BİLİNÇLİ FARKINDALIK VE EMPATİK EĞİLİMİN, ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMİNE ETKİSİ: SAĞLIK YÖNETİMİ ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 1, 95 - 104, 05.04.2021

Ramazan Kıraç

Öz

Bu
araştırmanın amacı, sağlık yönetimi öğrencilerinin bilinçli farkındalıkları ve
empatik eğilimlerinin eleştirel düşünmeye etkisini incelemektir. Çalışma Selçuk
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde eğitim gören Sağlık Yönetimi bölümü
öğrencileri üzerine uygulanmıştır. Nicel araştırma deseni kullanılarak
araştırmaya 92 erkek 264 kadın olmak üzere 356 kişi katılmıştır. Bilinçli
Fakındalık ölçeği, Empatik Eğilim Ölçeği ve Eleştirel Düşünce Ölçeği
kullanılmıştır. Ölçeklerin cronbach-alpha değeri sırasıyla 0.849,0.809 ve
0.866’dir. Araştırmaya katılan öğrencilerin; 
%25.8 i erkek, %74.2 si kadındır. Bunlar; %25.6 ’sı 1.sınıf, %30,3’ü
2.sınıf, %26.1’i 3.sınıf, %18’i 4.sınıflarından oluşmaktadır. Araştırmaya
katılan öğrencilerin üniversiteye yerleşmeden önceki yaşadığı yer oranları ise;
%15.2’ si köy ve kasaba, %30.3’ ü ilçe, %21.9’ u şehir, %32.6’ sı büyükşehir
olarak tespit edilmiştir. Araştırma kapsamındaki sağlık yönetimi öğrencilerin
anne eğitim durumlarının %75,8’ i ilkokul, %16,9’ u Lise, ve %7,3 lisans mezun
durumda iken; babalarını eğitim düzeyleri %56,5’i ilkokul, %29,2’ si Lise ve
%3,7’ si önlisans %10,7’ si lisans mezunu oldukları tespit edilmiştir.
Araştırmaya katılan sağlık yönetimi öğrencilerinin sahip oldukları aile
yapılarının %82,3’ ü Çekirdek ve %17,7’ si Geniş aile olarak tespit edilmiştir.
Araştırma sonucunda Bilinçli farkındalık ve empatik eğilim,  eleştirel düşünceyi pozitif yönde
etkilemektedir. Bilinçli farkındalık 1 birim artış eleştirel düşünmede 0,22’lik
bir artış göstermektedir. Empatik eğilimdeki 1 birim artış eleştirel düşünmede
0,25’lik bir artış göstermektedir. İki değişken birlikte eleştirel düşüncenin
%23’ünü açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Öğrenciler, Bilinçli Farkındalık, Empatik Eğilim, Eleştirel Düşünce, Sağlık Yönetimi

Kaynakça

• Adams, M. H., Whitlow, J. R., Stover, L. M. ve Johnson, K. W. (1999). A longitudunal evaluation of baccalaureate students' critical thinking abilities. Journal of Nursing Education. 38, 3, 139-141.
• Akbıyık, C. (2002). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı.Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu. S., Yıldırım, E. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri spss uygulamalı, sakarya, sakarya yayıncılık.
• Babahanoğlu, R. (2016). Sosyal hizmet öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile bilinçli farkındalıkları arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Konya Örneği).
• Badea, L. ve Pana, N.A. (2010). The role of empathy in developing the leader’s emotional intelligence Theoretical and Applied Economics, 17 (543), 69-78.
• Bıyıklı, C., Veznedaroğlu RL., Öztepe, B., Onur, A. (2008). Yapılandırmacılığı nasıl uygulamalıyız?. Ankara, ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık ve iletişim A. ġ., 1. Baskı, 10-248.
• Bishop, S. R., Lau, M., Shapiro, S., Carlson, L., Anderson, N. D., Carmody, J.,& Devins, G. (2004). Mindfulness: A proposed operational definition. Clinical Psychology: Science and Practice, 11(3), 230-241.
• Brown, A. L. (1978). Knowing when, where and how to remember. A problem of metacognition. In R. Glaser (Ed.). Advances in instructional psychology. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Çakmak E., Akgün, ÖE., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara, Pegem Akademi,
• Cengiz, R., Serdar, E., Konuk, B. (2016). Üniversite öğrencilerinin bilinçli farkındalık ve girişimcilik düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2 (4), 1320-1328.
• Coffey, K. A., & Hartman, M. (2008). Mechanisms of action in the inverse relationship between mindfulness and psychological distress. Complementary Health Practice Review, 13(2), 79-91.
• Cüceloğlu, D. (1995). İyi düşün doğru karar ver. Onuncu baskı. İstanbul: Sistem Yayıncılık, s.216
• Çorapçıgil, A. (2014). Öz değerlendirme destekli fizik laboratuar uygulamalarının üniversite öğrencilerinin eleĢtirel düĢünme eğilimlerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Çubukçu, Z. (2012). Düşünme becerileri. Ankara: Pegem Akademi. s. 281.
• Demirci, C. (2002). Eleştirel düşünme. Erişim tarihi, 21 Nisan 2015. Erişim adresi, http://www.epo.hacettepe.edu.tr/ eleman/yayınlar/eleştirel-düşünme.doc.
• Ennis RH, (2013). Critical thinking across the curriculum (CTAC). OSSA Conference Archive 10, Universty of Windsor, 1-16.
• Hamarta, E. (2003). Eleştirel düşünme. Eğitime yeni başlıklar 2. Edt: Ali Murat S, 1. Basım, Konya, Mikro Yayınları, 121-26.
• Ip, W., Lee, D., Lee, I., Chau, J., Wootton, Y. ve Chang, A. (2000). Dispositions toward critical thinking: A study of Chinese undergraduate nursing students. Journal of Advanced Nursing, 32, 84-90.
• Karabacak, A., Demir, M. (2017). Özerklik, bağlanma stilleri, bilinçli farkındalık ve duygu düzenleme arasındaki ilişkilerin incelenmesi, Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 271-291.
• Kaya, B. ve Çolakoğlu, Ö.M. (2015). Empati düzeyi belirleme ölçeği (EDBÖ) uyarlama çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 17-30.
• Kayıntu, A. (2001).Vocabulary teaching and learning through learning styles.Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Kazancı, O. (1989). Eğitimde ne düşünmek mi nasıl düşünmek mi?, Çağdaş Eğitim Dergisi. 14, (145), 19-24,
• Kökdemir, D. (2012). Üniversite eğitimi ve eleĢtirel düĢünme. PĠVOLKA 21(7), 16-20.Louca, (2003). The concept and ınstruction of metacognition. teacher development, 7(1), 9-30.
• Mavili Aktaş, A. (2011). Profesyonelliğin geliĢimi kimi etik tartıĢmalar. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Hizmet Sempozyumu 2011, 50. Yılında Türkiye'de Sosyal Hizmet Eğitimi: Sorunlar, Öncelikler ve Hedefler. Bildiriler Kitabı, 73-80.
• McAllister, G. F., & Irvine, J. J. (2002). The role of empathy in teaching culturally diverse students: A qualitative study of teachers' beliefs. Journal of Teacher Education, 53(5), 433-443.
• Öztürk, Y.E., Kıraç, R., Doğru, B. (2018). Selçuk Üniversitesi Öğrencilerinin Empatik Eğilimlerinin Eleştirel Düşünceye Etkisinin İncelenmesi. 2nd International 12th National Congress on Health and Hospital Administration 1558-1567.
• Özer, N. (2002). Kritik düşünme. A.Ü. Hemşirelik Yükseokulu Dergisi. 5(2), 63-67.
• ÖzyeĢil, Z., Arslan, C., Kesici, G., Deniz, ME, (2011). Bilinçli farkındalık ölçeği’ni Türkçeye Uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(160), 224-35.
• Uçan Ö., Taşçi S., Ovayolu N, (2008). Eleştirel düşünme ve hemşirelik. Elazığ, Fırat Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3, 17-27.
• Uzuntiryaki-Kondakçı, E., Çapa-Aydın, Y. (2013). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düĢünme becerilerinin biliĢüstü düzenleme becerileri ve kimya öz yeterlikleri ile yordanması. Kuram ve Uygulama Eğitim Bilimleri Dergisi, 661-70.Williams, J., Mark, G. & Kabat- Zin, J. (2013). Mindfulness: Diverse perspectives on its meaning, origins and applications. New York: Routlege.