BİREYSEL DEĞERLER VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİ İLİŞKİSİ: ASKER HASTANESİ ÇALIŞANLARI ÜZERİNDE BİR İNCELEME

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 2, 301 - 314, 18.08.2019

Buket Hüseyniklioğlu

Öz

Bu
çalışmada, çalışanların bireysel değerleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki
ilişki düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma evreninin Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde faaliyet
gösteren Asker Hastanesi çalışanları oluşturmaktadır. Araştırmada şu üç soruya
cevap aranmıştır: Asker hastanesi çalışanlarının bireysel değerleri ile
örgütsel bağlılıkları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki var
mıdır? Asker hastanesi çalışanlarının bireysel değerleri ile örgütsel
bağlılıkları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki var mıdır? Asker
hastanesi çalışanlarının tanımlayıcı özellikleri ile örgütsel bağlılıkları
arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki var mıdır? Araştırma
sorularına cevap ararken, Schwartz’ın (1994) bireysel değerleri ölçmek için
geliştirdiği Schwartz Değer Envanteri ile Meyer ve Allen’in (1997) örgütsel
bağlılık ölçekleri kullanılmıştır. Anket yöntemi ile 512 katılımcıdan toplanan
verilerin istatistiksel yöntemlerle analizi yapılmış ve bu analizler
neticesinde, geliştirilen 28 hipotez değerlendirilmiştir.

Muhafazakâr
değerlerle normatif ve duygusal bağlılık, kendini gerçekleştirme değerleri ile
normatif ve duygusal bağlılık, 
güvenlik-evrensellik değerleri ile normatif bağlılık arasında ilişki
bulunmuştur. Aynı zamanda; çalışanların cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu,
statü ve meslekleri ile bireysel değerleri arasında; yaş, eğitim durumu, statü,
hiyerarşik konum ve meslekleri ile örgütsel bağlılıkları arasında farklılıklar
belirlenmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

örgütsel bağlılık, bireysel değerler, schwartz değer envanteri, bağlılık ölçeği, hastane

Kaynakça

• Allen, N.ve Meyer, J.P.(1990) “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization”, Journal of Occupational Psyschology, Vol.63, 1-18.
• Allen, N.ve Meyer, J.P.(1993), Organizational Commitment: Evidence of Career Stage Effects, Journal of Business Research, Vol.26, N.1, p.49-61.
• Angle H.L. ve Perry J. (1981) “An Empirical Assessment of Organizational Commitment and Organizational Effectiveness”, Administrative Science Quarterly, Vol.26: 1-14.
• Aydın, İ. P. (2001), Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Balay, R. (2000), Örgütsel Bağlılık, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Başaran, İ. E. (2000a), Eğitim Yönetimi, Ankara: Gül Yayınevi.
• Başaran, İ. E. (2000b), Yönetim, Ankara: Gül Yayınevi.
• Becker, H. S. (1960), “Notes on The Concept of Commitment”. American Journal of Sociology, Vol., 32-40.
• Cengiz, A.A. (2000), Enformasyon Çağında Örgüt Bağlılığını Geliştirmenin Yollarına Genel Bir Bakış, Anadolu Üniversitesi İ.İ.B.F., 16, Eskişehir.
• Cihangiroğlu, N. (2010), “Askeri Tabiplerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma”, Gülhane Tıp Dergisi 2010; Sayı. 52, 82-90.
• Chen, Z.X. ve Francesco, A.M. (2003), “The Relationship Between The Three Components Of Commitment and Employee Performance in China”, Journal of Vocational Behavior, Vol. 62, Issue: 3, 490-516.
• Chow, I. H. S. (1994), “Organizational Commitment and Career Development of Chinese Managers in Hong Kong and Taiwan”, The International Journal of Career Management, Vol.6, 4, 3-9.
• Clemen, R.T. (1996) Making Hard Decisions: An Introduction to Decision Analysis, 2nd Ed. Boston MA: Duxbury Press.
• Clugston, M. (2000), “The Mediating Effects of Multidimensional Commitment On Satisfaction and Intent to Leave”, Journal of Organizational Behavior, Vol.21(4): 477-486.
• Costa, P. T.,Jr., McRae, R. R., ve Holland, J. L. (1984). Personality and Vocational Interests in An Adult Sample. Journal of Applied Psychology, Vol.69, 390-400.
• Çetin, M.Ö. (2004). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Bağlılık, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Deal, T.E. and A.A. Kennedy (1982). Corporate Cultures: The Rites and Rituals of Corporate Life, Addison-Wesley Co., London.
• DeConick, J.B.. ve Bachmann, D.P. (1994), Organizational Commitment and Turnover Intentions of Marketing Managers, Journal of Applied Business Research, Vol.10, No.3, 87-95.
• Devos, T., Spini, D. ve Schwartz, S. H. (2002), “Conflicts among human values and trust in institutions”, The British Journal of Social Psychology; Dec, Vol.41, Health and Medical Complete, 481-494
• Dick, G. and Metcalfe, B. (2001), “Managerial Factors and Organizational Commitment: A Comparative Study of Police Officers and Civilian Staff”, The International Journal of Public Sector Management, Vol:14, No:2, 111-128.
• Dose, J.J. (1997), “Work Values: An IntegrativeFramework and IllustrativeApplication to Organizational Socialization.”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, Vol.70, 219-240.
• Dubin, R., Champoux, J.E. ve Porter, L.W. (1975): “Central Life Interests and Organizational Commitment of Blue-Collar and Clerical Workers”, Administrative Science Quarterly, Vol.20, 411- 421.
• Dumas, C. ve Blodgett, M. (1999). Articulating values to inform decision making: lessons from family firms around the world. International Journal of Value Based Management, 12, 209-221.www.kluweronline.com. İndirme Tarihi: 23.12.2009
• England, G. W. & Lee, R. (1974), “The Relationship Between Managerial Values and Managerial Success in the United States, Japan, India, and Australia” Journal of Applied Psychology, Vol.59(4), 411-419.
• Everard, B. (1995) “Values as Central to Competent Professional Practice”. Managing Teachers as Professionals in Schools. (Edt: H. Busher ve R. Saran). London: Kogan Page.
• Fernandes, L. (1999). Value personalisation: a base for value education. International Conference on Teacher Education. Beit Berl, Israel, 27 June–1 July 1999. http://www.askeric.org/plweb-cgi. İndirme Tarihi: 23.12.2009.
• Finegan, J. E. (1994). “ Impact of Personal Values on Judgments Of Ethical Behaviour in the Workplace”, Journal of Business Ethics, Vol.13, 747-755.
• Finegan, J.E.(2000), “The Impact of Person and Organizational Values on Organizational Commitment, Journal of Occupational and Organizatioal Psychology, Vol.73, 149-169.
• Güngör, E. (1998). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar, İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
• Hackett, R. D.. Bycio, P., ve Hausdorf, P. A. (1994). “Further Assessments of Meyer and Allen's (1991) Three-Component Model of Organizational Commitment”, Journal of Applied Psychology,Vol. 79, 15-23.
• Hall, D., Schneider, B. ve Nygren, H. (1970) “Personal Factors in Organizational Identification”, Administrative Science Quarterly. Vol. 15, 2.
• Hofstede, G. (1991), Culture’s Consequences: International Differences In Work-Related Values, Sage Publications, Abridged Edition, seventh printing.
• Hostetter, S. J. (2003). Instituonal Culture in the Bible College and Its Relationship to Organizational Member’s Values. Doctoral Thesis. Trinity Evangelical Divinity School. UMI No: 3087175.
• İnce, M. ve Gül, H. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Kilby, R. W. (1993). The Study of Human Values. Maryland: University Press of America.
• Kozan, K.M. ve Ergin, C. (1999), The Influence of Intra-Cultural Value Differences on Conflict Management Practices, International Journal of Conflict Management, Bowling Green, July, 249-267.
• Lachman, R., Nedd A. ve Hinnings, B. (1994), “Analyzing Cross-National Management and Organization: A Theoretical Framework”, Management Science, Vol.25, 40-55.
• Licht, A.N. ve Jordan I. S., (2006), “The Social Dimensions of Entrepreneurship”, Mark Casson and Bernard Yeung, eds., Oxford Handbook of Entrepreneurship. Oxford: Oxford University Press, 1-43.
• Mass, B. (1990). Bass & Stogdill’s Handbook of Leadership. New York: The Free Press.
• McDonald, P., ve Gandz, J. (1991), “Identification of Values Relevant to Business Research.” Human Resource Management, Vol.30(2), 217-236.
• Meyer, J.P., Allen, N.J. ve Smith, C.A. (1993): “Commitment to Organizations and Occupations: Extension and Test of a Three Component Conceptualization”, Journal of Applied Psychology, Vol. 78, 4, 538-551.
• Meyer, J.P. ve Allen, N. (1984) “Testing the Side-Bet Theory of Organizatonal Commitment: Some Methodological Considerations”, Journal of Applied Psycology. Vol. 69.
• Meyer J.P., Allen, N.J. (1997), Commitment In Workplace, Theory, Research and Application, London, Sage Publications.
• Meyer,J.P. ve Allen, N.(1991) “A Three Component Conceptualization of Organizational Commitment”,Human Resource Management,V..61.
• Meyer,J.P., Allen, N.J. (2002), "A three component conceptualization of organizational commitment," COOPER,C.R. (ed.), Fundamentals of Organizational Behavior, Vol.3, (London: SagePublications): 345-371.
• Meyer, J. P., Paunonen, S. V., Gellady, I. R., Goffin, R. D., ve Jackson, D. N. (1989). “Organization Commitment And Job Performance: It's The Nature Of The Commitment That Counts”. Journal of Applied Psycholog, Vol.74, 152-156.
• Mowday, R.T., Steers, R.M. ve Porter, L.W. (1979), “The Measurement of Organizational Commitment”, Journal of Vocational Behavior, Vol.14, 224-247.
• Mowen C.J. (1993), Consumer Behavior, Third Edition, MacMillan Publishing Company, NewYork.
• Murphy, E.F., Snow, W.A., Carson, P.(Phillips) ve Zigarmi, D. (1997), “Values, Sex Differences And Psychological Androgyny”, International Journal of Value-Based Management, 10, 69-99.
• Nijhof, W.J., De Jong, M.J. ve Beukhof, G. (1998): “Employee Commitment in Changing Organizations: An Exploration”, Journal of European Industrial Training, Vol. 22, 6, 243–248.
• Oliver, N. (1990), “Work Rewards, Work Values and Organizational Commitment in An Employee-owned Firm: Evidence From the U.K.”, Human Relations, Vol.43, 6, 513-526.
• Özden, Y. (2005), Eğitimde Yeni Değerler Eğitimde Dönüşüm, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Özensel, E. (2003). Sosyolojik Bir Olgu Olarak Değer. Değerler Eğitimi Dergisi, Sayı 1, 3, 217–239.
• Pachella, R. G. (1986). “Personal Values and Value of Expert”. Testimony Law and Human Behavior, Vol.10, 1/2, 145-150.
• Pang, S. N. (1994). “School Values and Teachers’ Feelings: A Lirsel Model”, Conference of the Australian Association for Research in Education, Newcastle, 27 November–1 December.
• Pethia, R. F. (1970). “Values in Positive and Normative Administrative Theory: A Conceptual Framework and Logical Analysis”. Emerging Concepts in Management. (Edt: S. M. Wortman & F. Luthans). 10– 25. London: The Macmillan Company.
• Porter, L.W., Steers, R.M., Mowday, R.T. ve Boulian, P.V. (1974): “Organizational Commitment, Job Satisfaction and Turnover among Psychiatric Technicians”, Journal of Applied Psychology, Vol.59, 5, 603-609.
• Rokeach, M. (1973), The Nature of Human Values, New York The Free Press.
• Ronen, S.(1986), Comparative and Multinational Management, Chapter 2; Cultural and National Perspectives, printed in the U.S.A., 17-37.
• Routamaa, V. ve Heinasuo, K. (2006), “Type and Values over Generations”, Psychological Type and Culture—East & West: A Multicultural Research Conference Honolulu, Hawaii, January 6-8.
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2001). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Ezgi Kitabevi
• Sağnak, M. (2004). Örgütlerde Değerler Yönünden Birey-Örgüt Uyumu ve Sonuçları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Vol.10, 37, 72–95.
• Schwartz, S.H. ve Boehnke, K.(2004), “Evaluating the structure of human values with confirmatory factor analysis”, Journal of Research in Personality, Vol. 38: 230-255.
• Schwartz, S.H. ve Sagie, G. (2000), Value Consensus and Importance: A Cross-National Study, Journal of Cross-Cultural Psychology, Vol.31, Iss.4, Jul , 465-497.
• Schwartz, S.H.(1994) Are There Universal Aspects in the Structure and Content of Human Values?, Journal of Social Issues, Vol.56, 19-45.
• Schermerhorn, J.R., Hunt, J.G. ve Osborn, R.N. (1994) Managing Organization Behavior, Fifth Edition, John Willey&Sons, Inc: New York.
• Schiffman G.L., Sherman, E. ve Long, M.M. (2003), Toward a Beter Understanding of The Interplay of Personal Values and The Internet, Psychology&Marketing. Vol:20, 2, 169-186.
• Silah, M. (2000). Sosyal Psikoloji: Davranış Bilimi. Ankara Gazi Kitabevi.
• Uyguç, N., “Cinsiyet, Bireysel Değerler ve Meslek Seçimi” Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F.Dergisi Cilt:18 Sayı:1, Yıl:2003, ss:93-103 93.
• Weiner, Y. (1982): “Commitment in Organizations: A Normative View”, Academy of Management Review, Vol. 7, 3, 418-428.
• Weiner, Y. ve Vardi, Y. (1980): “Relationships Between Job, Organization and Work Outcomes: An Integrative Approach”, Organizational Behavior and Human Performance, Vol. 26, ss.81-96.
• Wasti, S.Arzu (2000), “Örgütsel Bağlılığı Belirleyen Evrensel ve Kültürel Etmenler: Türk Kültürüne Bir Bakış”, Ed. Zeynep Aycan, Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 201-224.
• Yavuz, M.C. (2007). “Uluslararası Destinasyon Markası Oluşturulmasında Kimlik Geliştirme Süreci: Adana Örneği”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Adana.