ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN TELAFFUZ HATALARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 3, 683 - 700, 15.12.2020

Ahmet Sever Fulya Topçuoğlu Ünal

Öz

Konuşma insan iletişiminde en
etkili, en hızlı ve en pratik yollardan biridir. Toplumsal yaşamın vazgeçilmez
bir ögesidir. Etkili bir iletişim başarı için, etkili ve düzgün bir konuşma da etkili iletişim için elzemdir.

Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin
hazırlıksız konuşma esnasında yaptıkları telaffuz hataları
incelenmiştir. Araştırma, tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma
grubunu Kütahya ilinin Domaniç ilçesindeki bir devlet ortaokulunda öğrenim
gören 7. sınıf öğrencilerinden rastgele yöntemle seçilen 25 öğrenci
oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında yarı yapılandırılmış gözlem
tekniğinden faydalanılmıştır. Ses kaydı ve konuşma gözlem formlarıyla verilerin toplanması
sağlanmıştır. Verilerin analizi içerik analizi ile yapılmış, öğrencilerin
hazırlıksız konuşmalarındaki hatalarının oranı, türleri ve bunların cinsiyete
göre oranı gibi değişkenler açısından incelenmiştir.

Araştırma sonucunda öğrencilerde
telaffuz hataları tespit edilmiştir. Öğrencilerin tamamında yerel ağız
kullanımı görülmüştür. Bunu atlama (%64), gevşeklik (%52), gereksiz ses
kullanımı (%52), vurgu ve tonlama hatası (%36) takip etmektedir. Yerel ağız
kullanımından kaynaklı hataların başında ise çoğul ekinin yanlış kullanımı
(%95), sert sessizlerin yumuşak söylenmesi (%95) ve şimdiki zaman ekinin yanlış
kullanımı (%85) gelmektedir.  Konuşma
süresi bakımından erkekler kızlardan 8 saniye daha uzun konuşmuş, telaffuz
hatası yönünden de kızlar %5 daha başarılı çıkmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Konuşma, konuşma becerisi, telaffuz hataları, yerel ağız

Kaynakça

• KAYNAKLAR Ağca, H. (2006). Sözlü anlatım. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Akbayır, S. (2007). Dil ve diksiyon yazılı ve sözlü anlatım bozuklukları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2009). Yazılı ve sözlü anlatım kompozisyon sanatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Arhan, S. (2007). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim ikinci kademede konuşma eğitimi (Ankara İli örneği) (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, A. (2012). Üniversite öğrencilerinin topluluk karşısında konuşma ile ilgili çeşitli görüşleri (Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi örneği). Turkish Studies, 7 (3), 221-231.
• Balcı, M. (2013). Seydişehir ortaöğretim kurumları (SOÖK) öğrencilerinin okul ortamındaki konuşmalarında standart Türkçe kullanım durumları ve bunun yazımlarına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Baş, T. ve Akturan, U. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Bıçakçı, R. (2007). Burdur’da temel eğitim 1. kademe öğrencilerindeki yerel ağız özelliklerinin ölçünlü dile yaklaştırılması için teknik ve etkinlikler. 1. Burdur Sempozyumu Bildiriler Kitabı: 1. Cilt (s. 313-322). Burdur: Fakülte Kitabevi
• Cin, A. (2011). Arıkuyusu/Kuşak (Gülnar) ağzı. Mediterranean Journal of Humanities, 1 (2), 21-46.
• Çiçek, A. (2005). Erzincan merkez ilköğretim okulları ikinci kademede okuyan bazı öğrencilerdeki telaffuz problemleri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (2), 77-89.
• Davutoğlu, A. Y. (2010). Standart Türkçedeki ünlülerin akustik analizi ve fonetik altyapı (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, N. (2010). Türkçede varyasyon üzerine. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 17 (2), 93-106.
• Demirel, Ö. ve Şahinel, M. (2006). Türkçe öğretimi. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Er, S. (2011). Etkili ve güzel konuşma sanatı. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Erdem, İ. ve Deniz, K. (2008). Güzel konuşma kurslarında verimliliği artırmaya yönelik bir alan araştırması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (10), 75-90.
• Erkuş, A. (2006). Sınıf öğretmenleri için ölçme ve değerlendirme. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Erkuş, A. (2011). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gökkaya, H (2008). Konuşma becerisinin sağaltılmasında tekerlemelerin kullanımı (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Gülensoy, T. (1988). Kütahya ve yöresi ağızları (inceleme, metinler, sözlük). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karahan, L. (1996), Anadolu ağızlarının sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karakoç Öztürk, B. ve Altuntaş, İ. (2012). İlköğretim ikinci kademede konuşma eğitimine yönelik öğretmen görüşleri: nitel bir çalışma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 342-356.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kartalcık, V. ve Gümüş, İ. (2012), Burdur ağzında çok şekilli kelimeler. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 179-184.
• Kıbrıs, İ. (2011). Türkçe 2 sözlü anlatım güzel konuşma-diksiyon. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Korkmaz, Z. (2005). Türk dili üzerine araştırmalar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2007). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kurudayıoğlu, M. (2003). Konuşma eğitimi ve konuşma becerisini geliştirmeye yönelik etkinlikler. Tübar, 13, 287-309.
• Onur, Ö. (2016). Yaratıcı dramada forum tiyatro tekniğinin kullanılmasının annelerin iletişim becerilerinin geliştirilmesine etkisi (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Orhan, S. (2010). Altı şapkalı düşünme tekniğinin ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin konuşma becerilerini geliştirmesine etkisi (Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Önder, N. (2009). İlköğretim okulları 3. sınıf öğrencilerinin konuşma ve yazma sorunları (Bitlis örneği) (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Önen, A. (2007). Türkçeyi Türkçe konuşmak. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Özden, M. (2009). Bilecik ili ağız incelemesi (Doktora tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Şenbay, N. (2011). Söz ve diksiyon sanatı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Temizyürek, F., Erdem, İ. ve Temizkan, M. (2007), Konuşma eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
• Topçuoğlu, F. ve Özden, M. (2012). Diksiyon ve konuşma eğitimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Topçuoğlu Ünal, F. ve Degeç, H. (2012). Öğretmen görüşlerine göre konuşma eğitiminde karşılaşılan sorunlar. The Journal of Academic Social Science Studies, 5 (7), 735-750.
• Tosun, D. (2012). Konuşma eğitimine yönelik kitapların ses bilgisel ve ses bilimsel görünümleri üzerine bir inceleme (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Uçgun, D. (2007). Konuşma eğitimini etkileyen faktörler. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 59-67.
• Sağlam, Ö. (2010). 7. sınıf öğrencilerinin hazırlıksız konuşma becerileri üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.