. (2008), “Yabancılaşmış Karakterler ve Politik Eleştiri: Yavuz Turgul Sinemasından ‘Muhsin Bey’ Örneği”, Selçuk İletişim, 5(3), 220– 235.
• MARX, K. (2010), Yabancılaşma, Sol Yayınları: Ankara.
• MOUZELİS, N.P.(2003), Örgüt ve Bürokrasi/Modern Teorilerin Analizi, (Çev. H. Bahadır Akın), Çizgi Kitabevi: Konya.
• ÖZBUDUN, S.; MARKUS, G. ve DEMİRER, T. (2008), Yabancılaşma Ve…,Ütopya Yayınları: Ankara.
• ÖZBEK, M. F. (2011), “Örgüt İçerisindeki Güven ve İşe Yabancılaşma İlişkisinde Örgüte Uyum Sağlamanın Aracı Rolü”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Fakültesi Dergisi”, 16(1), 231-248.
• SEEMAN, M. (1959), “On the Meaning of Alienation”, American Sociological Review, 24(6), 783-790.
• ŞİMŞEK, M.Ş.; ÇELİK, A.; AKGEMCİ, T. ve FETTAHLIOĞLU, T. (2006), “Örgütlerde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 569-587.
• Yabancılaşmanın Yönetimi Araştırması”, Selçuk
• ŞİMŞEK, M.Ş.(1999), Yönetim ve Organizasyon, Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara.
• TUTAR, H. (2010), “İşgören Yabancılaşması ve Örgütsel Sağlık İlişkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(1), 175-204.
• YENİÇERİ, Ö. (1999), Yozlaşma ve Yabancılaşmaya Karşı İtirazlar, Özlem Yayınları: Niğde.