YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRENEN ÖĞRENCİLERİN YAZILI ANLATIMLARINDAKİ SÖZ DİZİMİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 2, 507 - 516, 31.08.2021

Ayşe Ateş Niymet Bahşi

Öz

Araştırma, yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin A1 seviyesinden
C1 seviyesine kadar yazılı anlatımlarında söz dizimi bakımından nasıl bir
gelişme gösterdiklerini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada tarama
modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu İnönü Üniversitesi Türkçe
Öğretim Merkezi’nde 2017-2018 eğitim öğretim yılında iki farklı sınıfta öğrenim
gören 23 öğrenciden toplanan toplam 155 kağıt oluşturmaktadır. Araştırmada
öğrencilerin sınav kâğıtları A1’den C1 seviyesine kadar incelenmiştir. Cümleler,
yüklemin yerine göre, yüklemin türü bakımından, anlamları ve yapılışları
bakımından incelenmiştir. Bulgulara göre, kağıtlardaki
kurallı cümle sayısı oranı B2 düzeyinde %99.6’dır. Devrik cümle sayısı B1
düzeyinde %5.4 ile en yüksek orana ulaşmıştır. İsim cümle sayısının A1
düzeyinde  %73.9 ve B2 düzeyinde % 75.0 ile
en yüksek orana ulaştığı görülmüştür. Fiil cümlelerinin sayılarının oranı ise
A1düzeyinde  %26.1 ile en aza yakınken,
B1 düzeyinde %88.5, C1 düzeyinde %74.9’tür ve en üst seviyelerdedir. Olumlu
cümlelerin sayı oranı A1 düzeyinde %99.1 en fazladır. Olumsuz cümlelerin sayı
oranı ise A1’de %0.9 en az B2 düzeyinde %7.1 en fazladır. Soru cümleleri ise A1
düzeyinde hiç kullanılmamışken en yüksek oran A2 düzeyinde %2.5 görülmüştür. Basit
cümle sayısı oranı A1 düzeyinde %90 ile en yüksekken, C1 düzeyinde %19.7 en
düşüktür.  Birleşik cümlelerin oranı A1
düzeyinde % 0.2 en düşükken B2 düzeyinde % 22.3 ile en yüksek orana ulaşmıştır.
Bağlı cümlelerde durum ise A1 düzeyinde % 4.9 ile oran olarak en düşükken C1
düzeyinde %14.3 en fazladır. Sıralı cümlelerde A1 düzeyinde oran % 4.3, B2
düzeyinde % 15.3, C1 düzeyinde % 12.4’tür. Sonuç
olarak öğrencilerin söz diziminde yaptıkları hataların A1 düzeyinden C1
düzeyine doğru azaldığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Söz dizimi, yabancı uyruklu öğrenciler

Kaynakça

• Ağca, H. (1999). Yazılı anlatım. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Arslan, M. Klıcıc, E. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma becerisinin gelişiminde karşılaşılan sorunlar: Bosna Hersek örneği. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2.
• Aydın, İ. (2014). Türkçe Öğretiminde Yazılı Anlatım Çalışmalarındaki Sorunlar Üzerine Bir İnceleme. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 16 (Özel Sayı I): 166-170.
• Balcılar A. (2006). İlköğretim 6. Sınıf öğrencilerinin yazılarındaki söz dizimi ile edebi söz diziminin karşılaştırılması. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar.
• Bölükbaş, F. (2011). Arap öğrencilerin Türkçe yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/3 Summer 2011, p. 1357-1367.
• Arabulut H. (2006). İlköğretim 4. Sınıf öğrencilerinin yazılarındaki söz dizimi ile edebi söz diziminin karşılaştırılması. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar.
• Boylu, E. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen temel seviyedeki İranlı öğrencilerin yazma problemleri. ZfWT Vol. 6, No. 2.
• Börekçi, M. (2015). Söz dizim kuramları bağlamında Türkçe söz dizimi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/16 Fall 2015, p. 355-370.
• Büyükikiz, K. (2011). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin söz dizimi ve anlatım bozuklukları üzerine bir araştırma. Gazi Türkiyat, Sayı,4.
• Büyükikiz, K.K. ve Hasırcı, S.(2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin yazılı anlatımlarının yanlış çözümleme yaklaşımına göre değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(4), 51-62.
• Çetinkaya, G., Bayat, N., Alaca, S. (2016). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Sürecinde Yazılı DüzeltmeGeribildirimleri ve Öğrencilerin Edimsel Çıkarımları. Mediterranean Journal of Humanities, VI/1 (2016) 85-98.
• Çerçi, A., Derman, S., Bardakçı, M. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin yazılı anlatımlarına yönelik yanlış çözümlemesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences. 15(2):695-715.
• Dizdaroğlu H. (1976). Tümce bilgisi. Ankara: TDK Yayınları.
• Ediskun H. (2004). Türk dilbilgisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ergin M. (1998). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları.
• İnan, K. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen İranlıların yazılı anlatımlarının hata analizi bağlamında değerlendirilmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/9 Summer 2014, p. 619-649.
• Karasar, N. (2009). Nitel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel yayın dağıtım.
• Özkan, F., Musa, B. (2004). Yabancı dillerin Türkçenin söz dizimi üzerindeki etkisi. Bilig Yaz / 2004 sayı 30: 95-139.
• Tiryaki, E.N. (2013) Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 38-44.
• Tok, M. (2013). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarındaki Yazma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013 Kış (6/1). Yavuz, K., Yetiş, K., Birinci, N. (1999). Üniversite Türk dili ve kompozisyon dersleri. İstanbul: Bayrak Basım/Yayım/ Tanıtım.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin matbaası.