Alkol ve Madde Bağımlılığı Olan Bireylerin Başa Çıkma Tutumları

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 3, 597 - 609, 28.12.2016

Ercüment Erbay , Nihan Oğuz Buğra Yıldırım , Engin Fırat

Öz

Amaç: Alkol ve madde kullanımı, sosyal bilimlerin önemli konularından birisidir. Bu araştırma alkol ve madde bağımlılığı olan bireylerin başa çıkma tutumlarını keşfetmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Nicel yönelime sahip olan araştırmaya 141 bağımlı birey dâhil olmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak sosyodemografik bilgi formu ve Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Verilerin analizinde betimleyici ve parametrik olmayan testlerden yararlanılmıştır. Çoğunlukla erkek olan katılımcıların %53.2’si bekârdır. En çok %56,4 oranı ile alkol kullanılmaktadır. Katılımcıların en çok kullandıkları başa çıkma tutumlarının pozitif yeniden yorumlama ve gelişme, soruna odaklanma ve duyguları açığa vurma, aktif başa çıkma, dini olarak başa çıkma olduğu; ayrıca yadsıma (inkar), mizah (şakaya vurma), davranışsal olarak boş verme tutumlarının ise diğerlerine göre daha az kullanıldığı bulunmuştur. Sonuç: Alkol ve madde bağımlılığı olan bireyleri başta başa çıkma tutumları olmak üzere pek çok değişken açısından irdeleyen betimleyici çalışmalara ve müdahale araştırmalarına ihtiyaç vardır.

Kaynakça

• Ağargün, M. Y., Beşiroğlu, L., Kıran, Ü. K., Özer, Ö. A., & Kara, H. (2005). COPE (Başa çıkma tutumlarını değerlendirme ölçeği): Psikometrik özelliklere ilişkin bir ön çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6(4), 221-226.
• Akgül, A. & Kaptı, A. (2010). Türkiye’nin uyuşturucu ile mücadele politikası: Politika süreç analizi. İçinde: S. Özeren, M. A. Sözer & O. Ö. Demir (Eds.), Yerelden küresele sınıraşan suçlar (ss. 75-99). Ankara: Polis Akademisi Yayınları
• Anderson, C. E. & Loomis, G. A. (2003). Recognition and prevention of inhalant abuse. American Family Physician, 68(5), 869-874.
• Arevalo, S., Prado, G. & Amaro, H. (2008). Spirituality, sense of coherence, and coping responses in women receiving treatment for alcohol and drug addiction. Evaluation and Program Planning, 31(1), 113-123.
• Botvin, G. J. (2000). Preventing drug abuse in schools: Social and competence enhancement approaches targeting individual-level etiologic factors. Addictive Behaviors, 25(6), 887-897.
• Collins, S., Ottley, G. & Wilson, M. (1990). Historical perspectives and the development of community services. İçinde: Alcohol, Social Work and Helping (ss. 9-42). London: Routledge.
• Cukor D., Cohen S.D., Peterson R.A. & Kimmel P.L. (2007). Psychosocial Aspects of Chronic Disease: ESRD as a Paradigmatic İllness. Journal of the American Society of Nephrology, 18(12), 3042–3055.
• Çetinkaya, S., Nur, N., Demir, Ö. F., Sönmez, S. & Akan, S. (2007). Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Merkezi’nde verilen gençlik danışma birimi hizmetleri. C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 29(3), 104-108.
• De Angelis, T. (1991) "No one method better in treating addiction” The APA Monitor, p. 10.
• DiClemente, C. C. (2006). Addiction and change: How addictions develop and addicted people recover. New York: Guilford Press.
• Dorard, G., Bungener, C. & Berthoz, S. (2013). Self-esteem, perceived social support, coping style and psychoactive substance use during adolescence. Psychologıe Francaıse, 58(2), 107-121.
• Espeland, K. (1995). Identifying the manifestations of inhalant abuse. The Nurse Practitioner, 20(5), 49-50.
• Evren, C., Ögel, K., Tamar, D. & Çakmak, D. (2001). Uçucu madde kullanıcılarının özellikleri. Bağımlılık Dergisi, 2(2), 57-60.
• Farrell, M., Howes, S., Bebbington, P., Brugha, T., Jenkins, R., Lewis, G., Marsden, J., Taylor, C. & Meltzer, H.(2001). Nicotine, Alcohol And Drug Dependence And Psychiatric Comorbidity: Results of A National Household Survey. The British Journal of Psychiatry, 179(5), 432-437.
• Galea, S., Nandi, A. & Vlahov, D. (2004). The social epidemiology of substance use. Epidemiologic Reviews, 26(1), 36-52.
• Karataşoğlu, S. (2013). Sosyal Politika Boyutuyla Madde Bağımlılığı. Türk İdare Dergisi, 476, 321-352.
• Karatay, G. & Kubilay, G. (2004). Sosyoekonomik düzeyi farklı iki lisede madde kullanma durumu ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Hemșirelikte Araștırma Geliștirme Dergisi, 1(2), 57-70.
• Keil, R. M. (2004). Coping and stress: a conceptual analysis. Journal of Advanced Nursing, 45(6), 659-665.
• Korkmaz, G., Batur, D., Karakuş, E. & Tel, H. (2003). Alkol bağımlısı erkeklerin eşlerinin yaşadıkları güçlükler ve başetme tarzlarının belirlenmesi. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 7(1), 21-26.
• Marquez-Arrico, J. E., Benaiges, I. & Adan, A. (2015). Strategies to cope with treatment in substance use disorder male patients with and without schizophrenia. Psychiatry Research, 228(3), 752-759.
• McConnell, M. M., Memetovic, J. & Richardson, C. G. (2014). Coping style and substance use intention and behavior patterns in a cohort of BC adolescents. Addictive Behaviors, 39(10), 1394-1397.
• Mırsal, H., Kalyoncu, A., Pektaş, Ö., Mırsal, N. & Beyazyürek, M. (2000). Alkol bağımlılığında klinik özellikler ve sosyodemografik değişkenler. Bağımlılık Dergisi, 1(2), 81-85.
• Mutlu, E. (2015). Madde bağımlılığının tedavisinde sosyal hizmet uzmanlarının rol ve işlevleri: Ankara numune eğitim ve araştırma hastanesi alkol ve madde bağımlılığı tedavi ve eğitim merkezi örneği. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 6(5), 16-23.
• Ögel, K. (2001). İnsan, yasam ve bağımlılık-tartışmalar ve gerçekler. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Ögel, K. ve Tamar, D. (2002). Psikiyatrik epidemiyoloji. İzmir: Ege Psikiyatri Yayınları.
• Öztürk, K. E., Altınoğlu, I. & Atasoy, N. (1996). Ergenlerde uçucu madde kullanımında rol oynayan faktörler. 5. Anadolu Psikiyatri Günleri Program ve Bildiri Özetleri Kitabı, 39.
• Pektaş, Ö., Kalyoncu, A., Mırsal, H. & Beyazyürek, M. (2001). Alkol Bağımlılığında sosyodemografik değişkenler, klinik özellikler ve tedavi sonuçlarının cinsiyetler arasındaki farklılıklarının incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 2(1), 25-29.
• Polat, G. (2012). Madde bağımlısı ergenlerin tedavi sonrası toplumla yeniden bütünleşme deneyimleri ve sosyal sermaye yaklaşımı temelinde sosyal hizmet müdahalesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Saatçioğlu, Ö., Evren, E. C. & Çakmak, D. (2003). 1998-2002 yılları arasında yatarak tedavi gören alkol ve madde kullanımı olan olguların değerlendirilmesi. Bağımlılık Dergisi, 4(1), 109-117.
• Sağkal, T. (2005). Alkol ve madde bağımlılığında öğrenilmiş güçlülüğün incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Sevin, Ç. & Erbay, E. (2008). Madde bağımlılarının tedavi sonrası sosyal yaşama uyumları ve sosyal hizmet uygulamaları. Bağımlılık Dergisi, 9(1). 1-11.
• Sun, W., Skara, S., Sun, P., Dent, C. W. & Sussman, S. (2006). Project towards no drug abuse: Long-term substance use outcomes evaluation. Preventive medicine, 42(3), 188-192.
• Taşçı, E., Atan, Ş. Ü., Durmaz, N., Erkuş, H. & Sevil, Ü. (2005). Kız Meslek Lisesi öğrencilerinin madde kullanma durumları. Bağımlılık Dergisi, 6(3), 122-128.
• Tuncay, T. (2007). Kronik hastalıklarla başetmede tinsellik. Sağlık ve Toplum, 17(2), 13-20.
• Tuncay, T. (2010). Kanserle başetmede destek grupları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(1), 59-71.
• Turhan, E., İnandı, T., Özer, C. & Akoğlu, S. (2011). Üniversite öğrencilerinde madde kullanımı, şiddet ve bazı psikolojik özellikler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 9(1), 33-44.
• Yaşan, A. & Gürgen, F. (2004). Güneydoğu Anadolu Bölgesinde ergenlerde uçucu madde kullanım özellikleri. Bağımlılık Dergisi, 5(2), 28-34.
• Young, S. J., Longstaffe, S. & Tenenbein, M. (1999). Inhalant abuse and the abuse of other drugs. The American Journal of Drug and Alcohol Abuse, 25(2), 371-375.
• Yüncü, Z., Aydın, C., Coşkunol, H., Altıntoprak, E. & Bayram, A. T. (2006). Çocuk ve ergenlere yönelik bir bağımlılık merkezine iki yıl süresince başvuran olguların sosyodemografik değerlendirilmesi. Journal of Dependence, 7(1), 31-37.