ÖĞRENCİLERDEKİ OKUMA ALIŞKANLIĞININ ÖĞRENCİ VE ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE BELİRLENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 1, 143 - 184, 05.04.2018

Ercan Aksoy Duygu Saniye Öztürk

Öz

Bu
araştırmanın amacı, ilköğretim öğrencilerinin okuma alışkanlığı kazanma
durumlarını, öğretmenlerinin ve kendilerinin görüşleri doğrultusunda
belirlemeye çalışmaktır. Tarama modelindeki bu araştırmanın çalışma grubu, Bolu
İlinden 110 öğretmen ve 252 öğrenciden oluşturulmuştur. Araştırmada verilerin
toplanması için araştırmacı tarafından hazırlanan “Okuma Alışkanlığı Öğrenci
Anketi” ve “Okuma Alışkanlığı Öğretmen Anketi” kullanılmıştır. Anket formları,
Bolu’daki ilköğretim okullarında 2., 3., 4. ve 5. Sınıfta görev yapan
öğretmenlere ve bu öğretmenlerin öğrencilerine uygulanmıştır. Araştırmada anket
yoluyla toplanan verilerin analizinde yüzde ve frekans kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara dayalı
olarak şu sonuçlara ulaşılmıştır: Öğrencilerin tamamına yakını kendisinde
okuma alışkanlığı olduğunu, öğretmenlerin tamamına
yakını da öğrencilerinin okuma alışkanlığı gelişimlerini takip ettiğini
belirtmiştir. Öğretmenlerin, okuma alışkanlığı kazandırma konusunda velilerle çalışmalar
yaptıkları ancak sınıf kitaplıklarındaki yayın türlerinin çok çeşitli olmadığı, sınıf
olarak yayın abonelikleri olmadığı ve öğrencilerinin sınıf
kitaplıklarından aktif olarak faydalanmaları için çok çabalı olmadıkları
belirlenmiştir. Öğrencilerin
okumalarını olumsuz etkileyen etmenler arasında televizyon izlemeyi ve
bilgisayar oyunlarını okumaya tercih etme yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

İlköğretim okulu, okuma becerisi, okuma ilgisi, okuma alışkanlığı, öğretmen

Kaynakça

• Aksaçlıoğlu, A. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 21(1), 3-28.
• Akyol, H. (2005). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi (4. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Bayram, O. (1990). İlkokul çağı çocuklarının okuma alışkanlığı ve Yenimahalle İlçe Halk Kütüphanesi Gezici Kütüphane hizmeti. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: H.Ü.S.B.E.
• Beentjes, J. W. H. Koolstra, C. M. Marseille, N. & Voort, T. H. A. (2001). Children’s use of different media: for how long and why? S. Livingstone ve M. Bovill (eds.), Children and their changing media environment (ss. 85-111) İçinde, New Jersey, Lawrence Erlbaum Associates.
• Birkets, S. (2004). The truth about reading. School Library Journal, 11, 50-51.
• Brant, M. (2003). Log on and learn. Newsweek, 25 August-1 September, 52-55.
• Büyüköztürk,Ş.(2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2),133-148.
• Büyüköztürk, Ş.,Çakmak, E.,Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F.(2013). Bilimsel araştırma yöntemleri, (14.Baskı) Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Calkins, L.M. (2001). The art of reading. New York: Longman, 18-43.
• Coşkun, E. (2002). Okumanın hayatımızdaki yeri ve okuma sürecinin oluşumu. Türklük Bilimi Araştırmaları, 11, 231-244.
• Çakmak, T. ve Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu Örneği. Türk Kütüphaneciliği,23(3), 489-509.
• Çelenk, S. (2003). Okul aile işbirliği ile okuduğunu anlama başarısı arasındaki ilişki, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 33-39.
• Devrimci, H. (1993). İlkokul 5. sınıf çocuklarında okuma alışkanlığının incelenmesi. Bilim Uzmanlığı Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Dilidüzgün, S. (2006). Çocuk edebiyatı eleştirisinin temelleri ve Türkiye’de çocuk edebiyatı eleştirisi. Ankara: II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu. 159-164.
• Donahue, P.L., Voelkl, K. E., Campbell, J. R. & Mazzeo, J. (1999). The NAEP 1998 Reading Report Card for the Nation and the States. (http://heartland.org/sites/all/modules/custom/heartland_migration/files/pdfs/307.pdf/ 07.12.2015 tarihinde erişilmiştir). Dökmen, Ü. (1994). Okuma becerisi, ilgisi ve alışkanlığı üzerine psiko-sosyal bir araştırma, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Draper, M. C. Barksdale-Ladd, M.A. & Radencich, M. C. (2000). Reading and reading habits of preservice teachers. Reading Horizons, 40(3), 185-203.
• EARGED, (2003). PIRLS 2001 Uluslararası okuma becerilerinde gelişim projesi. Ankara: MEB
• EARGED, (2005). PİSA 2003 Projesi, Ulusal Nihai Rapor, Ankara: MEB
• EARGED, (2007). PİSA 2006 Projesi, Ulusal Nihai Rapor, Ankara: MEB
• EARGED, (2010). PİSA 2009 Projesi, Ulusal Nihai Rapor, Ankara: MEB
• Evra, J. V. (2009), Television and child development, New York: Routledge.
• Garrett, J. E. (2002) Enhancing the attitudes of children toward reading: ımplications for teachers and principals. Reading Improvement, 39(1), 21-24.
• Güleryüz, H. (2002). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Güngördü, E. (2006). Okuma alışkanlığı edinme sürecinde sınıf öğretmeninin sorumluluğu. Gazi Üniversitesi Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı. 1. Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
• Hunter, C. P. (2005). Raising students who want to read. New York: Scholastic Inc.
• İnan, D. D. (2005). İlköğretim I.kademe öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• İpşiroğlu, Z. (1997). Eğitimde yeni arayışlar. İstanbul: Adam Yayınları.
• İpşiroğlu, Z. (1994). Çağdaş eğitimde sanat. İstanbul: Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yayınları.
• Jensen, K., Papp, S. & Richmond, B. (1998). Improving children's habits in recreational reading. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Chicago: Saint Xavier University & IRI/Skylight Field-Based Masters Program.
• Jones, W. F. (1996). Teachers as readers/students as readers. Sustaining the Vision. Selected Papers from the Annual Conference of the International Association of School Librarianship (24th, Worcester, England, July 17-21, 1995).
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi (9. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Keleş, Ö. (2006). İlköğretim 4. Ve 5. sınıf öğrencilerinde kitap okuma alışkanlığının incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (2011). Türkiye okuma kültürü haritası araştırması. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Lemish, D. (2007). Children and television, a global perspective, Oxford: Blackwell Publishing,
• Maraşlı, A. (2005). Okumayı sevdirme yolları. İstanbul: Bilge Yayıncılık.
• Markoff, J. (16 February 2000). A Newer, lonelier crowd emerges in Internet study. The New York Times.
• MEB, (2011). İlköğretim Kurumları Mevzuatı (http://mevzuat.meb.gov.tr/html/225 _0.html#ld 15.03.2011 tarihinde erişildi).
• MEB, 100 Temel Eser Genelgesi (http://www.egitimmevzuat.com/images/2005 /2005701.jpg 03.10.2012 tarihinde erişildi).
• MEB, 100 Temel Eser Genelgesi (http://www.egitimmevzuat.com/images/2005 /2005702.jpg 03.10.2012 tarihinde erişildi).
• MEB, 100 Temel Eser Genelgesi (http://www.egitimmevzuat.com/images/2005 /2005703.jpg 03.10.2012 tarihinde erişildi).
• MEB, 100 Temel Eser Genelgesi (http://sgb.meb.gov.tr/str_yon_planlama_V2/ Genelgeler /100_temel_eser_genelgesi.pdf 03.10.2012 tarihinde erişildi).
• O’Toole, K. Study offers early look at how internet is changing daily life. (http://www.stanford.edu/group/siqss/Press_Release/press_release.html, 10.02.2011 tarihinde erişildi).
• Özdemir, E. (1983). Okuma sanatı. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Sanacore, J. (1991) Reading for pleasure in the social studies, Education Digest. 56, 7.
• Sanacore, J. (1997). Promoting lifetime literacy: What can be more basic? Resources in Education, 32(6).
• Smith, M. W. & J.D. Wilhelm, (2002). Reading don’t fix no chevys: literacy in the lives of young men. Portsmouth, NH: Heinemann.
• Snow, C. (2002). Reading for understanding: Toward an R&D program in reading comprehension. Santa Monica, CA: RAND Corporation.
• Suna, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin okuma ilgileri ve alışkanlıklarını etkileyen etmenlerin analitik olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir; Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sünbül, A. M. ,Yılmaz, E., Ceran, D.,Çintaş,D., Demirer, V., Işık, A., Çalışkan, M. ve Alan, S. (2010). İlköğretim öğrencileri kitap okuma alışkanlıkları: Konya İli araştırma raporu (5-6-7-8. Sınıflar) Konya: Selçuk Üniversitesi Matbaası.
• Tompkins, G.E. (1997) Literacy for the 21th Century. A balanced approach. New Jersey: Prentice Hall Inc.
• Tosunoğlu, M. (2002). Türkçe öğretiminde okuma alışkanlıkları ve çocukların okuma eğilimleri. Türk Dili Dergisi, 609, 547–563.
• Townsend, R. (2002). Okuma zenginliği (çev: T. Keskin), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Wilhelm, J.D. (1997). You gotta be the book: teaching engaged and reflective reading with adolescents. New York: Teachers College Press.
• Yıldız, C. (2003). Anadili öğretiminde çağdaş yaklaşımlar ve Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Yılmaz, B.(2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynlerin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.
• Zhiming, L. (2000) Reading is on the rise in China. (www.honco.net/100day/02/2000–0526-liu.html 09.11.2011 tarihinde erişildi).